Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Ben 2 aydan beri markette çalışıyorum. İşten çıkarmaları söz konusu. Çıkarabilirler mi?

İş Yasası gereği, işçinin iş güvencesi kapsamına girmesi, yani işverenin işten çıkarma yetkisinin kısıtlanmasının üç koşulu var:

(1) İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması, (2) İşçinin en az 6 aydır çalışıyor olması ve (3) İşyerinde 30’dan fazla işçi çalıştırılması. Son koşula bakılırken işverenin aynı işkolunda birden çok işyeri varsa, bu işyerlerindeki toplam işçi sayısı dikkate alınır.

Okurumuzun işyerindeki toplam hizmet süresi 6 aydan az. Dolayısıyla okurumuz iş güvencesi kapsamında değil. Bu nedenle işveren okurumuzu herhangi bir yasal gerekçe göstermeksizin istediği zaman işten çıkarma yetkisine sahip.

Bununla birlikte okurumuz 2 ayını doldurmuşsa, bir deneme süresi konulmuş olsa bile, bu deneme süresi bitmiş demektir. Çünkü İş Yasası’nın 15. maddesine göre “Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.”

Deneme süresi bittiği için (işveren tarafından haklı nedenle derhal fesih söz konusu değilse) işveren okurumuza ihbar süresi kadar önce haber vermek ya da ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Okurumuzun çalışma süresi 6 aydan az olduğu için okurumuz için ihbar süresi 2 hafta. Bu nedenle işveren ya okurumuza işten çıkarma tarihinden en az 2 hafta önce bildirimde bulunmak ya da okurumuza 2 haftalık giydirilmiş brüt ücreti tutarında ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

Okurumuzun 1 yılı dolmadığı için okurumuz kıdem tazminatı ya da yıllık izin ücretine hak kazanamamaktadır. Ancak işveren okurumuza işten çıkarma tarihinde diğer tüm yasal haklarını (ücret, fazla mesai ücreti vb.) ödemekle yükümlüdür.

Okurumuz henüz iş güvencesi kapsamına girmediği için işverenin gerekçe göstermeden işten çıkarma yetkisi olduğunu yukarıda belirtmiştim. Ancak işveren bu yetkisini kötüye kullanırsa (örneğin okurumuzu sırf okurumuz yasal haklarını talep ettiği için işten çıkarırsa) ya da ayrımcılığa dayanan bir işten çıkarma söz konusu ise (örneğin hamilelik nedeniyle) okurumuz kötü niyet tazminatı veya ayrımcılık tazminatı talep edebilir.