Türkiye’nin kadın istihdamı tablosunu 2014-2016 yıllarına bakarak analiz eden Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi Platformu KEİG çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor:

- Kadınların istihdama katılımı da işsizlik de artıyor. 3 yılda 900 bin kadın işgücüne katıldı, kadın işsizliği 284 bin arttı. (Erkeklerde ise işgücünde 832 bin, işsizlerde de 193 bin kişi artış yaşandı.) Bu rakamlarla kadınlar, işgücüne katılım sayısında ilk defa erkekleri geçti. Bu artış devam edecek. Bu yeni bir olgu, iyi değerlendirmek gerekir.

- Son üç yılda kadın işgücü tarımda 149 bin kişi azaldı, sanayide sadece 4 bin, hizmetlerde ise 764 bin kişi arttı.

- İstihdama katılım artıyor, ama işsizlik de artıyor! Kadınlar erkeklere göre daha fazla işsizlik tehdidiyle karşı karşıya.

- Eğitimli kadın işsizliğinde ciddi bir artış var. Lise mezunu kadınların işsizlik oranı erkeklerin iki katı! Oranlar mesleki ve teknik lise mezunlarında iki katından biraz daha fazla.

- Kadınlar büyük oranda kayıt dışı çalışıyor. Son 3 yılda kayıtdışı çalışan kadın sayısı 1 milyon 334 binden 1 milyon 432 bine çıktı.

LİSE MEZUNU KADINLAR ERKEKLERDEN 2 KAT FAZLA İŞSİZ!

Genç kadınlar açısından tablo vahim. Genç kadın işsizliği ve özellikle eğitimli genç kadın işsizliği oranları her dönem rekor yeniliyor.

- Lise altı eğitimli kadın ve erkeklerin işsizlik oranları arasında büyük fark yok. Ama lise mezunu kadınların 2016’da yüzde 21.1 olan işsizlik oranı erkeklerin yüzde 10.5 olan oranının iki katı. Oranlar mesleki ve teknik lise mezunlarında iki katından biraz daha fazla, yüksek öğretimlilerde de iki katına yakın.

- Kadınlar eğitim düzeyi yükseldikçe işgücü piyasasına daha fazla katılıyor, ancak işgücü piyasalarının cinsiyetçi yapısı yüzünden, çalışabilecekleri sektörler sınırlı, işsiz kalma ihtimalleri erkeklere göre daha yüksek.

ÜCRETLİ/YEVMİYELİ ÇALIŞAN KADIN ORANI YÜKSELİYOR

- Hem kadın hem de erkeklerin istihdamında başı çeken hizmet sektörü oldu. Son üç yılda hizmet sektörünün kadın istihdamındaki payı yüzde 50’den yüzde 55.4’e, erkekler için de yüzde 51.5’den yüzde 53’e çıktı. Sanayinin payı ise kadın ve erkekler için ufak bir düşüş göstermekle birlikte durağan.

- İstihdam artışı esas itibariyle ücretli ve yevmiyeli statüsünde oldu. 2014-2016 arasında kadın istihdamı 623 bin kişi artarken, ücretli ve yevmiyeli istihdam 649 bin kişi arttı. Erkeklerin ücretli ve yevmiyeli istihdamı ise 602 bin kişi arttı.

- Burada öne çıkan durum; 2015’den 2016’ya ücretli ve yevmiyeli çalışan kadın sayısındaki artışın 305 bin kişi ile 244 bin kişi artan erkek sayısını geçmiş olması.

KAYITDIŞI İSTİHDAM DÜŞÜYOR AMA KAYITDIŞI ÇALIŞAN SAYISI ARTIYOR

- Kayıtdışılık ise istihdam açısından önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Kayıtdışı istihdam oranı düşüyor ama kayıtdışı çalışan sayıları artıyor. 2014-2016 arasında tarım dışında kayıtdışı çalışan kadın oranı yüzde 25.8’den yüzde 24.2’ye düştü ama, kayıtdışı çalışan kadın sayısı 1 milyon 334 binden 1 milyon 432 bine çıktı.

- Benzer bir durum erkekler için de söz konusu. Oran yüzde 21.1’den yüzde 20.8’e düşerken sayı 3 milyon 234 binden 3 milyon 324 bine çıktı.

- Hem kadın hem erkeklerde kayıtdışı çalışan sayısı yaklaşık 100 bin kişi arttı.

- Hükümetin kadın girişimciliğini destekleme politikaları ve mikro kredi uygulamaları da kayıtdışı çalışmanın artmasında etkili. Kendi hesabına çalışan kadın sayıları yıllar içinde artıyor ancak bu artış kayıtdışı çalışan kadın sayılarının artmasında etkili oluyor. Çünkü kayıtdışı çalışma esas olarak kendi hesabına çalışanlar arasında yaygın.

KADINLAR İŞGÜCÜ DIŞINDA KALIYOR, NEDENİ EV İŞLERİ

İstihdamda gözlenen artışa rağmen Türkiye’de kadınların hâlâ ezici çoğunluğu işgücünün dışında. Bu durum da kadınların cinsiyet temelli iş bölümü nedeniyle gelir getirici ve insana yakışan koşullara sahip işlerde çalışamadığını gösteriyor. Cinsiyet temelli işbölümü kadınların temel insan haklarından olan çalışma hakkından yoksun kalmalarında belirleyici. Tüm bu rakamlarla Türkiye’de kadınların işgücüne ve istihdama katılım oranları benzer gelişmişlik seviyesindeki ülkelere kıyasla çok düşük.