Bir okurumuzun sorusu: 

Çalışan annelere 400 TL kreş yardımı yapılacağı söyleniyor. Aslı var mı bu işin?

Dün asgari ücretlilerin 2018’de de vergi nedeniyle kayıp yaşayacağını yazmıştık. Bugün de 400 TL kreş yardımının olmayacağını yazıyoruz. Felaket tellalı gibi olduk ama kabahat bizde değil. Kabahat, yaptıkları açıklamalarla insanları ümitlendiren ancak iş icraata gelince tam tersini yapan yetkililer ve hükümet temsilcileri ile yalan-yanlış haberlere yer veren basında…

Okurumuz böyle bir beklenti içine girmekte sonuna kadar haklı. Çünkü Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Genel Müdürü Vekili Cafer Uzunkaya,"İşi ve evi arasında kalan çalışan kadınlara 400 TL'lik kreş yardımımız olacak" şeklinde bir açıklama yaptı ve basında çıkan haberlerde torba yasa ile bu hakkın geleceği iddia edildi.

Basında yer alan haberler beklenti yarattı ama torba yasa bu beklentiyi karşılamadı...

Oysa Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşmelerine başlanan torba yasa tasarısının 4. maddesi aynen şu şekilde:

“193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
16. İşverenlerce, kadın hizmet erbabına kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (İşverenlerce işyerinde bu hizmetlerin verilmediği durumlarda, ödemenin doğrudan bu hizmetleri sağlayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılması şartıyla, her bir çocuk için aylık, asgari ücretin aylık brüt tutarının % 15’ini aşmamak üzere bu istisnadan yararlandırılır. Kreş ve gündüz bakımevi hizmeti sağlayanlara yapılan ödemelerin belirlenen istisna tutarını aşan kısmı ile hizmet erbabına bu amaçla nakden yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir. Bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir).”

Yani işverenler tarafından kadın çalışanlara sağlanan kreş ve gündüz bakımevi yardımı kadın çalışana değil de doğrudan kreş veya gündüz bakımevinin kendisine ödeniyorsa, bu yardımın 304,43 TL’lik kısmı gelir vergisinden muaf olacak. Böylece en fazla 53,72 TL’lik gelir vergisi ödenmeyecek.

Sonuçta 400 TL’lik kreş yardımı yok! Tasarıdaki hüküm mevcut haliyle yasalaşırsa maksimum 53,72 TL’lik bir gelir vergisi indirimi var. O da eğer (1) işveren kreş yardımı yapıyor ve (2) işveren kreş yardımını işçiye ödemiyor doğrudan kreşin kendine ödüyorsa! Yani işverenlere böyle bir yardım yapma zorunluluğu gelmiyor. Böyle bir yardım varsa ya da yapılacaksa, cüzi bir vergi indirimi geliyor. Dolayısıyla söz konusu düzenleme son derece yetersiz olduğu gibi bu kapsama giren kadın çalışan sayısı da yok denecek kadar az.

Bu maddenin gerekçesine baktığımızda amaç şöyle ifade ediliyor “kadınların çalışma hayatına katılmasının teşviki”. Şaka gibi değil mi?

Eğer gerçekten kadınların çalışma hayatına katılmasının teşviki amaçlanıyorsa yapılması gerekenler belli. Kreş açılması için aranan “en az 150 kadın işçi şartı” kaldırılmalı ya da en azından makul bir seviyeye çekilmelidir. Kadın işçiler için, tüm yurttaşlar için, ücretsiz ve ulaşılabilir kreş olanakları sağlanmalıdır. Hiç değilse –söz verildiği ve kamuoyuna açıklandığı üzere- çalışan annelere en azından 400 TL kreş yardımı yapılmalıdır.

Meraklısına Notlar:
Kreş hakkı ile ilgili detaylı bir yazıya buradan ulaşabilirsiniz: