Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. 21.01.2019 tarihinde işsiz kaldım. İşsizlik ödeneğine başvurdum. Bana eksik gün nedeniyle hak etmediğim söylendi. Halbuki 660 günüm vardı ve bunu teyit eden belgelerle birlikte İŞKUR’a itiraz ettim. İtiraz sonrası daha önce 2016 yılından kalan iki günlük maaşı bağlamışlar. Ben yeniden başvurabilir miyim? Sonuçta ben yeni bir işsizlik yaşadım ve yeni maaş bağlanması gerekmez mi?

Okurumuz sonuna kadar haklı. Ama ne yazık ki İşsizlik Sigortası Kanunu’nun getirdiği koşullar, okurumuz gibi işsiz kalan yüz binlerce yurttaşın işsizlik ödeneği (parası) almasına engel teşkil ediyor.

Adım adım gidelim.

İşsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için iki ayrı prim ve süre koşulu aranıyor:

1) İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki 3 yıl içinde en az 600 gün primin yatmış olması,

2) 2) İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki son 120 günde iş sözleşmesine tabi olarak çalışmak.

İşsizlik ödeneğine hak kazanan ancak hak kazandığını işsizlik ödeneğinin tamamını almadan yeniden işe giren işçi, yukarıda saydığımız koşulları sağlamadan yeniden işsiz kalırsa, hak edip almadığı sürenin işsizlik ödeneğini alabilir. Eğer işçi yukarıdaki koşulları sağlayarak yeniden işsiz kalırsa, hak ettiği süre kadar yeni işsizlik ödeneği bağlanır.

Gelelim işin püf noktasına. Yukarıdaki durumda, işçinin ikinci kez işsiz kaldığı tarihten geriye doğru 3 yılın tamamı dikkate alınmıyor. Geriye doğru 3 yıl içinde işçinin yeniden işe girdiği tarih ile yeniden işsiz kaldığı tarih arasında ödenen primler dikkate alınıyor. Eğer bu primler 600 günden az ise işçiye yeniden işsizlik ödeneği bağlanmıyor.

Somut bir örnek üzerinden gidelim.

İşçi 1 Temmuz 2014 ila 31 Aralık 2016 tarihleri arasında kesintisiz çalışmış, primi ödenmiş ve 1 Ocak 2017 tarihinde işsiz kalmış olsun. İşçinin işsiz kaldığı tarihten geriye doğru 3 yıla bakıldığında, 900 gün priminin olduğu görülüyor. Bu durumda işçi 240 gün süreyle işsizlik ödeneğine hak kazanmış oluyor.

Diyelim ki işçi 180 gün süreyle işsizlik ödeneği aldı ve 1 Temmuz 2017 tarihinde yeniden işe girdi. İşçinin hak edip kullanmadığı 60 günlük ödeneği olduğunu not düşelim. Bu işçi 540 gün boyunca kesintisiz çalışıp 1 Ocak 2019 tarihinde yeniden işsiz kalmış olsun.

Eğer bu işçi 2017 yılında işsizlik ödeneği almamış olsaydı, 1 Ocak 2019 tarihinden geriye doğru 3 yıla, yani 1 Ocak 2016- 31 Aralık 2018 tarihleri arasına bakacaktık.

Bu durumda elimizde 2016’dan 360 gün, 2017’den 180 gün ve 2018’den 360 gün var. Dolayısıyla toplam prim gün sayısı 900 gün yapıyor. O halde 600 gün prim koşulunda sıkıntı yok.

Ancak bu işçi 2017’de işsizlik ödeneği aldığı için, 1 Ocak 2019 tarihinden geriye doğru 3 yıla bakacağız ancak bu süre içinde sadece işçinin yeniden işe girdiği süreden sonrasını dikkate alacağız. Yani 1 Temmuz 2017 ila 31 Aralık 2018 tarihleri arasına bakacağız. 2017’den 180, 2018’den 360, toplamda 540 gün prim var. Dolayısıyla 600 gün koşulu sağlanmış değil. Bu yüzden bu işçiye yeni işsizlik ödeneği bağlanmaz. İlk hak kazandığı işsizlik ödeneğinden kalan süre (yani 60 gün) kadar işsizlik ödeneği ödenir.

Anlaşılan o ki, okurumuzun başına da bu durum gelmiş. 21.01.2019 tarihinden geriye doğru 3 yıl içinde 600 günden fazla primi var ama yeniden işe girdiği tarihten önceki primler dikkate alınmadığı için okurumuz 600 gün koşulunu sağlayamıyor. Dolayısıyla önceki işsizlik ödeneğinden kalan 2 günlük süre kadar işsizlik ödeneği bağlanıyor.

Bu somut örneğin de gösterdiği üzere 600 gün koşulu çok sayıda işçinin işsizlik ödeneğine hak kazanmasının önünde büyük bir engel teşkil ediyor. Bu koşul kaldırılmalı ve işsizlik ödeneği tutarı artırılmalıdır!

Not: Yanıtımızı bir varsayım üzerinden verdik. Okurumuzun yeniden işe girdiği tarih ila 21 Ocak 2019 tarihi arasında 600 günden az primi olduğunu varsaydık. Eğer durum böyle değilse, yani bu tarihler arasında okurumuzun 600 günden fazla primi varsa, maddi bir hata söz konusudur. Bu durumda okurumuz İŞKUR’a başvurup, yeni işsizlik ödeneği bağlanmasını isteyebilir; eğer başvuru reddedilirse de yasal yollarla işsizlik ödeneğini alabilir.