Okurumuzun sorusu:

Merhaba. Sorum olacaktı. Kısmi çalışmada da süt izni kullanılabiliyor mu?

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN SÜT İZNİ HAKKI

Öncelikle okurumuzun kastının, kısmi süreli çalışma yani part time çalışma olduğunu varsayarak yanıt verelim. Kısmi süreli çalışan (yani haftalık çalışma süresi en fazla 30 saat olan işçiler) işçilerin de tam zamanlı çalışan işçiler gibi, çocuk 1 yaşına girene kadar günde 1,5 saat süt (emzirme) izni olduğu görüşündeyim.

Kanaatime göre işçinin tam zamanlı değil kısmi zamanlı çalışıyor olması süt izninin süresini değiştirmez. Çünkü İş Yasası’nın süt iznini düzenleyen 74. maddesi ve ilgili diğer yönetmeliklerde, bu konuda bir ayrıma gidilmemiştir.

Süt izninin sadece tam zamanlı çalışan işçilere tanınmış bir hak olduğu yönünde bir kural olmadığı gibi, kısmi süreli çalışan işçilere süt izninin çalıştıkları süre ile orantılı olarak verileceği yönünde de bir kural yoktur.

Ancak konuya ilişkin açık ve net bir düzenleme ya da Yargıtay kararı olmadığı için farklı yorumlar da söz konusudur.

Herkesin üzerinde anlaştığı husus, kısmi süreli çalışanların da emzirme (süt) iznine sahip olduğudur.

Ancak bazılarına göre, kısmi süreli çalışanların süt izinleri çalıştıkları süre ile orantılı olmalıdır. Örneğin haftada 30 saat çalışan işçi, haftalık çalışma süresinin 3’te 2’si kadar çalıştığı için; 1,5 saatlik süt iznini de 3’te 2 oranında yani günde 1 saat olarak kullanabilir.

Benim de dâhil olduğum diğer grup ise bu görüşe karşı çıkmakta ve mevcut yasal kurallar ışığında kısmi süreli çalışanların da, tam zamanlı çalışanlarla eşit sürede (günde 1,5 saat) emzirme izni hakkına sahip olduğunu savunmaktadır.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMAYA GEÇENLERİN SÜT İZNİ HAKKI

Daha önceki bir YANITIMIZDA detayları ile ele aldığımız üzere, analık izinlerinin ardından kadın işçi tam zamanlı çalışmadan kısmi süreli çalışmaya geçebilir. Kadın işçi bu hakkını, çocuk ilköğretim çağına gelene kadar kullanabilir. Tam zamanlı çalışmadan kısmi süreli çalışmaya geçen kadın işçiler de emzirme izni hakkına sahiptir.

Kısmi süreli çalışmaya geçiş ile ilgili İş Kanunu ve ilgili yönetmelikte bir ayrıma gidilmemiştir. Emzirme izni bakımından doğumdan önce tam zamanlı çalışıp, doğumdan sonra kısmi süreli çalışmaya geçen kadın işçilerin, doğumdan önce de kısmi süreli çalışıp doğumdan sonra da kısmi süreli çalışmaya devam eden işçilerden bir farkı yoktur.

Dolayısıyla bu hakkını kullanarak kısmi süreli çalışmaya geçen işçilerin de çocuk 1 yaşına girene kadar günde 1,5 saat emzirme izni hakkına sahip olduğu görüşündeyim.

Ancak yukarıda belirttiğim üzere bu konu tartışmalıdır. Bazılarına göre kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkını kullanan işçilerin emzirme izni sürelerinin çalıştıkları süre ile orantılı olarak belirlenmesi gerekmektedir.

YARIM ÇALIŞMADA SÜT İZNİ HAKKI

Kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkı ile yarım çalışma (ya da diğer adıyla çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanma) hakkı birbiri ile karıştırılmaktadır. Doğumdan sonra çocuk sayısına göre 60, 120 ya da 180 gün yarım (haftada 22,5 saat) çalışma ile kısmi süreli çalışmaya geçiş birbirinden farklı haklardır.

İş Yasası’nın 74. maddesinde 2016 yılında yapılan değişikliğe göre kadın işçi normal analık iznini kullandıktan sonra, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün boyunca “yarım çalışma” hakkını kullanabilir. Bu işçi haftalık çalışma süresinin yarısı kadar (22,5 saat) çalışır ve bu sürenin ücretini işvereninden alır, işveren bu sürenin primini de öder. Geri kalan sürede işçi ücretsiz izinli sayılır ve bu sürenin ücreti ve primi İş-Kur tarafından ödenir.

İş Yasası’nın 74. maddesinde bu hakkını kullanan işçilerin süt izni hakkı ile ilgili olarak şu ibare yer almaktadır: “Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.”

Dolayısıyla yarım çalışma hakkını kullanan kadın işçi, bu hakkını kullandığı sırada, ayrıca süt izni kullanamaz. Ancak yarım çalışma hakkı sona eren ve yeniden tam zamanlı çalışmaya başlayan kadın işçi, çocuk bir yaşına girene kadar günde 1,5 saat süt izni kullanma hakkına yeniden sahip olur. Bu konunun detayları ve yasal dayanakları için yanıtımıza BURADAN bakılabilir.