Okurumuzun Sorusu:

Öncelikle okurumuza rahat ve sağlıklı bir hamilelik dileyelim ve şimdiden okurumuzu tebrik edelim.

Bu sorunu köşemizde defalarca ele aldık. Özel öğretim kurumlarında -kanun gereği- her yıl yenilenen belirli süreli iş sözleşmeleri ile çalışan öğretmenlerin sözleşmeleri hamilelik, doğum veya analık izni nedeniyle yenilenmeyebiliyor.

Kesin olan nokta şu. İşveren, özel öğretim kurumunda çalışan öğretmenin sözleşmesinin yenilenmesini teklif etmezse -Yargıtay içtihadı gereği- 1 yılını doldurmuş öğretmene kıdem tazminatı ödemek zorundadır. Sözleşmenin yenilenmesinin neden teklif edilmediği bu noktada önem taşımıyor. Dolayısıyla okurumuza, sözleşmenin yenilenmemesi halinde kıdem tazminatı ödenmek zorundadır. İşveren ayrıca okurumuza hak kazandığı ancak ödenmeyen diğer tüm yasal haklarını da (ücret, fazla mesai, ek ders, kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti) ödemekle yükümlüdür.

Gelelim sözleşmenin hamilelik, doğum veya analık izni sebebiyle yenilenmemesine. Ne yazık ki bu konu ile ilgili bir Yargıtay kararına henüz ulaşamadım. Ancak yine de (daha önce de yazdığım üzere) sözleşmenin hamilelik nedeniyle yenilenmemesinin İş Yasası’nın 5. maddesinde düzenlenen “eşit davranma ilkesi”ne aykırı olduğunu, hamileliğe ve cinsiyete dayalı bir ayrımcılık söz konusu olacağını düşünüyorum.

Dolayısıyla da sözleşmesi hamilelik, doğum, analık izni ve benzeri nedenlerle yenilenmeyen kadın işçinin İş Yasası’nın 5. maddesi uyarınca 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı talep edebileceği kanaatindeyim. Peki böyle bir talep dava konusu yapıldığında ne olur? Bu davayı kazanmanın garantisi var mı? Ne yazık ki bu konuda kesin bir şey söyleme şansım yok. Ancak yine de emsal bir dava ile emsal bir kararın çıkması mümkün olabilir.

Bu örnekte kurum analık izni nedeniyle dönemin yarım kalacağını ve öğretmen bulamayacaklarını iddia etmiş. Bu gülünç bir iddia. Kamuda çalışan kadın öğretmenler nasıl dönem içinde analık iznine ayrıldığında bu öğretmenlerin yeri nasıl doldurulabiliyorsa, aynı durum özel öğretim kurumları için de geçerli. Kaldı ki öğretmen işsizliğinin son derece yüksek olduğu Türkiye’de dönem içinde geçici süre için de olsa öğretmen bulmak hiç zor değil. Sonuç olarak bu iddianın ayrımcılık gerçeğini ortadan kaldırmadığı kanaatindeyim.

Not: Bu soru, köşemize başladığımız 2018 yılı Şubat ayından bu yana yanıtladığımız 500. soru oldu. Okurlarımızın soru ve katkıları, Ekmek ve Gül ekibinin titiz çalışması sayesinde kadın işçilerin hakları ile ilgili kayda değer bir kaynak ortaya çıktı. Bu vesileyle tüm okurlarımıza ve Ekmek ve Gül ekibine gönülden teşekkürlerimi sunuyorum...