2022 yılında Ekmek ve Gül’ün çağrısıyla Türkiye’nin dört bir yanına yayılan eğitimin her kademesinde okullarda “Bir Öğün Ücretsiz Sağlıklı Yemek” her çocuğun hakkı kampanyası güncelliğini koruyor. Kadınlar başta olmak üzere; derneklerin, sendikaların, meslek odalarının, Ekmek ve Gül okur gruplarının kentlerde, ilçelerde ve mahallelerde örgütledikleri bir öğün yemek kampanyası için canla başla çalıştı, çalışıyor. Her 4 çocuktan birinin okula aç gittiği Türkiye tablosunda devletin tutumu ise değişmiyor.

Geçmişte çocukların bir öğün ücretsiz beslenmesine dair Meclise getirilen yasa tasarısı reddedilmiş, doğrudan Milli Eğitim Bakanına teslim edilen imzalar ise yanıtsız bırakılmıştı. Ancak kadınlar, çocukların beslenme hakkının sağlanması için mücadelenin peşini bırakmıyor. Tuzluçayır Kadınları Dayanışma Derneğinin okullarda bir öğün ücretsiz sağlıklı yemek verilmesi için Milli Eğitim Bakanlığına açtığı davanın ilk duruşması 21 Şubat Çarşamba saat 15.00’da Ankara 3. İdare Mahkemesinde görülecek. Kampanyayı yürüten tüm kurumlar ve kadınlar, çocukların beslenme hakkı için dayanışmayla bu davanın takip edilmesini istiyor.

Okullarda bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek hakkının neden önemli olduğunu, talebin güncelliğini ve devletin sorumluluğunu ise bu hakkın sağlanması için mücadele edenler anlatıyor.

‘900 ÖNLÜĞE HARCANAN KAYNAKLA 1 ÖĞÜN YEMEK VERİLEMEZ MİYDİ?’

Fotoğraf: Evrim Gülez/Kişisel arşiv

Zaten çocuklar aç, akşam da beslenemiyor doğru düzgün. Su içerek uyuyorlar derlerdi eskiden, şimdi milyonlarca çocuk bunu yaşıyor. Yetersiz beslenmeden kaynaklı gelişim geriliği çocukların yüzünden okunuyor. Bizim talebimiz 1 öğün sağlıklı yemek ve içme suyu. İçme suyu diyoruz çünkü, okullarda çocuklar tuvaletlerdeki lavabolara ağızlarını dayayarak su içiyorlar. Salgın hastalıklar da yaşayabiliriz temiz içme suyuna ulaşamamaktan kaynaklı. Bu sorunlara rağmen ne oldu peki? “Okul öncesinde bir öğün yemek verilecek” dendi ama sonra vazgeçildi. Kamunun kaynakları tarikatlara ve cemaatlere akıtılıyorken çocuklara 1 öğün yemek vermemek neden?

Geçtiğimiz süreçte MEB öğretmenlerin beyaz önlük giymesine dair bir karar almıştı. 24 Kasım’da da 900 bin önlük dağıtılmıştı öğretmenlere. 900 bin önlüğe ayrılan kaynakla kaç öğrenciye sağlıklı yemek verilebilirdi?

Okullarda 1 öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek verilmesi herkesin sorunu. Bu konuda ortak mücadeleden yanayız. Ne sadece öğretmenlerin ne velilerin ne de sağlık emekçilerinin sorunu bu. Yoksulluktan kurtulmak için mücadele etmekten her birimiz sorumluyuz. Yoksulluktan kurtulana kadar çocukların sağlıklı bir öğüne erişimini sağlamak da devletin yükümlülüğü.

‘KADINLAR AKŞAMDAN KALAN YEMEĞİ BESLENME OLARAK KOYUYOR’

Fotoğraf: Zeynep Reyşen/ Kişisel arşiv

Ekmek ve Gül’ün başlatmış olduğu “bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek her çocuğun hakkıdır” kampanyasına biz de İzmir’de Bornova Kadın Dayanışma Derneği olarak destek olduk. Okul önlerinde imza kampanyası başlattığımız bu sürece özellikle veliler ve kadınlar yoğunlukla katıldı. Artan enflasyonla ağırlaşan geçim sıkıntısı, kadınların sağlıklı gıdaya erişimini güçleştirdiği için her gün çocuklarının beslenme çantasına ne koyacaklarıyla ilgili kaygıları vardı kadınların. Kadınlar akşamdan yaptığı yemeği az yiyerek ertesi gün çocuğunun beslenmesine koyduklarını, evdeki çocuk sayısına göre meyve aldıklarını, kantinlerin çok pahalı olduğunu anlatıyordu. Hikayeleri birbirine benzeyen binlerce kadından imza topladık.

