Bir okurumuzun sorusu:

İşçi işe iade davasını kazandığında, işçinin başvurusu üzerine işveren işçiyi işbaşı yaptırsın ya da yaptırmasın hiç fark etmez. Her iki durumda da İş Yasası’nın 21. maddesi uyarınca “Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir”.

İşçinin işten çıkarıldığı tarihi takip eden ilk 4 aylık süreye ilişkin ücret ve diğer hakları ödenirken, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80. maddesi gereği bu dönem için işçinin sigorta priminin de yatırılması gerekmektedir.

Okurumuzun sorusundan anlaşıldığı kadarıyla, okurumuz işbaşı yapmak için başvuruda bulunmuş ancak işveren okurumuzu işbaşı yaptırmamıştır.

Bu durumda

1) İşverenin okurumuzun başvurusunu tebliğ aldığı tarihi takip eden ayın 23’üne kadar SGK’ya okurumuzu işten çıkardığı tarihi izleyen 4 aylık süre için geçmişe dönük aylık prim ve hizmet belgesi vermesi ve 4 aylık prim ödemesi gerekmektedir (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği. 102. madde, 3. fıkra, d bendi). Bu aylık prim ve hizmet belgelerinin kâğıt ortamında verilmesi ve ayrıca ekine kesinleşmiş işe iade kararının, işçinin başvuru yazısının ve bu yazının tebliğ alındığına dair belgenin konulması yerinde olacaktır.

2) İşverenin okurumuzun başvurusunu tebliğ aldığı tarihi takip edin ayın sonuna kadar okurumuz için SGK’ya “sigortalı işten ayrılış bildirgesi” vermesi gerekmektedir (Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği madde 25. madde, 7. fıkra). İşverenin okurumuzu işten çıkardıktan sonra verdiği ilk işten ayrılış bildirgesi iptal edilecek, geçmişe dönük yeni bir bildirge verilecektir. Bildirgede işten ayrılış tarihi, geçmişe dönük olarak ödenen 4 aylık primin son ödeme günü olacak gösterilecektir.
Peki, bu bildirgede işten ayrılış nedeni (kodu) ne olarak bildirilecektir? Kodlar arasında bu duruma en uygun olan (4) numaralı koddur (belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi).

Eğer işveren (4) yerine “Diğer Nedenler” başlıklı (22) numaralı kodu gösterirse; okurumuzun SGK dökümünde neden ve hangi biçimde işten çıkarıldığı belirsiz hale gelecektir. Öte yandan (22) numaralı koddan çıkış halinde işsizlik ödeneğine hak kazanılmadığı için geçmişte ödenmiş işsizlik ödeneği ile ilgili sorunlar da ortaya çıkabilecektir.

Sonuç olarak okurumuz, işten ayrılış bildirgesinde (4) numaralı kodun gösterilmesini talep etmelidir. Buna rağmen işveren (22) numaralı kod üzerinden çıkış verirse; okurumuz mahkemenin işe iade kararı ve işbaşı yapmak üzere işverene yaptığı başvuruyu da ekine koyarak bir dilekçe ile SGK’ya başvurmalı, yanlış kodun bildirildiğinin tespit edilmesini ve kodun düzeltilmesini talep etmelidir. Ancak ne yazık ki SGK işçilerin tek başına yaptıkları başvurular üzerine düzeltmeye gitmeyebilmektedir. Bu durumda dava yoluyla kodun düzeltilmesinden başka çare kalmayabilmektedir.