Okurumuzun Sorusu:

Ben 4 ay önce özel bir şirkette ön muhasebe elemanı olarak işe başladım ve 3 gün önce hamile olduğumu öğrendim. İşverenim sıkıntılı bir tip. Hamile olduğumu ne zaman söylemeliyim. Ne yapmalıyım? İşten çıkarılırsam 4 ay çalıştığım için yasal haklarım var mıdır?

Öncelikle okurumuzu tebrik edelim; rahat, sağlıklı ve mutlu bir hamilelik süreci dileyelim.

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasına göre: “Çalışan, gebelik ve emzirmeye başlama halinde işverenini bilgilendirir”.

Hamile olduğunu öğrenen kadın işçinin bu durumu en kısa sürede işverene bildirmesi gerekir. Her ne kadar yönetmelikte açıkça bir süre belirtilmemiş olsa da; işçinin haklarını, işverenin ise yükümlülüklerini değiştiren bu durumun makul ve kısa bir süre içinde bildirilmesi doğru olacaktır.

Bir başka deyişle hamile olduğunu öğrenen kadın işçinin hamileliğini işverenden gizlememesi gerekir. Hatta kadın işçinin hamileliğini gizlemesi, işçiyi sıkıntıya dahi sokabilir, işçi aleyhine sonuçlar doğurabilir. Detaylar için bakınız: Hamileliği işverenden gizlemek işçiyi sıkıntıya sokabilir

İş Yasası’na göre hamilelik işten çıkarma gerekçesi olamaz. Hamileliği nedeniyle işten çıkarılan işçi, önce arabulucuya giderek, anlaşma olmaması halinde de dava yoluyla işe iade isteyebilir. Bu durumda işçinin kıdem ve ihbar tazminatı gibi hakları saklıdır.

Ancak bu güvenceden yararlanabilmek, ve işe iade davası açabilmek için “en az 30 işçinin çalıştığı bir işyerinde, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile en az 6 aydır çalışıyor olmak” gerekmektedir. Okurumuzun işyerinde kaç işçi çalıştığını bilmiyoruz. Ancak okurumuzun çalışma süresi 4 ay. Yahi henüz 6 ayı dolmamış durumda. Dolayısıyla işe iade davası yolu şimdilik kapalı.

Bununla birlikte okurumuzun 6 ayının dolmamış olması işverene hamilelik nedeniyle işten çıkarma hakkı vermiyor. Çünkü her koşulda hamilelik nedeniyle işten çıkarma İş Yasası’na aykırı.

Peki işverene hamileliğini bildirdikten sonra işten çıkarılırsa okurumuz ne yapabilir?

1) İşveren ihbar süresi kadar önce (okurumuz için 2 hafta) haber vermezse okurumuz 2 haftalık giydirilmiş brüt ücreti tutarında ihbar tazminatı isteyebilir.

2) Okurumuz 1 yılını doldurmadığı için kıdem tazminatı isteyemez.

3) Okurumuz henüz iş güvencesi kapsamında olmadığı için işe iade davası açamaz. Ancak hamilelik nedeniyle işten çıkarılma nedeniyle 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı isteyebilir.

4) Okurumuz diğer yasal haklarını (ödenmeyen ücret, fazla mesai vb.) talep edebilir.

Okurumuz bu haklarını önce arabulucuya giderek, anlaşma olmadığı takdirde de dava yoluyla isteyebilir. “Ayrımcılık tazminatı” alabilmek için okurumuzun hamileliği nedeniyle işten çıkarıldığını ispatlaması gerekebilir. Tam da bu yüzden okurumuzun hamileliğini işverene yazılı olarak, yani daha sonra ispatlayabilecek şekilde bildirmesinde yarar vardır. Okurumuz işvereni sözlü olarak bilgilendirmenin yanı sıra ayrıca e-mail, whatsapp gibi ispatı kolaylaştırabilecek araçlarla da hamileliğini bildirebilir. Böylece okurumuzun hamilelik bildiriminden kısa süre sonra işten çıkarılması halinde, işten çıkarmanın hamilelikten kaynaklandığını daha kolay ispatlanabilir.