Sağlıklı ve doyurucu gıdaya erişim, çocukların ailelerinin imkanlarına bağlı olmaksızın her çocuğun hakkıdır ve bunu sağlamak devletin görevidir. 21 Şubat’ta görülecek olan davada “Bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek yeme her çocuğun hakkıdır” diyenlerin sesi olacağız ve bu hakkı desteklemeye dernek olarak devam edeceğiz.

‘1 ÖĞÜN YEMEK ÖNERGESİNİ REDDEDEN MİLLETVEKİLLERİ KİMİ TEMSİL EDİYOR?’

Fotoğraf: Orhan Yüce/ Kişisel arşiv

Çocuklarının okul ve beslenme masraflarını karşılamakta daha da zorlanması üzerine veliler, bir öğün yemek istemlerini dile getirmeye başladılar. Ekmek ve Gül’ün başlattığı çalışmayı, Biz de ÖVDER olarak İzmir’ de “çocuklarımıza okullarda bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek” talebine dönüştürdük. İzmir’in 16 yerinde imza masaları kurup bildiriler dağıttık, imzalar topladık. Çok kısa bir sürede imza sayımız 100 bini geçti.

Kamuoyuna, partilere ve İzmir milletvekillerine çağrılar yapıldı. Mecliste partiler bir öğün ücretsiz yemek için önergeler verdiler. Ancak bu önergeler iktidar ve ortakları tarafından reddedildi. İmza masaları ve diğer çalışmalarımızın hiçbirinde “Ben bu talebe karşıyım” diyen biriyle karşılaşmadık. O halde önergeye hayır diyen vekiller, acaba kimler adına bu oyu kullandılar? Hayır oyu veren vekiller, özel okulların ve bir avuç zenginin mi temsilcisi?

Devletin kendi raporlarında da belirttiği gibi; 16 yaş altı çocukların 6 milyonunun şiddetli yoksulluk içinde olduğu, 4 çocuktan 3’ünün kansızlık çektiği, 150 bin çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılayamadığı, kadınların yüzde 74’ünün mama ve bebek bezi almakta zorlandığı, yüzde 21’inin hiç alamadığı, ailelerin yüzde 38.7 sinin sağlıklı suya dahi ulaşamadığı bir ülkede bu talebi Milli Eğitim Bakanlığı nasıl görmez, hükümet bu sorumluluğunu nasıl yerine getirmez? Dengeli beslenmenin bir eğitim hakkı olduğunu imzaladığı ulusal ve uluslararası belgelerle kabul eden Milli Eğitim Bakanlığı neden ses çıkarmaz? Okula gidemeyen 3 milyon 339 bin 309 öğrenciden, 5-17 yaş arası 1 milyon 200 bin 892 çocuğun hiç kaydı yok? Açlık ve yoksulluk içinde debelenen bir aile çocuğunu nasıl okula gönderebilsin?

Bu soruların ışığında; Milli Eğitim Bakanlığından, çocuklarımıza bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemeğin hemen verilmesini talep ediyoruz. “Okullarda bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek” ertelenecek ve görmezden gelinecek bir talep değildir.

‘21 ŞUBAT'TAKİ DAVANIN TAKİPÇİSİ OLACAĞIZ’

Fotoğraf: Selda Arslan/ Kişisel arşiv

Yaklaşık iki yıldır bir emek kenti olan Kocaeli'de okullarda bir öğün ücretsiz yemek kampanyası için mücadele ediyoruz. Nice kapılar aşındırdık, nice sokaklarda sesimiz bu taleple yankılandı. Tam talebimizin karşılık bulmaya başladığını gördüğümüzde, ana okullarında ücretsiz yemek verilmeye başlandığında depremi bahane ederek vazgeçti MEB. Ancak biz vazgeçmedik. Tuzluçayır Kadın Dayanışma Derneğinin talebimiz için açtığı dava, 21 Şubat’ta görülecek. Kocaeli'den başlayan Türkiye'de büyüyen bu talep, bizi içine ittikleri yoksulluğun karşısında duruyor olduğumuzun en büyük göstergesi. Bu yüzden çocuklarımızın en temel hakkı olan beslenme hakkı için, çocuklarımızın sağlıklı gelişimi için gözümüz kulağımız bu davada olacak. Türkiye'nin dört bir yanından davayı takip edecek, talebimizi daha gür haykıracağız. Çünkü ücretsiz sağlıklı bir öğün her çocuğun hakkı.

