Okurumuzun Sorusu (1): 35 gündür doğum iznindeyim ve çalıştığım firma kısa ödenek programına dahil oldu. Listede benim de ismim var. Acaba ücret alabilir miyim? 

Okurumuzun Sorusu (2): Eşim 35 haftalık hamile ve kısa çalışma ödeneği alacak ve mecburen doğum iznine ayrılmak zorunda. Sorum şu. Kısa çalışma ödeneği almak analık yardımı almaya engel mi? Bir de doğum izni süresi bu süreçte kaç gün olacak. Teşekkürler.

Okurumuzun Sorusu (3): İşyerimiz faaliyetlerini 3 ay geçici olarak durdurdu ve devlete işsizlik ödeneği için başvurdu. Ben Mayısın 15’inden beri çalışmıyorum ve hamileliğim 32. haftaya girdi. Rapor almam bu durumda doğru olur mu. Normalde çalışıyor olsaydım 37. haftada almayı düşünüyordum ve son 2 maaşım tam prim ödendi. Ama Mart ayında 15 günlük SGK primim ödendi. Hamilelik parası aldığımda paranın değerini düşürür mü?

Okurumuzun Sorusu (4): Merhabalar, ben bir özel okulda öğretmenim. Kurumumuz Covid-19 sebebiyle kısa çalışma ödeneğine geçmiş olup Haziranın 22’sine kadar bu ödeneğe tabi olacağız. Benim 23 Haziran’da 32. haftam doluyor ve ben rapor alıp doğum iznine ayrılmak istiyorum. Sorum şu ki yazınızda okuduğuma göre analık geçim ücreti almamda herhangi bir problem yok ama ödeme son 3 ayın primine göre yattığı için kısa çalışma ödeneğinden dolayı miktar olarak düşük mü almış olacağız yatan sigorta primlerimizden dolayı? Şimdiden teşekkür ederim.

Öncelikle temel kuralları sıralayalım.

1) Kadın işçinin analık ödeneğinden yararlanabilmesi için analık iznine ayrıldığı tarih itibariyle sigortalılık halinin devam etmesi ve doğumdan önceki son 1 yıl içinde 90 gün sigorta priminin yatırılmış olması gerekmektedir.

2) Kadın işçinin analık iznine ayrılacağı tarihte ücretsiz izinde olması ya da kısa çalışma ödeneği alıyor olması analık ödeneğine engel teşkil etmez. Çünkü kadın işçinin sigortalılık hali devam etmektedir.

3) Analık ödeneği ile kısa çalışma ödeneği aynı anda alınamaz. Eğer kadın işçi analık iznine ayrıldığı tarihte kısa çalışma ödeneği alıyorsa, analık izninin başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir ve analık ödeneği bağlanır.

4) Eğer kadın işçi analık iznindeyken işyeri kısa çalışmaya geçerse, kadın işçiye kısa çalışma ödeneği bağlanmaz. Kadın işçi analık ödeneği almaya devam eder.

5) Yukarıda belirttiğim her iki durumda da analık izninin bittiği tarih itibariyle kısa çalışma devam ediyorsa kadın işçiye kısa çalışmanın biteceği tarihe kadar (son 3 yılda 450 gün priminin olması ve son 60 günde iş sözleşmesi kapsamında olması şartıyla) kısa çalışma ödeneği bağlanır.

6) Kadın işçinin analık iznine ayrılacağı tarihten önce bir süredir ücretsiz izinde olması ya da kısa çalışma ödeneği alması, analık ödeneğinin tutarını etkilemez. Çünkü analık ödeneği doğum iznine çıkılan aydan önceki son 3 aylık prime esas kazancın ortalaması üzerinden hesaplanır. Diyelim ki bu 3 ayda kadın işçi 60 gün çalıştığı, 30 günde ücretsiz izindeydi. Bu durumda kadın işçinin 60 günlük prime esas kazancı 60’a bölünerek ortalama prime esas kazanç tespit edilir. Analık ödeneği bu tutarın 3’te 2’sidir. Ortalama alındığı için çalışılmayan ve prim yatmayan günler hesaba hiç girmez, böylece analık ödeneği düşmez.

7) Kısa çalışma ödeneği son 1 yıllık prime esas kazancın ortalama tutarının yüzde 60’ıdır. Analık ödeneği ise son 3 aylık prime esas kazancın 3’te 2’si yani yaklaşık yüzde 67’sidir. Hem analık ödeneğinde oran daha yüksek olduğu için hem de analık ödeneğinde son 1 yıl değil son 3 ay, yani daha yakın dönemdeki ücret dikkate alındığı için analık ödeneği kısa çalışma ödeneğinden daha yüksektir.

8) Her koşul ve şartta kadın işçinin mağdur olmaması için 32. haftanın bitimi itibariyle doktor raporunu alması, analık iznine ayrılması ve işverenin de analık raporunu SGK’nın sistemine girmesi gerekir. Bu işlemler yapılmadan analık ödeneği kendiliğinden ödenmez.

Bu bilgiler ışığında tek tek okurlarımızın sorularını yanıtlayalım:

Birinci okurumuz için yanıt: Analık izni bitene kadar analık ödeneği alırsınız. Bu süre içinde kısa çalışma ödeneği ödenmez. Analık izni bittiğinde kısa çalışma devam ediyorsa ve son 3 yılda 450 gün priminiz varsa kısa çalışma bitene kadar kısa çalışma ödeneği alırsınız.

İkinci okurumuz için yanıt: Kısa çalışma ödeneği alıyor olmak analık iznine ve analık ödeneğine engel teşkil etmez. Okurumuzun eşi doğum iznine ayrıldığı tarihe kadar kısa çalışma ödeneği alır. Doğum izni ile birlikte kısa çalışma ödeneği kesilir ve analık ödeneği bağlanır.

Üçüncü okurumuz için yanıt: Ne yazık ki fiili çalışma söz konusu olmadığı için analık raporunu 32. haftanın sonunda değil de 37. haftanın sonunda almak olanaklı değildir. Okurumuz 32. haftanın sonu itibariyle analık iznine ayrılabilir. Okurumuz analık iznine çıkana kadar kısa çalışma ödeneği alacak, analık iznine çıkılan tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilerek analık ödeneği bağlanacaktır. Mart ayı içinde primin eksik ödenmesi ya da Nisanda primin hiç ödenmemesi okurumuzun analık ödeneği tutarını etkilemeyecektir. Çünkü analık ödeneği analık iznine çıkılan aydan önceki son 3 aydaki prime esas kazancın ortalaması üzerinden hesaplanmaktadır. Prim yatmayan günler ortalamaya etki etmeyecektir.

Dördüncü okurumuz için yanıt: Okurumuz analık iznine çıkana kadar kısa çalışma ödeneği alacak, analık izni tarihi itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilecek ve analık ödeneği bağlanacaktır. Analık ödeneği tutarı kısa çalışma ödeneğinden yüksek olduğu için okurumuzun alacağı tutar düşmek bir yana artacaktır. Her ikisinin de hesabında ortalama prime esas kazanç dikkate alındığı için prim yatmayan günler ortalamaya girmeyecek böylece ödenek tutarları üzerinde herhangi bir etkide bulunmayacaktır.