Öncü astronom ve karanlık maddenin varlığını kanıtlayan astrofizikçi Vera Rubin, 23 Temmuz 1928’de dünyaya geldi. Rubin’in devrimci çalışması The New York Times tarafından “Kozmik Bilinçte Kopernik ölçekli değişimin başlamasına yardımcı oldu” diye tarif edildi. Nobel Fizik Ödülü için adı sıkça gündeme gelen ve 1993 yılında Ulusal Bilim Madalyası’na layık görülen Rubin, aynı zamanda kariyerinin her yerinde cinsiyet ayrımcılığına karşı savaş verdi. Bu onu bilim dünyasındaki kadınlar için bir rol model ve gözü pek bir kadın hakları savunucusu haline getirdi.
Rubin bir keresinde şöyle yazmıştı: “Üç temel varsayım ile yaşıyor ve çalışıyorum:
1- Bilimde erkeğin çözebilip, bir kadının çözemeyeceği hiçbir sorun yoktur.
2- Dünya genelindeki beyinlerin yarısı kadınlara aittir.
3- Bilim yapmak için hepimiz izne ihtiyaç duyarız ama tarih boyunca derin bir biçimde kökleşmiş nedenlerden dolayı izin, kadınlara verildiğinden daha çok erkeklere verilmektedir.

KADIN BİLİMCİ OLMAK...

Philadelphia’da Doğu Avrupa’lı göçmen olarak doğan Rubin, ilk basit teleskopunu küçük bir çocukken bir mukavva tüpünden yaptı ve 10 yaşına kadar uzay hakkında araştırma yapmayı hayal etti. O zamanlar sadece erkeklere ait olduğu düşünülen bir dünyaya girdiği konusunda hiçbir fikri yoktu: “Erkek ya da kadın tek bir gökbilimci bile bilmiyordum. Bütün gökbilimcilerin erkek olduğunu düşünmüyordum, çünkü bilgim yoktu” diyor Rubin.
1948’de Vassar Koleji’ndeki astronomi eğitimi gördükten sonra Princeton Üniversitesinde astrofizik eğitimi almayı planlayan Rubin, Princeton’ın, lisansüstü programına kadınları kabul etmeyip, ders kataloğu bile göndermeyi reddetmesiyle sarsıldı. Bunun üzerine, Cornell’de mastır ve Georgetown’da doktora eğitimini tamamladı. Fakat, Rubin’in seksizimle mücadelesi bitmemişti. Carnegie Enstitüsü Kara Mıknatıs Departmanına katıldıktan sonra bile, araştırmalarını yapmak için gerekli ekipmanlara ve tesislere erişmek için savaş vermek zorunda kaldı. Bunların yanı sıra 1964 yılında Kaliforniya'daki Palomar Gözlemevi’ndeki sitenin 200 inç teleskopunu kullanma izni alan ilk kadın oldu. Ancak, gözlemevinin bir kadın tuvaletinden yoksun olduğunu keşfetti. Buna karşılık Rubin, kağıttan eteğe benzeyen bir şekil kesip banyo kapılarından birine yapıştırıp “Al işte; artık bir kadınlar tuvaletiniz var” mesajı verdi. Başka bir seferinde de, ünlü astrofizikçi George Gamow’la görüşme fırsatını elde ettiğinde çok heyecanlandığını fakat kadınların üst kattaki ofislere çıkmasına izin verilmemesinden dolayı lobide konuşmak zorunda olduklarını öğrendiğinde duyduğu hayal kırıklığından bahseder Rubin.

RUBİN’İN YENİ DÜNYASI

Alanındaki ilk kadınlardan biri olarak karşılaştığı zorluklar göz önüne alındığında, Rubin'in 20. yüzyılda astronomide en önemli ve temel ilerlemelerden biri olarak kabul edilen buluşunun aslında çok daha olağanüstü bir başarı olduğu görülür. Gökbilimci Emily Levesque, bu yıl Astronomi dergisine verdiği söyleşide “Karanlık maddenin varlığı, evren hakkındaki konsepti ve alanımızı kökten değiştirdi” ifadelerini kullandı. Rubin’in karanlık maddenin varlığını kanıtlaması, uzak galaksiler üzerine yaptığı çalışmalar sonucunda ortaya çıktı. Rubin ve meslektaşları, gözlemler doğrultusunda, galaksi dönüş probleminin ve gerçek açısal momentum ile gözlemsel açısal momentum tahminleri arasındaki tutarsızlığın nedenini keşfettiler: karanlık madde. Karanlık madde evrenin nasıl genişlediğinin açıklanması için gerekli olan “Evrenin kayıp kütlesiydi”
Geçen yıl 88 yaşında ölen Rubin, uzun kariyeri boyunca daha önce bilinmeyen galaksiler de dahil olmak üzere yeni keşifler yapmaya devam etti. Rubin’in de söylediği gibi, “Yeni bir dünyaya baktık ve hayal ettiğimizden daha gizemli ve daha karmaşık olduğunu gördük. Evrenin hâlâ açığa çıkmamış birçok gizemi bulunmaktadır.. Onların keşfi, geleceğin maceracı bilim insanlarını bekliyor.”