Cinsellik; biyolojik, psikolojik, sosyal, kültürel, geleneksel, ahlaki, dini, antropolojik, politik ve ekonomik boyutları olan karmaşık bir bütündür. Bu nedenle cinsel sorunu olan bir danışana yaklaşım da farklı bakış açılarını içinde barındırmalıdır.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), cinsel sağlığı bireysel bir temel hak olarak tanımlamıştır. DSÖ’ye göre cinsel sağlık, "cinsel açıdan fiziksel, psikososyal ve sosyokültürel tam olarak iyi olma hali ve bunun devamlılığı" olarak ifade edilir.

Araştırmalara göre:

    • Kadınların yüzde 30 ile yüzde 60'ı yaşamları boyunca en az bir kez cinsel işlev bozukluğu yaşamaktadır.

    • En sık görülen cinsel işlev bozuklukları, cinsel istek bozukluğu ve uyarılma bozukluklarıdır. Her üç kadından biri cinsel istek bozukluğu ve uyarılma bozukluğu yaşamaktadır.

    • 60 yaş üstü kadınların yüzde 60 ile yüzde 80'i cinsel işlev bozukluğu yaşarken en sık yardım alınan yaş grubu 50-59 yaş arasındadır.

    • Gelişmiş ülkelerde tedavi amacıyla başvuran kadınlar ileri yaşta kadınlar iken gelişmekte olan ülkelerde genç ve orta yaş kadınların cinsel sorunların çözümü için destek arayışında oldukları gözlemlenmektedir.

    • Türkiye’de kadınlar arasında en sık başvuru nedeni vajinismustur.

KADIN CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARININ PSİKOLOJİK NEDENLERİ

Aile dinamikleri, ebeveynlerin birbirleriyle kurdukları ilişki, danışanın ebeveynleriyle kurduğu ilişki ve cinselliği değersizleştiren ya da aşağılayan bir aile yapısı kadınlarda cinsel işlev bozukluklarını tetikleyebilir. Ancak bunların yanı sıra cinsel işlev bozukluklarının ortaya çıkma koşullarını hazırlayan birçok faktör vardır.

PSİKOLOJİK VE BİREYSEL FAKTÖRLER
    • Negatif beden imajı ve düşük benlik saygısı
    • Edilgenlik, çekingenlik
    • Katı dini ve ahlaki inançlar
    • Kişilik sorunları
    • Cinsel kimlik veya yönelim sorunları
    • Cinsel taciz ve travmalar
    • Cinsel fobiler veya kaçınmalar
    • Maskelenmiş parafililer

EVLİLİK VE İLİŞKİ DİNAMİKLERİ
    • Evlilik çatışmaları
    • Eşe ilgi kaybı
    • Yakınlık sorunları
    • Eşin cinsel beceri eksikliği
    • Pasif, bağımlı eş
    • Eşlerde cinsel işlev bozukluğunun bulunması

DİĞER NEDENLER
    • Gebelik korkusu
    • Psikiyatrik rahatsızlıklar
    • Stres ve üzüntü kaynağı olan olaylar
    • Yaş veya çekicilikle ilgili endişeler
    • Gerçek dışı beklentiler
    • Hamilelik, doğum
    • Aldatılma veya eşin sadakatinden kuşkulanma
    • Cinsel organlardan iğrenme veya hoşlanmama
    • Suçluluk duyguları
    • Performans anksiyetesi

KADIN CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI TÜRLERİ NELERDİR?

CİNSEL İSTEK BOZUKLUĞU

Cinsel istek bozukluğu, süreğen ve tekrarlayan bir biçimde, cinsel fantezi ve arzunun olmaması veya zayıf olması durumudur. Cinsel istek bozukluğu yaşayan kadınlar, cinsel etkinlik başlatma veya eşinin başlattığı cinsel etkinliğe katılma konusunda isteksizdirler. Sevişme veya mastürbasyon sırasında cinsel uyarılma belirtileri zayıftır veya hiç gerçekleşmez.

CİNSEL TİKSİNTİ BOZUKLUĞU

Bu bozuklukta kadın, cinsel ilişki kurmaktan tiksinti duyacak kadar rahatsız olur. Cinsel ilişkiden kaçınmak için baş ağrısı veya karın ağrısı gibi gerekçeler öne sürebilir.

CİNSEL UYARILMA BOZUKLUĞU

Sürekli veya tekrarlayıcı şekilde cinsel uyarılmanın yeterli bir ıslanma-kabarma tepkisi oluşturamamasıdır. Sorun, cinsel yaşamın başından beri olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda belirli partnerlerle ortaya çıkarken diğerleriyle görülmeyebilir.

ORGAZM BOZUKLUĞU

Kadınların cinsel birleşme ile sürekli veya tekrarlayan bir biçimde orgazm olamaması ya da çok nadiren olması durumudur. Bazı kadınlar mastürbasyon sırasında orgazm olabilirken cinsel birleşme sırasında olamaz. Mastürbasyon yaptığı halde orgazm olamayan kadınların tedavisi genellikle daha uzun sürebilir.

VAJİNİSMUS

Vajinanın dış üçte bir kaslarında, cinsel birleşmeyi engelleyecek şekilde istem dışı kasılma olmasıdır. Çoğu vakada kasılmalar nedeniyle cinsel birleşme mümkün olmaz. Cinsel birleşme girişimi korku ve panik duyguları oluşturabilir. Tedavi arayışı genellikle çocuk sahibi olma isteği veya çevrenin “Çocuk yapın” baskısı ile ortaya çıkar.

DİSPARONİ

Disparoni, cinsel birliktelik sırasında tekrarlayıcı ağrı duyulmasıdır. Yüzeysel disparonilerde ağrı vajina girişinde hissedilirken derin disparonilerde ağrı alt karın ve kasık bölgesine yayılır. Sebepleri psikolojik veya fiziksel olabilir ve her iki neden birlikte değerlendirilmelidir.

CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİ

Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım izlenmektedir. Organik ve fizyolojik sorunlar var ise diğer tıp branşlarıyla ortak konsültasyonlar ile tedaviler uygulanmaktadır. Kadın doğum, üroloji, fizik tedavi, endokrin, dahiliye gibi branşlar cinsel terapide beraber çalıştığımız, birlikte dirsek temasında bulunduğumuz branşlardır.

Genellikle cinsel işlev bozukluklarının ana sebebi psikolojik kökenli sorunlar olduğu için bu alanda uzman cinsel terapistlerden destek alınmaktadır.

Cinsel terapistler psiko-eğitim, ev egzersizleri, biblioterapi (kitap okumaları yapmak, konuyla ilgili sinema filmleri izlemek), konuşma terapileri gibi terapi teknikleri uygulamaktadır.

Bu terapiler ile oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır. Özellikle vajinismus, istek bozuklukları ve orgazm bozukluklarında bir hayli yüz güldürücü sonuçlar almaktayız.

Kadınlar bu hizmete genelde spesifik bir alan olduğu için kendi imkanları ile ulaşabilmekteler. Devlet kuruluşlarında sadece bazı üniversite hastanelerinin bu konuda bölümleri mevcuttur. Bazı sivil toplum kuruluşları da gönüllü olarak kadınlara bu hizmeti sunabilmektedir.

Kadın cinsel işlev bozukluklarının tedavisi mümkündür. Kadınlar kendilerini bu konuda çaresiz hissetmemelidir. Doğru kanallardan alacakları destek ile kesinlikle yüzde yüz tedavi olabilmektedirler.

Görsel: Canva Pro kolaj