Okurumuzun Sorusu:

Merhabalar. Konuyla ilgili SGK ile görüştüm. Yapılamaz dediler bana kanun sordular. Eğer heyet raporu sonrası yarım gün çalışma hakkımı kullanabiliyorsam çok iyi olacak. İzlemem gereken yol ve ilgili kanunla ilgili sizden bilgi alabilmem mümkün mü?

Okurumuzun sözünü ettiği yanıtımızda doğum izni sonrası hastalık raporu alan işçinin hastalık raporu sonrasında yarım çalışma hakkından tam yararlanabileceğini belirtmiştik. Ancak SGK aksini ediyor.

Öncelikle şunu belirtmekte yarar var. Yarım çalışma hakkından muhatap SGK değil İŞKUR. Yarım çalışma başvurusunun yapılacağı makam İŞKUR olduğu gibi yarım çalışma ödeneğini verecek olan kurum da İŞKUR. Ama sorun şu ki, bu yanıtımızda detaylarıyla incelediğimiz üzere İŞKUR’da aynı fikirde. Oysa hem İŞKUR hem SGK yanılıyor. 

Gelelim yasal dayanağa;

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun yarım çalışma hakkını düzenleyen ek 5. Maddesine göre:

“Bu madde hükümlerinden yararlanılabilmesi için işçinin adına doğum veya evlat edinme tarihin-den önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır”.

Görüldüğü üzere kanun açıkça mücbir sebeplere ilişkin bir istisna getiriyor.

Bu madde şu şekilde bitiyor: “Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Kurum ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.”

Sözü edilen Usul ve Esaslar ise Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar. Bu Usul ve Esaslar’ın 4. maddesinde bu durumla ilgili şu iki düzenleme yer alıyor:

“Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılır.”

“İşçi/personel, mücbir sebepleri belgelendirmek zorundadır. Mücbir sebebin başladığı tarih baş-vuru süresini durdurur. Mücbir sebebin başladığı tarihten bittiği tarihe kadar geçen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülmez. Mücbir sebep yasal başvuru süresi içinde başlar. Yasal başvuru süresinin son gününden önce ortadan kalkan gerekçeler mücbir sebep olarak değerlendirilmez.”

Yine bu Usul ve Esaslar’ın 3. maddesinde “mücbir sebep” şöyle tanımlanıyor:

“Mücbir sebep: Önceden tahmin edilemeyen ve herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkân bulunmayan, beklenmedik, harici ve irade dışı meydana gelen olaylar.”

Kadın işçinin analık izninin sonunda yaşadığı sağlık sorunu nedeniyle SGK tarafından yetkilendirilmiş bir hekim ya da hastaneden sağlık raporu alması, mücbir sebeptir.

Bunu önceden tahmin etmek, tedbir alarak bunun önüne geçmek olanaklı değildir. Kadın işçinin analık izni sonunda bir süre daha sağlık nedeniyle istirahate ihtiyaç duyması beklenmedik, harici ve irade dışı meydana gelen bir olaydır.

Bunun aksini iddia etmek abesle iştigaldir.

Dolayısıyla okurumuz bu yasal dayanakları da kullanarak, yarım çalışma belgesi ve sağlık raporunun bir örneği ile birlikte İŞKUR’a başvurusunu yapabilir. Altını çizelim, sağlık raporuna ek olarak bir dilekçe yazılarak mücbir sebebin sağlık raporu olduğu bu nedenle başvuruda gecikildiğini not düşmek ve yarım çalışma başlangıç tarihini, izin sonrası alınan raporun bitiş tarihini takip eden gün olarak belirtmek önem taşıyor.

İŞKUR bu başvuruyu almak zorundadır. İŞKUR’daki görevli personel okurumuzun evraklarını almamakta ısrar ederse, okurumuz konuyu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ve CİMER’e taşıyacağını ve başvuru evrakını almayan personeli de şikayetine eklemek zorunda kalacağını belirtebilir.

Emekçiyi emekçiyle karşı karşıya getirmek gibi bir niyetimiz yok. Ancak İŞKUR bu başvuruyu reddedecek olsa bile başvuru dilekçesi ve evraklarının alınması İŞKUR’un yükümlülüğündedir.

Çünkü İŞKUR okurumuzun başvurusunu yazılı olarak reddettiği takdirde, okurumuzun itiraz ve dava hakkı doğacaktır.

Sonuç olarak bu aşamada yarım çalışma hakkından yararlanabilmek için yapılabilecek tek şey bu belge ve bilgilerle İŞKUR’a başvuru yapmak, İŞKUR’un yanıtını beklemek ve dilekçede belirtilen tarihte de yarım çalışma yapmaya başlamak.