Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Üç yıldır eşimle aynı işyerinde çalışıyoruz. Yeğenimin düğünü için aynı anda yıllık izin kullanmak istedik. İzin hakkımızı aynı anda kullanamayacağımızı söylediler. Ayrı bölümlerde çalışıyoruz. Bununla ilgili ne yapmalıyım? Yardımcı olursanız sevinirim.

Yıllık ücretli izin hakkı Anayasa’da yer alan İş Yasası ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği ile düzenlenen temel bir işçi hakkı.

Ancak Türkiye’de yıllık ücretli izin hakkının kullanılmasında hem mevzuat hem uygulamada bir dizi sorun söz konusu. Okurumuz ve eşi de bu sorunlardan mustarip.

Altını çizerek belirtelim. Aynı işyerinde çalışan eşlerin aynı anda yıllık ücretli izin kullanmasının önünde hiçbir yasal engel yok. Bunun tek istisnası eşlerin işyerindeki görev ya da görev yerleri gereği aynı anda izin kullanmalarının işyerinin işleyişini aksatacak olması. Ancak okurumuz eşi ile farklı bölümlerde çalıştıklarını belirtmiş. Dolayısıyla bu durum da söz konusu değil.

Öte yandan her ne kadar yazılı bir kural olmasa da işverenin “objektif iyi niyet ve dürüstlük kuralları gereği” aynı işyerinde çalışan eşlerin aynı dönemde yıllık ücretli izin kullanabilmeleri için kolaylık sağlaması gerekir.

Ancak okurumuzun işvereni tam aksi yönde bir yanıt vermiş. İşverenin “aynı anda kullanamazsınız” yanıtının yasal hiçbir dayanağı yok. Aksine bu yanıt, yıllık ücretli izin hakkının özüne ve objektif iyi niyet kurallarına, yani iş hukukunun kurucu ilkelerine ayrılık taşıyor.

Ne yazık ki ilgili yasa ve yönetmelik, yıllık ücretli izin hakkının ne zaman kullanılacağı konusunda son sözü işverene bırakıyor. Yani işçi izin istediği dönemi bildirme hakkına sahip olsa da, işveren bu talebi karşılamak zorunda değil. Bu sorunu başka bir yanıtımızda detayları ile incelemiştik: Yıllık iznin kullandırılmaması haklı fesih nedenidir

Peki okurumuz ve eşi bu aşamada ne yapabilir?

Yazılı olarak, gerekçesini açıkça belirterek ve aynı işyerinde çalışan işçilerin aynı anda yıllık ücretli izin kullanamayacaklarına ilişkin bir yasal kuralın olmadığını vurgulayarak yıllık ücretli izin taleplerini yeniden işverene sunabilirler.

Ancak işveren bu talebi reddederse ne yazık ki yapılabilecek çok bir şey yok. Çünkü bu durum tek başına haklı nedenle derhal fesih hakkı doğurmuyor. Yargıtay’ın konu ile ilgili birbiri ile çelişen kararları söz konusu.

Yine de bu talebin yazılı hale getirilmesi ve kayda geçirilmesi uzun dönemde okurumuz ve eşi için olası bir haklı fesih durumunda işverenin kötü niyetini gösterecek örnek bir olay olabilir.

Son olarak sendikalı ve toplu iş sözleşmeli işyerlerinde bu tür sorunların çok daha az yaşandığını, toplu iş sözleşmesi ile işçilerin istedikleri dönemde yıllık ücretli izin kullanabilmelerinin daha kolay hale getirilebildiğini de vurgulayalım.