Sanayide kadına az iş, çok sömürü düşüyor

GÜNDEM

28 Mart 2018 13:10

Kadınlar çalışma yaşamında çok zor yer bulabiliyor. Çalışabilen kadınlar da ayrımcılığa uğruyor. TMMOB kadınların sanayide yer bulamadığını, niteliksiz işlerde çalıştırıldığını açıkladı.

Kadın istihdamı 2004-2017 arasında 2.5 milyondan 6.5 milyona çıktı. Ama kadınların daha çok niteliksiz, kayıtdışı işlerde ve hizmet sektöründe istihdam olanağı bulabiliyor.
6.5 milyon kadının 1.6 milyonu kayıtdışı çalışıyor.
Sanayide kadınların iş bulabilme oranı ise oldukça düşük.
İstihdamda kadınlar cinsiyet ayrımcı politikalara maruz kalıyor; kadınların kazancı erkeklerinkinin ancak yüzde 83’ü düzeyinde.

TMMOB Makine Mühendisleri Odası iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırlanan “Sanayide kadın emeği” araştırmasını açıkladı. Kadının işgücü piyasasındaki, özellikle imalat sanayiindeki yerine dikkat çekilen araştırmada, işçi kadınların kayıt dışı çalıştırılmasının, ücrette uğradığı cinsiyet ayrımcılığının vardığı boyutlara dikkat çekildi. Araştırma, kadınların nitelikli işgücü gerektirmeyen iş kollarında, erkeklerden daha düşük ücretlerle, güvencesiz olarak istihdam edildiğini ortaya koyuyor.

Türkiye nüfusunun 49.8’ini kadınlar, 50.2’sini erkekler oluşturuyor. SGK verilerine göre; Türkiye’de prim ödeyen, güvenceli istihdam edilen 20 milyon kişi var. Bunun 14.4 milyonu “4a”lı, 3 milyonu “memur”, kalanını da “bağımsız” çalışan. Kadınlar 4a kapsamındaki ücretlilerin 4 milyonunu, memurların üçte birini, bağımsız çalışanların da 636 binini oluşturuyor.
20 milyon güvenceli istihdamın yalnızca 6 milyonunda kadınlar var. Bu 6 milyon kadın işçinin 5 milyondan fazlası hizmet sektöründe, 921 bini ise sanayide çalışıyor.
Araştırmada yer alan verilerden bazıları şöyle;

KADIN İSTİHDAMI ARTTI AMA...

15 yaş üstü kadınların işgücü piyasasına katılanların oranı;
- 2008’de yüzde 24.5
- 2012’de yüzde 30
- 2017’de yüzde 34 oldu.
Yani kadın istihdamı 10 yılda 9 puan arttı.
Kadın çalışanların tarım dışındaki sayısı 2004-2017 arasında 2.5 milyondan 6.5 milyona çıktı.
Bu, Türkiye’de özellikle son yıllarda hızlanan dışa bağımlı büyüme süreciyle kırdan kente göçü hızlanması ve kentlerde işgücüne kadın katılımının artmasıyla bağlantılı bir artış.

İSTİHDAM ARTIYOR AMA KADINLAR HEP NİTELİKSİZ İŞLERE MAHKUM

* Kadın istihdamının sektörlere dağılımına bakıldığında tarımın payının gerilediği, tarım dışının payının hızla arttığı, ama kadınların daha çok da hizmet sektöründe istihdam olanağı bulduğu görülüyor.

* Kadınlar daha çok kayıt dışı istihdamın olduğu ve niteliksiz emek isteyen sektör ve işyerlerinde iş bulabiliyor. Yani kadınların toplam istihdamdaki sayıları artırmış görünse de, nitelikli bir katılım söz konusu değil.

* Türkiye’de ekonomik büyüme sanayileşmeden çok, inşaat ve hizmet odaklı bir büyüme. Bu da sanayide kadına istihdam imkanlarını sınırlıyor. Kadınlar, daha çok giyim, gıda, tekstil gibi nitelikli emek gerektirmeyen sektörlerde istihdam ediliyor.

