Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Eşim ilk çocuğumuza hamile. Analık izni sonrasında yıllık iznini (10 gün) kullansa sonrasında yarım çalışmaya devam edebilir mi? Yani 10 günlük yıllık izin sonrasında 60 günlük yarım çalışmadan 10 gün kesilip yarım çalışma olarak devam edilebilir mi? İlginiz için teşekkürler.  

Öncelikle okurumuzu ve eşini şimdiden tebrik edelim.

Önce ilgili düzenlemelere bir bakalım.

İş Yasası’nın 74. maddesine göre yarım çalışma hakkı “doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren” kullanılabiliyor.

Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 3. maddesi ise şu tanımı yapıyor:

“Ödeme dönemi: Analık hâli izninin bittiği tarihi izleyen gün ile hak kazanılan yarım çalışma süresinin bittiği tarih arasındaki dönemi”

Yine aynı Usul ve Esaslar’ın 4. maddesine göre analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvuru yapılması gerekiyor. Bu maddeye göre:

“Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır... Mücbir sebebin başladığı tarih başvuru süresini durdurur. Mücbir sebebin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar geçen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülmez.”

5. maddeye göre ise:

“Ödeme dönemi, analık hâli izninin bittiği tarihi izleyen günden itibaren başlar, herhangi bir sebeple 4857 sayılı Kanunun 74’üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirlenen sürenin bittiği tarihi geçemez.”

Sonuç olarak

1) Yarım çalışma hakkını kullanabilmek için analık izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvuruda bulunmak gerekiyor. Okurumuzun eşi bu süre içinde başvuruda bulunduğu takdirde bu haktan yararlanabilir.

2) Birinci doğumda yarım çalışma süresi 60 gün. 60 günlük süreden tam yararlanabilmek için yarım çalışmayı analık izninin bitiminden hemen sonra başlatmak gerekiyor. Eğer mücbir (zorunlu) sebep varsa örneğin kadın işçi analık izninin bittiği tarihten başlayarak diyelim ki 40 günlük sağlık raporu aldıysa, hem 30 günlük başvuru süresi hem de yarım çalışmadan yararlanılabilecek 60 günlük süre bu 40 günlük raporun bittiği tarihten itibaren başlıyor. Yani bir hak kaybı söz konusu olmuyor.

3) Ancak ücretsiz izin ya da yıllık izin mücbir (zorunlu) sebep sayılmıyor. Okurumuzun eşi analık izninin bitiminden itibaren 10 gün yıllık izin alabilir ve ardından yarım çalışmaya başvurabilir. Ancak bu durumda okurumuzun eşinin yarım çalışmadan yararlanabileceği (ve ödenek alabileceği) süre 60 günden 50 güne düşer.