HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, çocukların sağlıklı gelişiminin sağlanması ve nitelikli eğitim görebilmesi için ilk ve orta öğretim kurumlarında eğitim gören tüm öğrencilere ve okul öncesi eğitime giden tüm çocuklara temel gıdaları kapsayacak şekilde kahvaltı, öğle yemeği ve ara öğünün ücretsiz verilmesi amacıyla TBMM’ye kanun teklifi verdi.

HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay Pekgözegü, gerekçede, zorunlu tüketim ürünlerine gelen zamlara, asgari ücretin açlık sınırının altında olmasına, işsizliğin artmasına, hızlı yoksullaşmaya dikkat çekerek, artan yoksulluğun en çok çocukları etkilediğini, yetersiz ve sağlıksız beslenme ile karşı karşıya olan her 4 çocuktan birisinin okula aç gittiğini vurguladı.

‘HER 4 ÇOCUKTAN BİRİNİN KİLOSU ÇOK DÜŞÜK’

Kanun teklifinde yapılan araştırmalara ve bulgulara yer verildi:

“Türk Aile Hekimleri Dergisi’nde yayımlanan ve üç hekim tarafından bir aile sağlığı merkezinde yapılan çalışma sonucunda her dört çocuktan birinin kilosunun çok düşük olduğu, Avrupa’da yalnızca yüzde 18 olarak tespit edilen Türkiye’de ise kız çocuklarının yüzde 85’inin ve oğlan çocuklarının yüzde 68’inin kansızlıkla mücadele ettiği sonucunu belirtmektedir. Yine 2021 tarihinde Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalar sonucunda hazırlanan Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Araştırma Raporu’nda, özellikle Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı kentlerde kronik açlık sonucu çocuklarda gelişme geriliği yaşandığı ifade edilmiş; okul çağında çocuk ve gençlerde zayıflık ve şişmanlık, demir yetersizliği anemisi, iyot yetersizliği hastalıkları, diğer vitamin ve mineral yetersizlikleri, diş çürükleri, şişmanlığa bağlı kronik hastalıkların sık görüldüğü vurgulanmıştır. Öte yandan çocuklarda beslenme yetersizliğine bağlı büyüme ve gelişme geriliği kadar, ruhsal ve davranışsal sorunlar da önemli yer tutmaktadır. Sinir sisteminin gelişimi ve normal fonksiyonları için gerekli olan elzem amino asitlerin, yağların, mikro besin maddelerin yetersizliği çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimlerini olumsuz yönde etkileyerek hiperaktivite, huzursuzluk, saldırganlık ve madde kötüye kullanımı gibi çok sayıda psikososyal soruna da neden olabildiği yapılan çalışmalardan da çıkan sonuçlardan olmaktadır.

Açık Toplum Vakfı ve Boğaziçi Üniversitesinin hazırladığı ‘Devlet İlköğretim Okullarında Ücretsiz Öğle Yemeği Sağlamak Mümkün Mü? Farklı Ülke Modelleri ve Türkiye’ye Yönelik Öneriler’ Raporunda devletin görevinin tüm çocuklara eşit şartlarda ve kaliteli bir eğitim sağlaması gerektiği belirtirken dünyada 130 yılı aşkın süredir uygulanan okullarda ücretsiz yemek uygulaması, çocuklarda zihinsel gelişim geriliği bozukluklarından anemiye kadar pek çok sağlık sorununu da önlediğini özellikle vurgulamaktadır.”

‘OKULDA BİR ÖĞÜN SAĞLIKLI VE ÜCRETSİZ YEMEK NEDEN ÖNEMLİ?’

Devletin okullarda öğrencilere bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek vermesi çağrıları hatırlatılan önergede Ekmek ve Gül’ün hazırladığı raporda yer aldı: “Okulda bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek neden önemli?’ başlıklı kısımda; okullarda öğrencilere bir öğün sağlıklı ve ücretsiz verilen yemek ile çocuğun toplam sıcak yemek tüketiminin yüzde 16’sının karşılanabileceğini; bu da yoksul bir ailenin çocuğu için yaptığı harcamanın yaklaşık yüzde 10’una denk geldiğini, okul devamsızlığı ve okul terkinin azalmasını sağlayacağını, beslenme bozukluklarının engellenmesinde ve sağlıklı yemek yeme alışkanlıklarının küçük yaştan oluşturulmasında rol oynayarak uzun vadede ortaya çıkacak kronik hastalıkların engelleneceğini, uzun vadede cinsiyet ayrımcılığının azalmasına katkı sağlayacağını, ekonomik krizlerin yarattığı toplumsal etkilerin olumsuz koşullarda, çocukları okulda tutan bir sosyal destek önlemi olarak işlev gördüğünü, sağlıklı beslenmenin önemi nedeniyle öğrencilerin eğitimden yararlanma potansiyelini, okul başarısını ve okullaşma oranında da artışa katkı sunacağını, çocuğun kısa ve uzun vadede yaşam kalitesini çok yönlü olarak arttıracağı ve vitamin ve mineral eksikliğine bağlı sağlık sorunlarını azaltacağını belirtmektedir.”

‘DEVLET ÇOCUKLARIN HAKLARINI SAĞLAMAKLA YÜKÜMLÜ’

Beslenme hakkının pek çok uluslararası yasal metinde temel bir insan hakkı olarak tanımlandığını ve güvence altına alındığını vurgulayan Serpil Kemalbay Pekgözegü, “Devlet tüm çocukların çeşitli eğitim haklarına sahip olabilmeleri ve ekonomik haklardan yararlanabilmelerini sağlamakla yükümlüdür. Çocuk yoksulluğunda OECD ülkeleri arasında ilk sıralarda yer alan, çocuk işçiliğinin, okul terklerinin, bölgelerarası ve cinsiyete dayalı eşitsizliklerin çok yüksek olduğu Türkiye’de hem sosyal devlet ilkesinden hareketle hem de taraf olunan uluslararası hukuksal düzenlemelerin, anayasanın ve eğitimin eşitlik ve hak ilkesi gereği tüm çocuklara öğrenim süresi boyunca gereksinim duyduğu ve sağlıklı gelişimi açısından gerekli gıdaların ücretsiz olarak sunulması gerekmektedir. Bu kanun teklifi ile, hem sosyal devlet ilkesinden hareketle hem de taraf olunan uluslararası hukuksal düzenlemelerin, anayasanın ve eğitimin eşitlik ve hak ilkesi gereği okul öncesi eğitime giden çocuklar da dahil olmak üzere okula gitmekte olan tüm çocuklara öğrenim süresi boyunca gereksinim duyduğu ve sağlıklı gelişimi açısından gerekli gıdaların devlet tarafından karşılanması yolu ile ücretsiz olarak sunulması amaçlanmaktadır.” diye belirtti.

Fotoğraf: Ekmek ve Gül