Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. İşsizlik maaşı alıyorum. Son 4 ayda çalışma sürelerim 27 + 18 + 12 + 29 gün şeklinde. İki ayın 18 ve 12 gün olma sebebi ise birinde 15 gün Covid-19 karantina sürem olması, diğer ayda ise ameliyatlı olmam. Aldığım AGİ dahil net maaşım 3.532 TL idi. Bana 1.590 TL işsizlik maaşı çıkardılar. 1.590 TL olması doğru mu? Bir de son 3 yılda sigortalı çalışma sürem 900 günün üzerinde olmasına rağmen 6 ay işsizlik maaşı bağladılar. Bunun için ne yapmalıyım? Teşekkürler.

Öncelikle işsizlik ödeneğinin bağlanması gereken süre ile başlayalım.

İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre

İş sözleşmesinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

• 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olanlara 180 gün,

• 900 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olanlara 240 gün,

• 1080 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olanlara 300 gün

Süre ile işsizlik ödeneği verilir.

Okurumuz son 3 yılda 900 günün üzerinde sigorta prim günü olduğu halde 6 ay (180 gün) süre ile işsizlik ödeneği bağlandığını belirtmiş. Oysaki 8 ay (240 gün) süre ile ödenek bağlanmış olması gerekirdi.

Bu durum iki nedenden kaynaklanıyor olabilir. Birincisi İŞKUR’un teknik bir hata yapmış olması. İkincisi ise okurumuzun son 3 yıldaki primlerini yanlış hesaplamış olması.

Somut bir örnek üzerinden gidelim. Diyelim ki okurumuz 15 Aralık 2021 tarihinde işten çıkarıldı. Eğer 15 Aralık için prim ödenmiş ise dikkate alınacak son 3 yıllık süre 16 Aralık 2021 – 17 Aralık 2018’dir. Eğer 15 Aralık için prim ödenmemiş ise dikkate alınacak son 3 yıllık süre 15 Aralık 2021-16 Aralık 2018 olacaktır. İşsizlik ödeneği bağlanacak süre, bu dönemde çalışılan ve sigorta primi ödenen gün sayısına bakılarak tespit edilecektir. Okurumuz bu bilgi ışığında son 3 yılda kaç gün priminin olduğunu yeniden kontrol edebilir.

Okurumuz yapacağı bu kontrol neticesinde de 900’den fazla prim günü olduğunu görüyorsa, İŞKUR’a bir dilekçe ile başvurarak yapılan teknik hatanın düzeltilmesini ve 240 gün (8 ay) ile işsizlik ödeneği ödenmesini talep edebilir.

Gelelim işsizlik ödeneği hesabına.

Günlük işsizlik ödeneği işçinin son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ıdır. Ancak işçiye verilecek ödeneğin üst sınırı brüt asgari ücret tutarının yüzde 80’i kadardır. Her durumda kabaca söyleyecek olursak işçinin alabileceği işsizlik ödeneği tutarı yaklaşık olarak normalde eline geçen ücretin en fazla yarısı kadardır.

İçinde prim gün sayısı ve prime esas kazanç miktarı bulunan geriye dönük son dört aylık veri dikkate alınır. Okurumuzun son 4 ayında da (30 tam gün olmasa da) prim gün sayısı ve prime esas kazanç var. Dolayısıyla bu 4 ay üzerinden hesaplama yapılır.

Altını çizerek söyleyeyim, hesaplama ortalama alınarak yapıldığı, son 4 aydaki toplam prime esas kazanç tutarı, prim gün sayısına bölündüğü için son 4 ayda eksik (sigorta primi yatırılmayan günler) olması herhangi bir düşüşe yol açmaz.

Somut örnek üzerinden söyleyecek olursak, okurumuzun son 4 aydaki toplam prime esas kazancı 120’ye değil 86’ya bölünecektir. Çünkü okurumuzun son 4 ayda prim gün sayısı 86’dır. Okurumuzun son 4 aydaki toplam prime esas kazancı çalıştığı süre kadar yani 86 gün için olduğu ve bu tutar 86’ya bölüneceği için ortalama değişmeyecektir.

Okurumuz AGİ dahil net maaşının 3.532 TL olduğunu belirtmiş. Elimizde brüt ücret ve prime esas kazanca için bilgi yok. Ancak kabaca söyleyecek olursak okurumuzun prime esas kazancı 4.550 – 4.800 TL civarında olmalı. Bu durumda yine kaba bir hesapla işsizlik ödeneği tutarı en az 1.800 TL civarında olmalı. Oysa okurumuza bağlanan işsizlik ödeneği tutarı ise 1.590 TL. 1.590 TL’lik tutar aylık prime esas kazancı yaklaşık 4.000 TL olan bir işçinin eline geçecek tutar.

Bu durum dört nedenden kaynaklanıyor olabilir. Birincisi işverenin SGK primini gerçek ücretten yatırmayıp, SGK’ya daha düşük ücretten bildirimde bulunuyor olması. İkincisi okurumuzun eline geçen net maaş içinde prime esas kazanca dahil olmayan (yemek, aile eve çocuk yardımı) birçok ödeme olması. Üçüncüsü ise SGK’nın teknik bir hata yaparak, ödenek tutarını yanlış hesaplamış olması. Dördüncüsü ise okurumuzun ilk ay için eline geçen kısmi tutarın aylık toplam tutar olduğunu varsaymış olması, örneğin Kasım’ın 10’unda işten çıkarılan okurumuzun Aralık ayında eline geçen Kasım ayı için 20 günlük ödeneği 30 günlük (1 aylık) ödenek gibi düşünmüş olması.

Sonuç olarak okurumuz hizmet dökümünü indirip, son 4 aydaki toplam prime esas kazanç toplamını bu 4 aydaki prim gün sayısına yani 86’ya bölerek ve elde ettiği rakamın da yüzde 40’ını alarak günlük ödenek tutarını hesaplayabilir. Bu tutarı 30 ile çarpıp aylık tutara ulaşabilir. Eğer İŞKUR hatalı hesaplama yapmışsa okurumuz dilekçesinde bu hatanın düzeltilmesini de talep edebilir.