Okurumuzun Sorusu:

İyi günler. Şu anda 34 haftalık hamileyim ve 32. haftada 37. haftaya kadar çalışabilir raporu aldım. 2020 Nisan’da kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya başladı şirketimiz. 2020 Mart’ta 30 gün, Nisan’da 7 gün, Ağustos’ta 15 gün, Eylül’de 26 gün, Ekim’de 8 gün çalışmam bulunuyor. Daha sonra çalışmam yok. 4 günlük bir eksiğim var. Çalıştığım işyeri açıldıktan sonra 1 hafta çalışmayı planlıyorum. Zaten 1 hafta çalıştıktan sonra 37. haftayı dolduruyorum. Bu şekilde olduğu zaman analık ödeneğinden yararlanabiliyor muyum? SSK’yı aradığım zaman tam bir bilgi alamıyorum. Çalışabilir raporu aldığım için 2020 yılı Mart ayını saymıyorlarmış yanlış değilsem. Yardımcı olursanız sevinirim.

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim.

Okurumuzun verdiği bilgilere göre okurumuzun tahmini doğum tarihi Nisan sonu Mayıs başı dönemine denk geliyor. Diyelim ki okurumuz 2 Mayıs’ta doğumunu gerçekleştirdi. Okurumuzun analık ödeneğinden yararlanabilmesi için son 1 yılda 90 gün priminin olması gerekiyor. Dolayısıyla doğumdan önceki bir yıla, yani 2 Mayıs 2020-1 Mayıs 2021 tarihleri arasında yatan primlere bakılacak.

Bu durumun okurumuzun 37. hafta dolana kadar çalışabilir raporu alması ile ilgisi yok. Yasal kural bu şekilde. Yani okurumuz 32. hafta dolduğunda çalışabilir raporu almayıp, 32. hafta sonunda analık iznine ayrılmış olsaydı da yine aynı tarih aralığına bakılacaktı.

Bununla birlikte okurumuzun 37. hafta dolana kadar yapacağı çalışmaların karşılığı yatan primler de son 1 yılda 90 gün koşuluna bakılırken hesaba dahil edilecek.

Ancak ne yazık ki 2020 yılı Mart ve Nisan ayında yatan primler 2 Mayıs 2020 tarihinden önce olduğu için, bir başka deyişle doğumdan önceki son 1 yıl içine girmediği için, bu primler hesaba dahil edilmeyecek.

Okurumuzun 1 hafta daha primi yatsa bile okurumuzun 1 yıldaki toplam prim gün sayısı 15, 26, 8, 7 gün; toplamda ise 56 gün oluyor. Dolayısıyla okurumuz son 1 yılda 90 gün prim koşuluna takılıp analık ödeneğinden yararlanamıyor.

Bu sorunu yaşayan binlerce kadın işçi var. Bu sorunu köşemizde birçok kez ele aldık ve iki milletvekili sorunu çözecek yasa teklifini Meclise taşıdı. Mecliste yapılacak bir maddelik yasa değişikliği ile sorunun çözümü mümkün. Detaylar bu yanıtımızda mevcut: 75 yıllık analık ödeneği hakkı askıda!

Ne yazık ki okurumuza olumlu bir yanıt veremedik.

Ancak son 1 yılda 90 gün prim koşulunu 37. hafta dolana kadar çalışıp tamamlama imkanı olan diğer okurlarımız için ilgili mevzuat kuralını belirtelim.

SGK 2016/21 sayılı Genelge madde 5.2.2.:

“32 nci haftada hekimden, doğumuna 8 hafta veya çoğul gebelikte 10 hafta kaldığı ve 3 hafta kalıncaya kadar çalışabileceğine dair rapor alan sigortalı, bu sürelerdeki çalışmaları ile son bir yıl içinde 90 günlük prim ödeme gün şartını yerine getirmesi halinde, geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanacaktır. Benzer şekilde sigortalının hekime 32 nci haftadan sonra başvurarak, çalışabilir raporu alması halinde de, 37 nci haftanın başladığı tarihe kadar prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirdiği takdirde ödeneğe müstahak olacaktır.”

Önemli bir ayrıntıya dikkat çekelim. Diyelim ki kadın işçi doktor raporu olmaksızın 37. hafta dolana kadar çalıştı. Yukarıdaki genelge kuralı gereği 32-37. haftalar arasında yatan primler son 1 yılda 90 gün prim hesabında dikkate alınacaktır. Ancak kadın işçi doğumdan önce kullanmadığı analık istirahati süresini doğum sonrasına aktaramayacak, aktaramadığı süreler için analık ödeneği alamayacaktır. Yani doğumdan önceki son 3 haftaya kadar doktor raporu olmaksızın çalışan kadın işçi doğumdan önceki 3, doğumdan sonraki 8 hafta için analık istirahati (raporu) alabilecek, analık ödeneği de bu süre için (yani 16 hafta değil 11 hafta boyunca) ödenecektir. Dolayısıyla bu yolla 90 gün primini tamamlayacak kadın işçilerin çalışabilir raporu alması hak kaybı yaşanmaması için önem taşıyor.

Detayın detayı olacak ama yukarıda alıntıladığım genelgedeki “37. haftanın başladığı tarih” ifadesi hatalıdır. Çünkü hamilelik 40 hafta, beklenen doğum tarihi 40. haftanın dolduğu gündür. Dolayısıyla doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışma hakkı,  37. haftanın başladığı değil dolduğu tarihe kadar devam eder. Bu nedenle genelgede birçok yerde tekrarlanan bu hatanın düzeltilmesi gerekmektedir.