Bir okurumuzun sorusu:

3 Nisan 1970 doğumluyum. İlk sigorta girişim 1996 ama 2006’dan bu yana kesintisiz çalışıyorum. 5000 bin güne yakın primim yattı. Yüzde 90 engelli, sürekli bakımı gereken bir kızım var. Ben işteyken kızıma annem bakıyor. İnternette daha erken emekli olabileceğime dair bazı yazılar okudum ama emin olamadım. Böyle bir hakkım var mı? Ne zaman emekli olabilirim?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 28. maddesine göre:

“Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.”

Dolayısıyla bu durumda daha erken emeklilik koşullarından yararlanabilmek için “başka birinin sürekli bakımında muhtaç derecede ağır engelli çocuğun bulunması” şartı aranmaktadır.

Bu durumda 1 Ekim 2008’den sonra yatan sigorta primlerinin dörtte biri ayrıca prim olarak ilave edilecek ve bu süre emeklilik yaşından düşülecektir.

ÖZÜRLÜ SAĞLIK KURULU RAPORU ŞART

Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik’in 4. maddesinde ise şu tanım yapılmıştır:

“a) Ağır özürlü: Özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu tarafından karar verilen kişileri ifade eder.”

Sonuç olarak bu noktada üç koşul söz konusudur:

1) Çocuğun özür oranının en az yüzde 50 veya daha yüksek olması,

2) Çocuğun günlük yaşam aktivelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremiyor olması

3) Bu durumun yetkilendirilmiş, tam teşekküllü devlet hastanelerinden alınacak özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi.

Okurumuzun verdiği bilgilere göre, ilk iki koşul mevcut. Ancak bu durumun özürlük sağlık kurulu raporu ile de karar altına alınması gerekiyor.

EMEKLİLİK HESABI

Gelelim emeklilik hesabına. Okurumuz, sigorta giriş tarihi itibariyle olağan koşullarda 7 bin gün primi ve 58 yaşını doldurduğunda emekli olabilecek.

Ancak okurumuzun durumunu yukarıdaki çerçevede değerlendirecek olursak (hesaplamayı 1 Mayıs 2018 tarihine göre yapıyorum):

Okurumuzun toplam prim günü 5.100 gün. Okurumuzun 1 Ekim 2008 tarihinden bu yana 3450 gün primi yatmış durumda. Bu durumda bu sürenin dörtte biri de ayrıca prim olarak ilave edilecek ve 862 gün prim daha eklenecek. Bu durumda okurumun toplam prim günü 1 Mayıs 2018 tarihi itibariyle 5.962 güne ulaşacak ve eksik prim gün sayısı 1.038 güne düşecek.

Okurumuzun 830 gün daha primi yattığında, bu sürenin dörtte biri kadar yani 208 gün prim ilave edileceği için okurumuz 1038 günlük eksik primini de tamamlamış olacak. Yani okurumuz, (1 Mayıs 2018 tarihinden sayacak olursak) 2 yıl 3 ay 20 gün daha sigortalı çalıştığında primini tamamlayacak.

Gelelim yaşa. Okurumuzun 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yatan primleri için ilave edilecek dörtte bir prime denk gelen süre emeklilik yaşından düşülecek. Hesabımıza göre okurumuza ilave edilecek toplam prim 1.070 gün (1 Mayıs 2018’e kadar 862, bu tarihten sonra 208 gün) olacak ve bu süre 2 yıl 11 ay 20 güne denk düşüyor. Bu süreyi 58 yaştan düştüğümüzde okurumuz, 55 yaş, 10 gününü doldurduğunda yani 14 Nisan 2025 tarihinde emekli olabilecek.

Sonuç olarak okurumuz 2 yıl 3 ay 20 gün daha çalıştığı takdirde primini doldurmuş olur, ancak henüz yaşını tamamlamamış olur. Dolayısıyla emekli aylığı bağlanmaz. Bu durumda okurumuz çalışmayı bırakıp yaşının dolmasını yani 14 Nisan 2025 tarihini bekleyebilir.

Alternatif bir seçenek daha var. Okurumuz 2 yıl 3 ay 20 gün daha çalıştıktan sonra da çalışmayı sürdürdüğü takdirde, çalıştığı her 4 ay başına emeklilik yaşı 1 ay daha erkene çekilmeye devam edecek. Dolayısıyla okurumuz kesintisiz çalışmaya devam ettiği takdirde emeklilik tarihini 2024 yılı Mayıs ayına kadar çekebilir.