Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. İnternetteki evlilik sebebi ile istifa da kazanılan haklar hakkındaki yazılarınızı okudum. Bende aynı sorunu yaşıyorum bana yardımcı olur musunuz? Ben Ege Üniversitesi hastanesinde 4/B sözleşmeli olarak çalışıyorum evlendiğim ve eşim buraya gelemediği için istifa etmeyi düşünüyorum. Acaba işten ayrılırken tazminatımı alabilir miyim? Ve ihbar süresi çalışmak zorunda mıyım? Cevap verirseniz çok sevinirim. Teşekkürler. 

Öncelikle şunu belirtelim. Evlilik nedeniyle işten ayrılarak kıdem tazminatını alma hakkı, İş Yasası ile işçilere tanınmış bir haktır. Okurumuz 4-b’li, yani sözleşmeli kamu personeli. İşçi olmadığı için okurumuz İş Yasası ile işçilere tanınan bu haktan yararlanamaz. Öte yandan 4-b’li sözleşmeli personelin kıdem tazminatı hakkı yoktur. Çünkü kıdem tazminatı da işçilere özgü bir haktır. Bununla birlikte 4-b’li sözleşmeli personelin “iş sonu tazminatı hakkı” vardır. Son olarak belirtmek gerekir ki “ihbar süresi” de işçilere özgü bir düzenlemedir ancak 4-b’li sözleşmeli personel için de benzer bir kural söz konusudur.

Peki, okurumuz gibi 4-b’li sözleşmeli kamu personeline kendi mevzuatlarında evlilik nedeniyle fesih ve iş sonu tazminatı hakkı tanınmış mıdır?

Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların Ek 6. maddesinin 2. fıkrasına göre "Personel; kendi isteği ile bir ay önceden haber vermek koşuluyla veya Ek 1. maddenin dördüncü fıkrasının (b) ve (c) bendi uyarınca sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir."

Burada iki farklı durum var:

1) Kendi isteği ile 1 ay önceden haber vermek koşuluyla sözleşmeyi feshetmek.

Yani okurumuz 1 ay önce haber vermek koşuluyla istediği zaman sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir. Ancak bu durumda okurumuz iş sonu tazminatı alamaz.

2) Ek 1. maddenin 4. fıkrasının (b) ve (c) bendi uyarınca sözleşmeyi tek taraflı feshetmek.

Söz konusu (c) bendi, eşi de kamu personeli olanlar için eş durumuna bağlı bir fesih hakkı tanıyor. İlgili düzenleme şöyle diyor:

“c) Eş veya sağlık durumu nedeniyle yer değişikliği talebinde bulunmakla beraber; geçiş yapacağı hizmet birimi bulunmaması, birim bulunmakla beraber o birimde aynı unvan ve niteliği haiz boş pozisyon bulunmaması veya en az bir yıllık fiili çalışma şartını karşılayamaması nedenlerinden herhangi birine bağlı olarak, Ek 3’üncü maddenin (b) veya (c) bendi hükmü kendilerine uygulanamayanlar”.

Eğer okurumuz bu düzenleme kapsamına giriyorsa sözleşmesini feshedebilir ve en az iki yıl sözleşmeli hizmet süresi bulunması halinde iş sonu tazminatı alabilir.

Okurumuz sorusunda “eşim buraya gelemiyor” demiş. Yani anladığım kadarıyla yer değişikliği talebinde bulunan taraf okurumuz değil eşi. Yani yukarıdaki hüküm uyarınca bu hakkı kullanabilecek olan taraf da okurumuz değil eşi oluyor. Okurumuzun bu haktan yararlanabilmesi için okurumuzun eş durumu nedeniyle yer değişikliği talebinde bulunması ve bu talebinin karşılanamamış olması gerekiyor. Bu nedenle okurumuzun bu maddeye dayanarak iş sonu tazminatını da alarak sözleşmesini feshedemeyeceği sonucuna ulaşıyorum. Bununla birlikte okurumuzun eşi ilgili düzenleme kapsamına giriyorsa, okurumuzun eşi için bu yol açık olabilir.

Bununla birlikte Danıştay bazı kararlarında “haklı fesih” nedeni olan 4-b’li sözleşmeli personelin sözleşmesini feshedip iş sonu tazminatına hak kazanabileceğine hükmetmekte, ilgili düzenlemeleri sözleşmeli personel lehine yorumlamaktadır. Dolayısıyla okurumuz, eş durumu nedeniyle fesih yapıp, iş sonu tazminatı talep edebilir ve bu talebin karşılanmaması halinde, yargı yoluna başvurabilir. Ancak yargıdan nasıl bir karar çıkacağını önceden kestirmemiz olanaklı değil.

Bu köşemizde kadın işçilerin sorularını yanıtlıyorum ve uzmanlaştığım alan da iş hukuku. Bugün kamu personeli olan bir okurumuzun acil bir sorusuna elimizden geldiğince yanıt vermeye çalıştım ancak kamu personel hukukunda uzmanlık gibi bir iddiam yok. Dolayısıyla okurumuza muhakkak bu alanda uzman biriyle görüşmesini de tavsiye ediyorum.