Okurumuzun sorusu:

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 7. maddesi çok açık bir düzenleme içeriyor.

Bu maddeye göre “Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçilere” fazla çalışma (mesai) yaptırılamaz!

Yani gebeliğin tespit edildiği tarihten çocuk bir yaşına kadar geçen sürede kadın işçilere fazla mesai yaptırılması, kadın işçilerin haftada 45 saatten fazla çalıştırılması yasaktır.

Öte yandan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 9. maddesine göre “Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz”.

İşyerinde günlük çalışma süresi 7,5 saatse ve haftanın 6 günü çalışma varsa, hamile kadın işçinin günlük çalışma süresinin 7,5 saati aşamayacağı açık.

Peki, günlük çalışma süresi 9 saatse ve haftanın 5 günü çalışma varsa ne olacak? Bu durumda yukarıdaki yönetmelik maddesi gereği hamile ya da emziren kadın işçinin günlük çalışma süresi yine 7,5 saati geçemez. Dolayısıyla kadın işçinin çalışma süresi günlük 7,5 saate düşürülür ve bu yüzden işçinin ücretinden kesinti yapılamaz.

Altını çizelim. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz, 7,5 saat ve 45 saat hesabına dâhil edilemez. Ancak süt (emzirme) izinleri çalışma süresinden sayılır ve bu süreler çalışılmış gibi kabul edilir.

Sonuç olarak,
1) Hamile ya da emziren (çocuğu bir yaşına gelmemiş) kadın işçilere fazla mesai yaptırılamaz. Çalışma süresi haftada 45 saati, günde 7,5 saati geçemez.

2) İşveren fazla mesai yaptırmak istese bile kadın işçi bunu kabul etmek zorunda değildir. Sırf bu nedenle işçinin işten çıkarılması İş Yasası’na aykırı olur. Kadın işçi tüm yasal haklarını talep edebilir.

3) Zorla fazla mesai yapması istenen kadın işçi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir. Kadın işçilere fazla mesai yaptırılmasının cezası 1.853 TL’dir.

4) Yasağa rağmen fazla mesai yaptırılmış olması, işverenin fazla mesai ücreti ödeme zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. İşveren her bir saatlik fazla mesai için 1,5 saatlik ücret tutarında, fazla mesai ücreti ödemek zorundadır.