İşsizlik bir dert, çalışmak ayrı dert! Birçoğumuz için haftalık çalışma süreleri çok uzun, çalışma koşulları çok ağır. Bir işte yaptığımız mesai var, bir de evde. Zaten Türkiye’de haftalık yasal çalışma süresi Avrupa ortalamasının üzerinde. Ancak yasal koşullara bile uyulmuyor. Rakamlar gerçeğin ancak bir kısmını anlatabiliyor, hikâyelerimiz ise çok daha fazlasını söylüyor…

HAFTADA KAÇ SAAT ÇALIŞIYORUZ?

İstihdamdaki tüm kadınların haftalık ortalama fiili çalışma süreleri şu şekilde:

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Tablodan da görüldüğü üzere istihdamdaki kadınların önemli bir kısmının haftalık çalışma süresi çok yüksek. 982 bin kadın haftada 50-59 saat arası, 715 bin kadın haftada 60-71 saat arası 262 bin kadın ise haftada 72 saatten fazla çalışıyor. Yani istihdamdaki her 4 kadından birinin haftalık çalışma süresi 50 saatten fazla.
Erkeklerin de haftalık çalışma süreleri oldukça yüksek. Hatta erkeklerin ortalama çalışma süreleri kadınlardan daha fazla. Ama işte çalışılan sürenin yanında bir de evde çalışılan süre var! Çalışan erkekler, hane halkı ve aile bakımı için günde sadece 43 dakika harcıyor. Çalışan kadınlar ise tam 3 saat 31 dakika! Yani çalışan kadınlar ve çalışan erkekler kıyaslandığında, ev artı iş, toplam mesai bakımından kadınların çalışma süresi çok daha fazla!

KADIN İŞÇİLERİN ÇALIŞMA SÜRESİ

Yukarıdaki tablo istihdamdaki tüm kadınları yani ücretli, kendi hesabına, işveren ve ücretsiz aile işçilerini kapsıyordu. Aşağıdaki grafik ise sadece ücret karşılığı çalışan, yani kamu personeli ya da işçi kadınların haftalık fiili çalışma sürelerini aktarıyor:

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

İş Yasası’na göre haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat. 1 yılda işçilere yaptırılabilecek maksimum fazla mesai süresi ise 270 saat. Bir işçi, en üst sınırdan bile fazla mesai yapsa, yani yılda 270 saat fazla mesai yapsa, hafta başına 5 saat fazla mesai düşer. Bu durumda da işçinin haftalık ortalama fiili çalışma süresinin hiçbir koşulda 50 saati aşmaması gerekir. Ancak yukarıdaki tabloya göre işçi kadınların yüzde 27.4’ü haftada 50 saatten fazla çalışıyor. Yani her 4 kadın işçiden biri, yasal çalışma süresinin üst sınırının üzerinde çalıştırılıyor. Peki, karşılığını alıyor mu? Çoğu zaman hayır!
687 bin kadın işçi, haftada 50-59 saat arası çalışıyor.
480 bin kadın işçi haftada 60-71 saat arası çalışıyor.
200 bin kadın işçi haftada 72 saat veya daha fazla çalışıyor
Toplamda 1 milyon 367 bin kadın işçi yasal sınırlardan fazla çalıştırılıyor!
Tam zamanlı çalışan kadın işçiler içinde Avrupa’da en uzun süre çalışan kim? Tabii ki biz!

BİR HESAP YAPALIM…

Eğer Türkiye’de İş Yasası’na uyulsa ne olurdu? Gelin birlikte bir hesap yapalım. Önce Türkiye’de yasal sınırların üzerindeki çalışma sürelerini hesaplayalım. Yani haftada 50 saati geçen çalışma sürelerini çıkaralım. 50-59 saat arası çalışan kadınların haftada ortalama 55 saat çalıştığını varsayarsak, burada 50 saati aşan 5 saatlik fazla mesai var. 60-71 saat çalışanların ortalama 65 saat çalıştığını varsayarsak, 50 saati aşan 15 saatlik fazla mesai var. Haftada 72 saat ve daha fazla çalışanların ortalama 75 saat çalıştığını varsayarsak, 50 saati aşan 25 saatlik fazla mesai var. Şimdi de bu haftalık ortalama yasal sınırları aşan fazla mesai sürelerini, bu fazla mesaileri yapan kadın işçi sayısı ile çarpalım. Böylece haftalık yasal sınırların üzerinde yapılan fazla mesai süresini hesaplayalım.
Hesap tablomuz şöyle çıkıyor:

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu verileri kullanılarak hazırlanmıştır.

