Okurumuzun Sorusu:

11 Şubat 2020 tarihinden bu yana çalıştığım bir işim var. İşyerinde çalışan sayısı 30’dan az. 5 aylık hamileyim. Performans düşüklüğü sözlü bir şekilde söylenilerek (ihbar dilekçesinde bu ifade yazmıyor) elime ihbar dilekçesi verildi. Ben bu dilekçeyi imzalamadım. 20 haftalık gebeyim, doğum iznine kadar heyet raporu alsam, sonrasında doğum iznine ayrılsam hem doğum paramı sonrasında çıkarmak isterse de tazminatımı alabilir miyim? İhbar dilekçesi sonrası rapor aldın deyip işveren karşı çıkabilir mi? Beni işe çağırma zorunluluğu var mı, onu da öğrenmek isterim.

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim; rahat ve sağlıklı bir hamilelik ve doğum dileyelim.

Okurumuzun mevcut işyerindeki hizmet süresi 1 buçuk yıldan çok, 3 yıldan az. Dolayısıyla okurumuzun ihbar süresi 6 hafta. Okurumuza işten çıkarma (ihbar) dilekçesinin verildiği tarihi takip eden 6 hafta sonra iş sözleşmesi sona erdirilmiş olacak.

Altını çizerek belirtelim. Okurumuzun ihbar dilekçesini imzalamamış olması, bu ihbarın yapılmadığı anlamına gelmiyor. Eğer işveren okurumuzun tebliğden imtina ettiğini (şahit, kamera kaydı vb.) ispatlayabilirse, okurumuz imza atmış olsun ya da olmasın, dilekçenin tebliğ edilmeye çalışıldığı gün, tebliğ yapılmış ve ihbar süresi başlamış sayılır. Öte yandan işveren bu dilekçeyi, ikamet adresine posta yoluyla da gönderebilir.

Bu vesileyle işveren tarafından yapılan tek taraflı tebliğleri almamanın (tebliğ alındığına ilişkin imza atmamanın) işçilere herhangi bir yasal fayda ya da güvence sağlamadığını aksine çoğu örnekte işçiyi daha zor duruma düşürdüğünü belirtelim.

İşçinin ihbar süresi içinde rapor almasının önünde hiçbir engel yok. Dolayısıyla okurumuz rapor alabilir ve raporlu olduğu dönem boyunca SGK’dan rapor parası (geçici iş göremezlik ödeneği) alabilir. İşveren “ihbar süresindesin işe gel” diyemez, dese bile okurumuzun işe gitmek gibi bir yükümlülüğü yoktur.

Sağlık raporu alınması halinde iş sözleşmesi de de askıya alınır. İşçinin ihbar süresi raporlu olduğu dönemde bitse bile iş sözleşmesinin feshi, askı halinin (yani raporu) bittiği tarih itibarıyla sonuçlarını doğurur.

Ancak bu konuda iş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku arasında büyük bir fark var. Çünkü iş hukukunun aksine, sosyal güvenlik hukukuna göre, işçi raporlu olsa bile, sigorta çıkışının yapıldığı gün iş sözleşmesi sona ermiş sayılır. SGK’nın yaptığı yasaya aykırı yönetmelik değişikliği gereği, okurumuz sigorta çıkışının yapıldığı tarihten itibaren en fazla 10 gün daha analık ödeneği alabilecektir, ardından analık ödeneği kesilecektir. Yani okurumuz analık iznine çıkacağı tarihe kadar hastalık raporu alıp, ardından analık raporu alsa bile, sigorta çıkışının yapılması ve ödeneğin 10 gün sonra kesilmesinin önüne geçme olanağı bulunmamaktadır.

Eğer okurumuz iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra, analık iznine ayrılacağı tarihten önce sigortalı bir işe girer ve sigortalıyken analık iznine ayrılırsa okurumuz analık ödeneğini tam alabilecektir.

Gelelim tazminat ve diğer haklara. Okurumuz 30’dan az işçi olduğunu belirtmiş. Eğer aynı işverene ait aynı işkolunda birden çok işyeri ve toplamda 30’dan fazla işçi yoksa, ne yazık ki okurumuz iş güvencesi kapsamı dışında. İş güvencesi kapsamında olmayan işçileri işten çıkarmak için işverenin yasal gerekçe göstermesi bile gerekmiyor.

Ancak işverenin yasal gerekçe göstermesi gerekmemesi, herhangi bir neden belirtmeden istediği işçiyi işten çıkarma hakkına sahip olması, işverenin bu hakkını kötü niyetli ve ayrımcı bir biçimde kullanabileceği anlamına gelmiyor. Eğer işveren okurumuzu aslında hamile olduğu için işten çıkarıyorsa; bu, kötü niyetli ve eşit davranma ilkesine aykırı bir işten çıkarma olur. Bu durumda okurumuz kötü niyet tazminatı veya ayrımcılık tazminatı da isteyebilir. Detaylı bilgiler bu yanıtımızda mevcut.

İşveren ihbar süresi kadar önce bildirimde bulunduğu için okurumuz ihbar tazminatına hak kazanamaz. Ancak okurumuz bir yılını doldurduğu için her koşulda kıdem tazminatına hak kazanır. Öte yandan okurumuza içerideki tüm ücret, fazla mesai ücreti ve benzeri alacaklarının yanı sıra varsa hak kazandığı ancak kullanmadığı yıllık izinlerinin ücretinin de ödenmesi gerekir.