‘DEVLET YASAL SORUMLULUKLARINI YERİNE GETİRMELİ’

Fotoğraf: Evrensel

Kadınların son 2 yıldır ülkenin dört bir tarafında sürdürdüğü mücadelenin bir sonucu olarak MEB’in geçtiğimiz şubat ayında yalnızca okul öncesi eğitimde, bir öğün ücretsiz yemek dağıtacağını açıklamıştı. Bizler de Demokrasi İçin Hukukçular olarak bu kararın ardından MEB’e başvurup bu hakkın yalnızca okul öncesinde değil zorunlu eğitimin tüm kademelerinde hayata geçirilmesinin Bakanlıkça bir zorunluluk olduğunu ve bunun için adım atılması gerektiğini vurguladık. Ancak MEB, yaptığımız başvuruyu reddederek tüm kademelerde bu hakkı tanımayacağını ilan etmişti. Nitekim daha sonraki süreçte de bu uygulama kaldırıldı. Bunun üzerine bizler de 21 Şubat‘ta duruşması görülecek davanın, eğitimin tüm kademelerinde bir öğün ücretsiz sağlıklı yemek hakkının eğitimde fırsat eşitliği, eğitim hakkı gibi pek çok haktan kaynaklı sağlanması gerektiğini anlatmak ve hakkı hayata geçirmek için takipçisi olacağız.

Çocukların sadece fiziksel gelişimi değil; zihinsel bütünlüğü, eğitimdeki başarısı, mutluluğu, okula bağlılığını arttırmak için bu dava önemlidir. Kadınların yıllardır sokakta, okul önlerinde, mecliste çıkarttığı sesin bir parçası olarak şimdi de sesimizi mahkeme salonlarında çıkartacağız. Kadınların ve çocukların yaşadıklarını, devletin yasal sorumluluklarını bir kez daha hatırlatacağız.

Sokağın, okulun, öğrencilerin gerçekliğini adaletin sağlanması için açılan mahkemelerde anlatmak bizim görevimiz, mahkemelerin de bu sese kulak verip devletin Anayasadan ve uluslararası sözleşmelerinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamak görevidir. Tüm kadınları, partileri, sendikaları, kadın ve çocuk örgütlerini, baroları bir öğün ücretsiz yemek hakkına sahip çıkmaya, 21 Şubat’ta davayı takip etmeye davet ediyoruz.

'YOKSULLUK DIŞARIDAN GÖRÜNDÜĞÜNDEN DAHA BÜYÜK BİR SORUN'

Suna Sözeri
Küçükçekmece Ekmek ve Gül Kadın Dayanışma Derneği

13 yaşında okula giden bir oğlum var ondan örnek vermek istiyorum. Çocuğa 70 lira versem de çocuk eve geldiğinde “Anne doymadım” diyor. Çünkü bir tost 50 lira, meyve suyu da alsa 20 lira. Bu çocuk sadece bir öğünle de yetinemez ki. Saat 9’da okula gidiyor 3’te eve geliyor. Kahvaltı yaptığı ve yanına ekstra beslenme koymama rağmen doymuyor çocuk.

Börekçi dükkanında çalışıyorum. Küçükçekmece bölgesinde bu tür sorunlarla çok karşılaşıyorum. Hem sabahları hem de öğlenleri öğrenciler geliyor dükkana. Çocukların dükkandan ağlayarak çıktığına çok şahit oldum. Biri poğaça alabiliyorsa diğeri alamıyor. Dükkana gelen çocuklara ücretsiz poğaça vermeye çalışıyorum ama nereye kadar? Geçen yıllarda da “Bayat poğaça kaldı mı? Askıda poğaça var mı” diye soranlar olurdu. Ancak bu yıl bunu soranların sayısı inanılmaz arttı.

Biz de Küçükçekmece’de bu kampanya için çalışmalar yaptık, çok olumlu dönüşler de almıştık. Devlet bu sorumluluğu yerine getirmese de biz yeniden bildiriler dağıtmak, yeniden imza toplamak istiyoruz. Çünkü bir öğün ücretsiz yemek talebi güncelliğini koruyor. Yaşadığım yerde çalışanların çoğu asgari ücret ile geçiniyor ve geçinmek büyük sorun. Dışarıdan göründüğünden daha büyük bir sorun hatta.

21 Şubat’taki dava, yüzde 90 kazanılması gereken bir dava. Milli Eğitim Bakanlığı her yere bütçe ayırabiliyor ama ona bağlı olan çocuklara bütçe ayıramıyor. 3 tane çocuk yap demesini biliyorlar ama verdikleri asgari ücretle nasıl doyacak bu 3 çocuk?

Kapak fotoğrafı: Evrensel