ERKEĞE 100, KADINA 83 LİRA

Kadınlar, işgücüne katılım, iş bulma, işyerinde ayrımcılığın yanı sıra, ücretler konusunda da ayrımcılığa uğruyor. Kadınların kazancı, erkeklerinkinin ancak yüzde 83’ü düzeyinde kalıyor. Bu fark ve eşitsizlik, bazı sektörlerde daha da artıyor. Örneğin rafineride 100’e 68’e, tütün-sigara işyerlerinde 100’e 73’e, makine ve kimya sanayilerinde 100’e 77’ye varıyor.

4 İŞÇİ KADINDAN 1’İ SİGORTASIZ

2017 Kasım verilerine göre;
- 28.5 milyon istihdamdan 9.6 milyonu kayıt dışı çalışıyor. Yani toplam istihdamın üçte biri kayıtdışı.
- Tarım dışında istihdam edilen 6.5 milyon kadının 1.6 milyonu, yani yüzde 25’e yakını kayıt dışı çalışıyor.

KADINLAR YÖNETİCİ OLAMIYOR

* Kadınlar üretim süreçlerinde daha çok yönetilen pozisyonda kalıyor ve karar süreçlerinin dışında tutuluyor.
* Türkiye’de çalışan nüfusun yüzde 5’i yönetici pozisyonda.

* Çalışanların yüzde 31’ini oluşturan kadınların ise ancak yüzde 14’ü yönetici pozisyonunda. Yani yöneticilerin yüzde 86’sı erkek.
* Teknisyen pozisyonunda da kadınlar ancak dörtte birlik yer kaplıyor.

AYRIMCILIK HER ALANDA

* Çalışma hayatında kadına yönelik ayrımcılık en çok yüzde 23.2 ile işe alım aşamasında gerçekleşiyor.
* Kadınların ikinci yaygın uğradıkları ayrımcılık türü ise aynı pozisyonda olan erkeklerden daha düşük ücret almaları. Ücret ayrımcılığına uğrayan kadınların oranı yüzde 12.6.

* Terfi ve atamalarda da ayrımcılığa uğradığını düşünlerin oranı yüzde 11.4.
* Kadınların yüzde 11’i işyeri yöneticilerinin kadın işçilerin görüşünü alması konusunda ayrımcı davrandığını düşünüyor.
* İşçilerin yüzde 9’u şirket içi eğitimlerde kadınlara yönelik ayrımcılık yaşandığı görüşünde.

İŞYERİNİN SADECE YÜZDE 2'SİNDE KREŞ VAR!

* Kadınların çalışma yaşamına katılmasının önündeki en büyük engellerden biri de çocuk bakımı. Özel sektörde işyerlerinin sadece yüzde 2’sinde kreş var!
* İşçilerin sadece yüzde 7’si işyerlerinin kreşle ilgili bir destek sunduğunu söyledi.

* İşçilerin yüzde 86’sı ise işyerlerinde çocuk bakım desteği olmadığını söyledi.

KADINLARA SANAYİDE YER YOK!

* Sanayide istihdam edilen kadın sayısı 1.4 milyona yaklaştı. Bunun da 1.3 milyona yakın kısmı imalat sanayisinde çalışıyor. Yani tarım dışındaki 6.5 milyon kadın çalışanın beşte
biri imalat sanayisinde, yüzde 78’i hizmet sektöründe.

* Son 7 yılda ekonominin genelinde kadınlara 1 milyon 656 bin yeni iş sağlanırken, imalat sanayisinde sadece 303 bin kadın istihdam edildi.

* İmalat sanayisinde kayıtlı kadın sayısı 893 bine çıktı. Bu rakamla kadınların imalat sanayisindeki oranı yüzde 24.3’üne ulaştı.

* Son 7 yılda ise kadınlara yaratılan güvenceli işlerden ancak yüzde 18’i imalat sanayisinde. Yani imalat sanayisinde kadınlar için çok az iş imkanı açıldı.

* Gıda, giyim ve tekstil sektörleri, toplam ücretli kadın istihdamının yüzde 57’sini buluyor. Çoğunlukla kalifiye emek istemeyen, düşük ücretli olan bu dallar, kadınların sınırlı da olsa iş bulabildikleri sektörler olarak öne çıkıyor.