Tablodan da gördüğünüz üzere Türkiye’de kadın işçilere bir haftada tam 15 milyon 635 bin saat yasal sınırları aşan fazla mesai yaptırılıyor. Bunun karşılığı da (istisnalar hariç) ödenmiyor. Yüz binlerce kadın işçi canı çıkana kadar hem de karşılığını almadan çalışıyor.
Hesaba devam. Eğer Türkiye’de İş Yasası gerçekten uygulansa yasal sınırları aşan fazla mesailer engellenseydi ne olurdu? Haftada 15 milyon 635 bin saatlik işgücü ihtiyacı ortaya çıkardı. Bu süreyi haftalık çalışma süresine yani 45 saate böldüğümüzde ise yaklaşık olarak 350 bin tam zamanlı yeni işçiye ihtiyaç duyulurdu.
Böylece hem 1 milyondan fazla kız kardeşimiz insanca sürelerle çalışır hem de 350 bin kız kardeşimize istihdam olanağı doğardı!
Bırakın çalışma sürelerini düşürmeyi, fazla mesaileri toptan kaldırmayı, yasa dışı fazla mesai engellediğimizde yüz binlerce istihdam olanağı doğuyor.
Hele bir de çalışma sürelerini azaltsak, örneğin Avrupa ortalamasına çeksek neler neler olur! Hem çalışan kadınlar rahatlar hem de kadın işsizliğinin önemli bir kısmı çözülür!
Ne dersiniz? Bu meseleyi daha çok gündemimize almakta yarar var sanki :) 

AĞIR ÇALIŞMA KOŞULLARI

Tek dert uzun çalışma süreleri değil.
Hem uzun süreler çalışıyoruz, hem de ağır çalışma koşulları altında.
Daha fazla üretim baskısı, performans baskısı, amir baskısı, ustabaşı baskısı…
İki kişinin, hatta yeri geliyor üç kişinin işinin tek kişiye yaptırılması…

Ağır çalışma koşullarını anlatmaya istatistiklerin gücü yetmiyor. Hikâyelerimiz ışık tutuyor neler yaşadığımıza: 
Ankara’dan metal işçisi bir kadın şöyle anlatıyor yaşadıklarını: Yeter demek için çok sebebimiz var
Tuzla Organize Sanayi Bölgesi’nde kadınlar ise şöyle diyor: Ekmeğimiz küçülüyor, sorunlar artıyor
Sincan Organize Sanayi Bölgesi’ne uzanacak olursak: Canımızı alana kadar çalıştıranlara da tek adamlara da 'hayır'
Mizgin’in hikâyesine göz atmadan geçmeyin lüften: Artık başkaldıran bir Mizgin var

ÇALIŞMA SÜRELERİ UZUN, ÇALIŞMA KOŞULLARI AĞIR!
İşte bu yüzden hikâyelerimizi, yaşadıklarımızı, dertlerimizi ve taleplerimizi daha çok konuşmaya daha çok paylaşmaya ihtiyacımız var…
Çünkü derdimizi paylaştıkça daha çok bir araya geleceğiz. Daha çok bir araya geldikçe daha iyi hakları birlikte elde edeceğiz!
İnsanca çalışma sürelerini, insanca çalışma koşullarını birlikte kazanacağız!
Tabii ki bir de insanca yaşanacak ücreti!
Ücret demişken, yarın da ücret sorunumuza bir bakalım mı?