Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. 13.02.2017 tarihinde özel bir firmada İşe Alım ve Kariyer Planlama Uzman Yardımcısı olarak işe başladım. 2018 Mart ayında sorunlu bir gebelik yaşadım ve bebeğimi kaybettim. Sonrasında aynı firmada çalışmaya devam ettim. 2019 Mart ayında tekrar hamile olduğumu öğrendim ve bu durumu iş yerine bildirdiğimde, daha önce de sorunlu bir gebelik yaşadığımı vebal altına girmek istemediklerini ve yollarımızı ayırmak istediklerini belirttiler.Görev aldığım pozisyon için yerime alınacak çalışan için görüşmeler yapılmaya başlandı ve işe alınacak kişinin kararı verildi. Tam bu sırada doktor kontrolünde bebeğimin kalbinin durduğunu öğrendim. Fakat anne olma şansımdan vazgeçmeyeceğim için ve ayrıca işe alınacak kişinin de belli olması sebebiyle rapor bitimim olan 24 Nisan günü kıdem ve ihbar tazminatım ödenerek işten ayrıldım. Çıkış sebebim "işverenin haklı sebep bildirmeden işçinin iş sözleşmesinin feshi" idi.İşe iade zaten hiç istemedim. Bu kişilerde tekrar çalışmayı asla istemem. Fakat daha öncede 2 hamile arkadaşım doğum yaptıktan sonra 4 ay ücretli izinleri bitiminde işe başlamak için geldiğinde işten çıkarıldı. Ne var ki sırf ilgili şirket de üst düzey tanıdıkları var diye başka bir kişi de 4 aylık hamile olmasına rağmen işe alınmıştı. Bugün avukata gidip tüm durumu anlattım. İşe iadeden başka hiçbir şekilde dava açamayacağımı onun da süresinin geçtiğini, boşa zaman harcamamam gerektiğini söyledi. Hukuk sistemimizde kadınlara karşı yapılan bu ayrımcılığa karşı, hamile bir kadının yüzüne “sorunlu bir gebeliğin var sen işe yaramazsın” tavrına karşı yapabileceğim hiç bir şey yok mu? Yardımlarınızı esirgememeniz dileğiyle. Sizlerden bana yol göstermenizi istiyorum. Heyecanla sizden haber bekliyorum.

Öncelikle okurumuza başsağlığı ve sabırlar dileyelim…

Okurumuzun hamilelik nedeniyle işten çıkarıldığı açık ve net görülüyor. Hatta bu firmanın hamilelik nedeniyle işten çıkarmayı alışkanlık haline getirdiği de anlaşılıyor.

Daha önce de köşemizde defalarca ele aldığımız üzere hamilelikte işten çıkarmada izlenebilecek 2 yol var. BURAYA TIKLAYIN!

İşçinin hangi yolu izleyebileceği iş güvencesi kapsamında olup olmadığına göre değişiyor.

Okurumuz 30 veya daha fazla işçi çalıştıran bir işyerinde, en az 6 aydır belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı için iş güvencesi kapsamında. Yani okurumuz işe iade yoluna gidebilirdi ancak okurumuz bu yolu tercih etmemiş.

Görüştüğü avukat okurumuza “işe iadeden başka hiçbir şekilde dava açamayacağını onun da süresinin geçtiğini, boşa zaman harcamaması gerektiğini” söylemiş.

Avukat yanlış söylemiş!

Hamilelik nedeniyle işten çıkarılan ve iş güvencesi kapsamında olan işçi, işe iade isteyebileceği gibi ayrımcılık tazminatı da isteyebilir. Yargıtay kararları gereği işçinin her iki yola birden başvurması mümkün değildir (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 17.9.2015 gün, 18686/36045 sayılı karar).

Yani okurumuzun İş Yasası’nın 5. maddesi uyarınca hamilelik nedeniyle işten çıkarılma nedeniyle 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı ve mahrum kaldığı diğer haklarını talep etmesinin önünde hiçbir engel yoktur. Okurumuz önce arabulucuya başvurarak, anlaşma sağlanamadığı takdirde de dava yoluyla ayrımcılık tazminatı ve varsa mahrum kaldığı haklarını talep edebilir.

Konu yargıya intikal ettiği takdirde, okurumuzun hamilelik nedeniyle işten çıkarıldığını ispatlaması gerekecektir.

Yargıtay içtihadı uyarınca bu tür durumlarda mutlak bir ispat şartı aranmaz. İşçinin ihlalin yani ayrımcılığın varlığını gösteren bir delil ileri sürmesi yeterlidir. Bu durumda işveren aksini ispatlamak zorunda kalacaktır (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 15.01.2015 gün, 2013/7613Esas, 2015/741 Karar sayılı karar).

Okurumuz, hamileliği sırasında aldığı raporun hemen ardından işten çıkarıldığını, işten çıkarılmadan önce yerine bir işçi alındığını, işverenin daha önce de doğum izni biten işçileri işten çıkardığını delil olarak gösterebilir, mümkünse mahkemeye şahit de sunabilir.

Bu yola başvurduğu takdirde mahkemenin okurumuz lehine karar vereceğinin garantisini vermem olanaklı değil. Son karar mahkemenin! Öte yandan ayrımcılık tazminatının tutarına hâkim karar veriyor ve bu tazminatın üst sınırı da 4 aylık ücret.

Ne yazık ki hukuk sistemimiz, bu tür ayrımcılıklara karşı sunduğu koruma sınırlı. Ancak yine de okurumuza iş hukukunu iyi bilen bir avukatla görüşerek, arabulucuya başvurmasını, anlaşma olmazsa dava açmasını ve haklarını sonuna kadar kullanmasını tavsiye ediyorum.

Okurumuzun lehine bir karar çıkarsa ve karar kesinleşirse okurumuz bu kararı bizimle de paylaşabilir. Okurumuzun adını saklı tutarak kararı yayımlayabilir; hamile ve doğum yapan işçileri işten çıkarmayı alışkanlık edinen bu şirketi deşifre edebiliriz!