Okurumuzun Sorusu:

Merhabalar mayıs ayında doğum yaptım analık iznim bittikten sonra yarım çalışmaya geçiş yaptım. Aralığın 25’inde doğum sonrası yarım çalışma hakkım sona erdi. Çocuğumun bakımı ile daha kolay ilgilenmek için kısmi çalışma hakkımı kullanmak istediğimi işyerime bildirdim, sözlü olarak konuştuk, bana “diğer şeflerimle konuşup karar vereceklerini” söylediler. Daha sonra bana insan kaynaklarımız ile haber gönderdiler “bana kabul ederler diğerlerine kabul etmezlerse haksızlık olur” diye talebim reddedildi, kısmi çalıştıramayacaklarını bildirdiler. Şu an 1,5 saat emzirme iznimi kullanarak tam gün çalışıyorum. Benim nasıl bir yol izlemem gerekiyor? Hakkımı aramak istiyorum dilekçe verirsem onlar bana cevap vermezse ne yapmam gerekir? Ya da bu konudan dolayı tazminatımı almaya hakkım var mıdır? Olur da ben hakkımı aradıktan sonra mecburi kısmi çalışma yaptırmak zorunda kalırlarsa ben kendim işten çıkayım diye bana ellerinden geleni yaparlar nasıl bir yol izlemeliyim? 

Kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkı İş Yasası’nın 13. maddesi ile Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik’te düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin 12. maddesine göre

“(1) Kısmi süreli çalışma;

a) Özel sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,

b) Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,

c) Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,

ç) İş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde,

İşverenin uygun bulması hâlinde yapılabilir.

(2) Birinci fıkrada sayılmayan işlerde işverenin uygun bulma şartı aranmaksızın kısmi süreli çalışma yapılabilir.”

Dolayısıyla yukarıda belirtilen iş ve sektörler haricinde, kadın işçi, kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkını doğrudan kullanabilir. İşverenin uygun bulması (onayı) gerekmez.

Eğer okurumuz yukarıdaki kapsamda yer alan bir işte ya da işyerinde çalışıyorsa ne yazık ki yapabilecek bir şey yok. Çünkü bu iş ve işyerlerinde kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkından yararlanabilmek için işverenin onayı gerekiyor.

Eğer okurumuz bu kapsama girmiyorsa, işverenin onayı gerekmiyor. Dolayısıyla okurumuz yazılı olarak başvuruda bulunarak kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkını doğrudan kullanabilir.

Dikkat! Yanıtımızın geri kalanı işverenin onayını gerektirmeyen iş ve sektörlerde çalışan işçiler için geçerlidir!

Örnek dilekçe bu yanıtımızda mevcut: https://ekmekvegul.net/haklarimiz-var/kismi-sureli-calismaya-nasil-gecilir

Okurumuzun kısmi süreli çalışmaya geçeceği tarihten en az 1 ay önce yazılı başvuru yapması gerekiyor. Örneğin okurumuz yarın dilekçesini verecek olursa, dilekçede başlangıç tarihi en az 1 ay sonraki bir tarih olarak belirtmeli. Okurumuz dilekçeyi elden veriyorsa muhakkak imzalı bir örneğini daha sonra da ispatlanabilecek şekilde (e-posta, faks, noter) işyerine ayrıca göndermeli.

Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmeliğin 11. Maddesine göre:

“(1) Usulüne uygun olarak yapılan kısmi süreli çalışma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay içinde işveren tarafından karşılanır.

(2) İşveren; işçiye, talebin karşılandığını yazılı olarak bildirir.

(3) İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanır.

(4) İşçinin belirtilen tarihte iş edimini sunmaya başlaması kaydıyla kısmi süreli çalışma talebi geçerli fesih nedeni sayılmaz.”

Görüldüğü üzere okurumuzun dilekçesini vermesinin ardından iki ihtimal var.

1) İşveren okurumuzun talebini yazılı olarak karşılarsa ya da dilekçesine yanıt vermezse, okurumuz dilekçesinde belirttiği tarihte kısmi süreli çalışmaya başlayabilir. İşverenin bu nedenle okurumuzu işten çıkarması, İş Yasası’na ve ilgili yönetmeliğe aykırı olur. Okurumuz işe iade isteyebileceği gibi kıdem, ihbar, ayrımcılık tazminatı gibi tüm yasal haklarını talep edebilir.

2) İşveren okurumuzun talebini reddederse, okurumuz İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 6 işgünü içinde haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir. Kıdem tazminatı, ayrımcılık tazminatı, diğer yasal hakları ve uğradığı diğer zararların tazmin edilmesini talep ederek işten derhal ayrılabilir.