Bolivyalı kadın hakları savunucusu, politikacı, ülkesinin ilk ve tek kadın cumhurbaşkanı Lydia Gueiler, 28 Ağustos 1921’de doğdu, 9 Mayıs 2011’de öldü.

Çalışkanlık ve dürüstlük, Lydia Gueiler’in bir devrimci, politikacı, kadın hakları savunucusu olarak tamamlanmış hayatına dönüp bakıldığında defalarca söz edilen erdemleridir. “Bugün hâlâ eksik olan kadın dayanışmasıdır; Yetenek ve dürüstlük, güzellik, görünüş vb. gibi dış özelliklerden daha ağır basmalıdır. Kadınların birbirlerine destek olabilmeleri için birbirlerini tanımaları gerekir. Dünya çapında ve özellikle Bolivya’da, cinsiyet eşitliği için savaşan ve bunu kademeli olarak uygulayan daha fazla politikacı, senatör, başkan, parlamento üyesi, büyükelçi olmalıdır.”

Lydia Gueiler 28 Ağustos 1921’de Cochabamba’da doğdu. Çocukken annesi ağlamasını yasakladı, çünkü “Bolivya’da ağlamak, yok etmeye başlamanız gereken bir tür ulusal spordur.”

SÜRGÜN YILLARI

Instituto Americano’da okudu ve muhasebeci oldu. 1939’da, Chaco Savaşı (1932-1935) sırasında Bolivya’da yakalanan Paraguaylı bir asker olan Mareiriam Perez ile evlendi. Kısa süre içinde ondan ayrıldı ve bekar bir anne olarak geçimini sağlamak zorunda kaldı. Bolivya’da “kadının eve ait olduğu” bir dönemde, bir bankada çalışarak geçimini sağlayan Lidya, sendika çalışmasıyla temasa geçti. Toplumsal adaletsizliğe olan duyarlılığı onu sendikacılığa ve siyasete yöneltti. 1948’de o zamanın sol partisi MNR’ye (Movimiento Nacionalista Revolucionario) katıldı ve çoğunlukla 1952 devrimini hazırlamak ve gerçekleştirmek için kurulan “onur grupları”nda çalıştı. Yanlış bir şekilde Başkan Estenssoro’ya karşı bir komploya karışmakla suçlanarak 1953’te Almanya’ya sürgüne gönderildi. Bunu bir dizi sürgün takip edecekti. Döndükten sonra kadın örgütlerinde liderlik pozisyonlarında bulundu ve 1957’de Bolivya’yı Meksika’daki Inter-American Kadınlar Konferansı’nda temsil etti. O yıl La Mujer Y La Revolución (Kadın ve Devrim) kitabını yayımladı. 1963’te Kongre’ye seçildi, 1964’te başka bir darbeyle sınır dışı edildi ve bu kez komşu Şili’ye sığındı, burada kesintilerle 14 yıl kaldı ve Salvador Allende’ye darbe yapılmadan önceki ve sonraki zamanlara tanık oldu.

BOLİVYA’DA CUMHURBAŞKANI OLAN TEK KADIN

1979’da Bolivya Temsilciler Meclisi Başkanı oldu ve kasım 1979’da Bolivya’da Cumhurbaşkanı olan tek kadındı. Sadece dokuz ay sonra, 17 Temmuz 1980’de, Garcia Meza liderliğindeki acımasız bir askeri darbeyle devrildi ve tekrar sürgüne gönderildi. Sonraki yıllarda Venezuela ve Kolombiya büyükelçisi ve senatör olarak kadın haklarını savunmaya devam etti. 1990’larda siyasetten emekli oldu. 2000 yılında otobiyografisi Mi Pasión De Lidereza’yı (Yönetmek- Tutkum) yazdı. Feminist öncü Adela Zamudio’nun (1854-1928) doğum günü olan 11 Ekim’de “Bolivya Kadınlar Günü”nün resmen kutlanması tanıtımı onun sayesinde oldu. Diğer birçok Bolivyalı kadın gibi, Lydia Gueiler de şair Adela Zamudio’dan büyük ölçüde etkilenmişti. 9 Mayıs 2011’de hayata veda etti.