Okurumuzun Sorusu:

2 yıldır özel bir okulda çalışmaktayken Haziran 2018’de sözleşmemin bitim tarihi olan 20 Eylül den sonra sözleşmemin yenilenmeyeceğini söyleyerek işten çıkarıldım. İşveren yeni bir Yargıtay kararı olduğunu özel okul öğretmelerinin kıdem ve ihbar tazminatı hakkı olmadığını belirttiği gibi Temmuz Ağustos ve Eylül maaşlarını kanunen bankaya yatıracaklarını ancak benim elden teslim etmem gerektiğini bildirdi. Bu durumda ben ne yapabilirim, haklarım nelerdir?

Daha önce de özel okula çalışan öğretmen bir okurumuz bir soru göndermiş şu yanıtı vermiştik: Bakiye kalan ücreti talep etmek mümkün

Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 9. maddesi uyarınca özel öğretim kurumlarında çalışan öğretmen ve yöneticilerle süresi en az 1 yıllık belirli süreli iş sözleşmesi yapılıyor.

Okurumuzun sözleşmesi 20 Eylül 2018 tarihinde sona erecekken, işveren sözleşmeyi Haziran ayında tek taraflı sona erdirmiş. Oysa İş Yasası’na göre belirli süreli iş sözleşmesi, sona erme tarihinden önce ancak ve ancak “haklı fesih” yoluyla sona erdirilebilir. İşveren haklı fesih nedeni olmadığı halde sözleşmeyi süresinden önce feshederek haksız fesih yapmış.

Bu nedenle işveren okurumuza “bakiye kalan ücreti”ni yani haziran-eylül arası çalışsaydı hak edeceği tüm ücretlerini Borçlar Kanunu’nun 438. maddesi uyarınca ödemek zorunda. İşveren de bu durumun farkında. O yüzden “Ben bankaya yatıracağım, sen bana elden iade et” diyor. Bu yasa dışı ve adeta gasp niteliği taşıyan bir teklif.

Okurumuz asla ve kata işverenin ödeyeceği “bakiye kalan ücreti” iade etmek zorunda değil. Kesinlikle iade etmemeli! Eğer işveren iade etmeyeceğini bildiği için ödeme yapmazsa, okurumuz önce arabulucuya giderek, arabulucuda anlaşma sağlanamadığı takdirde de dava açarak, “bakiye kalan ücretini” son kuruşuna kadar alabilir.

Gelelim kıdem tazminatı meselesine. Belirli süreli iş sözleşmesi, süresi sonunda kendiliğinden sona erdiğinde işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü yok. Ancak Yargıtay, kanun gereği belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmak zorunda kalan özel öğretim kurumu öğretmenlerine bir istisna tanıdı. Sözleşme süresi sonunda sona erdiğinde işveren sözleşmeyi yenilemeyi teklif etmezse (en az 1 yıl kıdemi varsa) öğretmene kıdem tazminatı ödemek zorunda. Eğer işveren öğretmenin sözleşmesini, sözleşme devam ederken haksız feshederse yine kıdem tazminatı ödemekle yükümlü. Bu ikinci durum Yargıtay kararından değil genel kuraldan kaynaklanıyor.

Okurumuzun durumu ikincisi. İşveren sözleşme devam ederken haksız fesih yapmış. Okurumuzun kıdemi 1 yıldan fazla. İşveren kıdem tazminatı ödemek zorunda. İşveren “Yeni Yargıtay kararı var” diyerek alenen yalan söylüyor, okurumuzu aldatmaya çalışıyor. Yeni bir Yargıtay kararı olsa bile bu karar, sözleşme devam ederken yapılan haksız fesihleri kapsamaz! Dolayısıyla işveren okurumuza kıdem tazminatı ödemek zorunda.

Gelelim ihbar tazminatına. Belirli süreli iş sözleşmelerinde sadece “haklı fesih” yapılabilir, “süreli fesih” yapılamaz. İhbar süresi ve ihbar tazminatı sadece ve sadece belirsiz süreli iş sözleşmelerine ve “süreli fesih” haline özgüdür. Belirli süreli iş sözleşmesinde ihbar süresi de olmaz, dolayısıyla ihbar tazminatı da.

Özetleyecek olursak:

1) Okurumuz işverenin yapacağı ödemeyi kesinlikle iade etmemeli.

2) İşveren okurumuza bakiye kalan ücretini ve kıdem tazminatını ödemezse, okurumuz arabulucuya giderek alacaklarını talep etmeli, anlaşma olmazsa da dava açmalı.

3) Okurumuz bakiye kalan ücreti ile kıdem tazminatının yanı sıra sözleşmesi haksız feshedildiği için Borçlar Kanunu’nun 438. maddesi uyarınca ayrıca tazminat talep edebilir.

Hâkim, üst sınırı 6 aylık ücret olmak üzere, ayrıca tazminata karar verebilir.