İzmit’ten bir okurumuzun sorusu:

Annelik iznimden sonra 2 ay yarım çalışma hakkımı kullandım. Bu sırada süt izni kullanmadım. Şimdi tam çalışmaya geri döneceğim. İnsan kaynakları, süt iznini yine kullanamayacağımı söylüyor. Doğru mudur?

İş Yasası’nın 74. maddesinde 2016 yılında yapılan değişikliğe göre kadın işçi normal analık iznini kullandıktan sonra, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün boyunca “yarım çalışma” hakkını kullanabilir. Bu işçi haftalık çalışma süresinin yarısı kadar (22,5 saat) çalışır ve bu sürenin ücretini işvereninden alır, işveren bu sürenin primini de öder. Geri kalan sürede işçi ücretsiz izinli sayılır ve bu sürenin ücreti ve primi İş-Kur tarafından ödenir.

İş Yasası’nın 74. maddesinde bu hakkını kullanan işçilerin süt izni hakkı ile ilgili olarak şu ibare yer alıyor: “Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.”

İlgili düzenleme çok açık. Yarım çalışma hakkını kullanan işçi, bu haktan yararlandığı süre içerisinde süt izni kullanamaz. Ancak bu haktan yararlanması sona erip, tam çalışmaya geçtiği tarihten itibaren, çocuk 1 yaşına geline kadar günde 1,5 saat süt izni kullanabilir. Aksi yönde bir yorum, süt izni hakkının varlık amacına aykırıdır. Tam zamanlı çalışan bir kadın işçinin süt izni hakkından yoksun bırakılması düşünülemez.

Okurumuzun insan kaynakları müdürü ya okuduğunu anlayamıyor ya da okuduğunu işine geldiği gibi yorumluyor.

Konuya ilişkin olarak 13 Nisan 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6 seri nolu Kamu Personeli Genel Tebliği’nde şu düzenleme yer aldı: “Doğum sonrası analık izni süresi bitiminden itibaren yarım gün izin hakkını kullanmayı talep eden ve bu haktan yararlanma süresi biten memur, süt izni süresinin kalan kısmı kadar bu izinden yararlanacaktır.”

Böylece kamu personeli olan kadınlar bakımından yanlış ya da maksatlı yorumların önü baştan kesildi ve kadın memurların yarım çalışma süresinin ardından, süt iznini kullanabileceği açıkça düzenlenmiş oldu. Devlet Personel Başkanlığı da aynı yönde görüş verdi.

Sonuç olarak İş Kanunu’nun 74. maddesi açık ve nettir. Analık izni sonunda yarım çalışma hakkını kullanan kadın işçi, tam çalışmaya geçtikten sonra çocuk 1 yaşına gelen kadar süt iznini kullanabilir.

Okurumuz bu maddeyi insan kaynaklarına göstermeli, insan kaynakları yanlış yorumunda ısrar ediyorsa konuyu işverene taşımalıdır. Çözüm bulunmadığı takdirde okurumuz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına şikâyette bulunabileceği gibi haklı nedenle derhal fesih hakkını da kullanabilir. Öte yandan okurumuz, süt izni kullandırılmadan çalışmayı sürdürürse, kullanmayıp çalıştığı süt izni süresi kadar fazla mesai ücretini, 5 yıl içinde dava yolu ile talep edebilir.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin konuyla ilgili kararına aşağıdaki içerikten ulaşabilirsiniz:
Süt izninde çalışan işçinin ücretinin fazla çalışma hükümlerine göre hesaplanıp ödenmesinin gerekmesi