İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezinin (ÇHM) raporu cinsel istismar vakalarının yoğunluğuna dikkat çekti. 2020-2025 yılları arasındaki verileri değerlendirerek hazırlanan Mağdur ve Suça Sürüklenen Çocuklara Yönelik CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu) Görevlendirmeleri Analizi Raporuna göre, cinsel istismar suçları toplam avukat görevlendirmelerinin dörtte birini oluşturdu. Pandemi döneminde biriken vakaların 2022’de keskin bir artışla patladığını ortaya kondu. Rapora göre, 1 Ocak 2020 ile 31 Temmuz 2025 tarihleri arasında toplam 152 bin 515 mağdur çocuk için avukat görevlendirmesi yapıldı.

Cinsel taciz suçlarının yüzde 86’sında mağdur kız çocukları

Soruşturma aşamasındaki toplam avukat atamalarının yüzde 24,73’ü (yaklaşık dörtte biri) çocuğun cinsel istismarı suçuna ilişkin olarak yapıldı. Çocuğa karşı cinsel taciz suçu kapsamında yapılan atamaların ise yüzde 86,36’sı mağdur kız çocukları için gerçekleştirildi. Özellikle 12 yaşından küçük çocuklara yönelik görevlendirmeler önemli ölçüde kız çocuklarını kapsadı.

Mağdur çocuklara yönelik görevlendirmelerde yaş yoğunluğu, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında ağırlıklı olarak 12-15 yaş aralığındaki çocuklarda görülüyor.

Pandemi sonrasında vakalar arttı

Rapor, adli sisteme yansıyan vaka sayılarındaki dönemsel dalgalanmaların, çocuk koruma sistemindeki yapısal kırılganlıkları gözler önüne serdiğini vurguluyor.
2020’den 2022’ye gelindiğinde, mağdur çocuklar için gerçekleştirilen CMK avukat görevlendirmelerinde yüzde 52,23 oranında keskin bir artış gözlemlendi. 2022 yılı, 31 bin 763 görevlendirme ile en yüksek atamanın yapıldığı yıl oldu.

Bu keskin yükselişin nedeni, pandemi döneminde (2020-2021) geciken, ertelenen veya geç bildirilen vakaların normalleşme sürecinde adli sisteme daha yoğun şekilde yansımış olması ihtimaliyle ilişkilendirildi. Raporda, hareket kısıtlamaları, okulların kapalı olması, sosyal hizmetlere erişimin sınırlı seyretmesi ve kurumlar arası koordinasyonun zayıflığı gibi etkenlerin, olguların adli mercilere geç intikal etme olasılığını güçlendirdiği belirtildi.

Raporda yer alan diğer bulgular şu şekilde sıralandı:
*Farklı suç tipleri konu olmak üzere toplamda 111 bin 419 mağdur çocuğa karakol aşamasında avukat görevlendirilmiştir. Görevlendirmelerin yüzde 52,91’i mağdur kız çocuğu geri kalanı ise oğlan çocukları için yapılmıştır.
*Mağdur çocuklara ilişkin görevlendirmelerin en yüksek olduğu yıl 2022 olup, 2022 yılından itibaren görevlendirme sayıları 2023’te yüzde 6,65, 2024’te ise bir önceki yıla göre yüzde 2,11 oranında azalmıştır. 
*Kovuşturma aşamasında avukat görevlendirilen mağdur çocuk sayısı 38 bin 503’tür. Bu görevlendirmelerin yüzde 44,51’lik kısmı oğlan çocukları içindir. 
*Kasten öldürme suçu kapsamında soruşturma aşamasında yapılan müdafi görevlendirilmesi, soruşturma aşamasında gerçekleştirilen toplam görevlendirmelerin yüzde 1,07’lik kısmını oluşturmaktadır.
*Soruşturma aşamasında mağdur çocuk adına gerçekleştirilen toplam atamaların yüzde 24,73’ü çocuğun cinsel istismar suçu kapsamında yapılırken; atamaların yüzde 3,21’i çocuğa karşı cinsel taciz suçu kapsamında yapılmıştır. 
*2025 yılının ilk 7 ayında ise mağdur çocuklar için en çok avukat ataması sırasıyla karakol, mahkeme ve savcılık aşaması içindir. Bu görevlendirmelerin en yüksek olduğu 12-15 yaş grubu içindir.

Yargılamada hak kayıpları yaşanıyor

Raporun değerlendirme ve sonuç bölümleri, çocukların adalete erişim hakkındaki sorunlara ve potansiyel hak ihlali risklerine dikkat çekti. Soruşturma aşamasındaki avukat görevlendirmelerindeki artışın, kovuşturma (mahkeme) aşamasına aynı ölçüde yansımaması önemli bir hak kaybı riskine işaret etti. 

ÇHM, bu bulgunun, mağdur çocukların hak arama mekanizmalarına erişiminde karşılaşabileceği engellere ve adli sürecin çocuğun üstün yararı doğrultusunda güçlendirilmesi gerekliliğine dikkat çekiyor.
Raporda, Türkiye’nin Çocuk Haklarına Dair Sözleşme kapsamındaki yükümlülükleri doğrultusunda; erken tanı, bildirim ve yönlendirme mekanizmalarının güçlendirilmesi, risk altındaki çocuklara yönelik koruyucu ve destekleyici sosyal hizmet kapasitesinin artırılması, ikincil mağduriyetin önlenmesi ve psiko-sosyal destek hizmetlerinin yaygınlaştırılması gerektiği vurgulanıyor. 

Fotoğraf: Ekmek ve Gül