Okurumuzun Sorusu:

Önce genel kuralı bir anımsayalım.

İşveren işçiyi işten çıkarıyorsa (İş Yasası 25. maddeye dayanan haklı nedenle derhal fesih hariç), işçiye ihbar süresi kadar önce haber vermek ya da ihbar süresi kadar ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.

Bu kuralın tam tersi işçi için de geçerlidir. İşçi kendi isteğiyle işten ayrılıyorsa (uygulamadaki ifadeyle söyleyecek olursak işçi istifa ediyorsa), işçi ihbar süresi kadar önce işverene haber vermek zorundadır. Aksi takdirde işveren işçiden ihbar tazminatı ödemesini isteyebilir. Bu kural belirsiz süreli iş sözleşmeleri için söz konusudur. Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar süresi ve tazminatı yoktur.

Altını çizelim. İşçi işten ayrılıyor olsa bile:

a) İşçi, İş Yasasının 24. maddesi uyarınca haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanıyorsa,

b) Kadın işçi evlendikten sonraki bir yıl içinde iş sözleşmesini evlilik nedeni ile sona erdiriyorsa,

c) Erkek işçi askerlik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdiriyorsa,

d) İşçi emeklilik, yaşlılık, malullük nedeniyle iş sözleşmesini sona erdiriyorsa,

İşçinin ihbar süresi kadar önce haber verme zorunluluğu yoktur. Öte yandan deneme süresi içinde de önceden bildirimde bulunma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Dolayısıyla işten ayrılan işçinin ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmaması için bu kurala dikkat etmesi gerekiyor.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun eşinin durumuna bakalım.

Eğer okurumuzun eşi işten ayrılırken işyerine “evlilik nedeniyle işten ayrıldığını” belirten iki satırlık bir dilekçe vermiş olsaydı hiçbir sıkıntı olmayacaktı. Ancak anladığım kadarıyla okurumuzun eşi böyle bir dilekçe vermeksizin, işten evlilik nedeniyle ayrıldığını belirtmeksizin istifa etmiş. Okurumuzun eşi işten ayrılacağını ihbar süresi kadar önce işverene bildirmemiş.

Bu durumda işveren yasal olarak ihbar tazminatı talep edebilir. Ancak işveren talep edebileceği ihbar tazminatını okurumuzun eşinin hak ettiği ancak ödenmemiş ücretinden mahsup edemez. İşveren her koşulda çalışılan süreye ilişkin ücreti ödemek zorundadır.

Peki bu aşamada okurumuzun eşi ne yapabilir?

İşyerine yazılı olarak başvurabilir. Bu başvurunun ispat edilebilecek biçimde, yani elektronik posta, faks, iadeli taahhütlü mektup ya da noter aracılığıyla yapılmasında yarar var.

Okurumuz işyerine göndereceği dilekçede, işyerindeki huzursuzluklar ve müdürün sürekli tehdit etmesi nedeniyle iş sözleşmesini sürdürmesinin olanaksız hale geldiğini ve evlendikten sonraki 1 yıl içinde işten ayrılma hakkını kullanarak iş akdini feshettiğini belirtebilir, bu nedenle ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü olmadığını hatırlatabilir, hak ettiği ancak ödenmeyen ücretinin ödenmesini talep edebilir, aksi takdirde yasal yollara başvuracağını vurgulayabilir.

İşveren bu başvuruya rağmen ödeme yapmazsa okurumuzun eşi önce arabulucuya başvurarak anlaşma sağlanamaması halinde de dava yoluyla hak ettiği ancak ödenmeyen ücretini talep edebilir.

İşveren de önce arabulucuya başvurarak, anlaşma olmadığı takdirde de dava yoluyla okurumuzun eşinden ihbar tazminatı isteyebilir. Okurumuzun eşi muhtemel bir dava halinde, işyerine göndermiş olacağı dilekçe ile kendini savunabilir, iş sözleşmesini evlilik nedeniyle feshettiği için ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğünün olmadığı savunmasını yapabilir.

İşverenin dava yoluna gitmesi halinde davanın okurumuzun eşinin lehine sonuçlanacağının garantisini vermemiz mümkün değil. Ancak bu tür durumlara ilişkin Yargıtay içtihadı işçi lehinedir. Yargıtay birçok kararında evlendikten sonraki bir yıl içinde işten ayrılan işçinin yazılı olarak belirtmemiş olsa da evlilik nedeniyle iş akdini feshetme hakkını kullandığını kabul etmiştir.