GÜNÜN BELLEĞİ: Cibali Tütün Fabrikası'nda 3500 işçi yemek boykotu yaptı
Neredeyse yarısını kadınların oluşturduğu Cibali Tütün Fabrikası’nda 3 bin 500 işçi bundan tam 57 yıl önce yemek boykotu yapmıştı.

7 Ocak 1963 yılında Cibali Tütün Fabrikası’nda çalışan 3 bin 500 işçi yemeklerin kötü olması nedeniyle yemek boykotu yapmış, yemekler düzelene kadar boykotun süreceğini söylemişlerdi.

CİBALİ FABRİKASI KADINLARININ TÜTÜN KOKAN ELLERİ
II. Meşrutiyetin hazırladığı özgürlükçü ortam ve savaşlar sonucu erkek nüfusun azalmasıyla oluşan işgücü açığı kadınların çalışma hayatına atılma sürecini hızlandırır. Zaten zorlu hayat şartları da kadınların çalışmasını gerektirmekteydi. Aslında Anadolu kadını her dönemde alın terini ortaya koyarak genellikle erkekten çok çalışmak zorundaydı. Tezgah başında halı dokuyan ya da tarlada yetiştirdiği ürünü pazarda satan kadının da çalışma hayatında emeği vardı.
Meşrutiyet’ten önce hâlihazırda bazı fabrikalarda kadın işçiler, işçi tulumunu giymişlerdi. 1897 yılında İstanbul Kibrit Fabrikası’nda, Bakırköy Bez Fabrikası’nda çalışanların hemen hemen yarısı kadındı. Bursa’daki ipek fabrikalarında da yüzlerce kadın işçi vardı. Meşrutiyetten sonra ise kadın işçi sayısında belirgin bir artış görülür. Kadın işçilere kapılarını açan ilk fabrikalardan biri olan Cibali Tütün Fabrikası 1884’de kurulur. Cibali; Fener, Fatih ve civar çevredeki özellikle kadın işgücünün üretime katılmasını sağlar.1913’de İstanbul Cibali ve İzmir Tütün fabrikalarında çalışan işçilerin 1186’sı erkek, 923’ü kadın; 1915’de 1141’i erkek 1086’sı kadındır. Ortalama işçi yevmiyesi ise en fazla 10 kuruş’tur. Ancak kadınlar erkelere göre yarı yarıya hatta bazı fabrikalarda daha da az yevmiye alırlar.
Cibali Fabrikası kadınların tütün kokan elleri üzerinde yükselir. 1913’de Fransa, Almanya, İngiltere, İsviçre ‘ye yapılan 47.843 kg mamul tütün ve sigara ihracatı bu iki fabrikadan yapılır. Fabrika, Reji İdaresi’nin imtiyazının devlete devredildiği 1925 yılından itibaren, Cumhuriyet döneminin en önemli sigara fabrikasıdır. 1967’de İstanbul Sigara Fabrikası resmi üretime başlayınca Cibali’de üretim yavaş yavaş azalır,1990’lı yıllarda da tarihi makine sesleri susar.
Kaynak: Güldane Çolak, Lale Uçan; “II. Meşrutiyetten Cumhuriyete Basında Kadın Öncüler” 
İlgili haberler
GÜNÜN BELLEĞİ: Bir uçurumun dibinden dünyaya yayıl...

Dominik’te 30 yıl süren bir diktatörlük ve canları pahasına mücadele veren 3 kız kardeş: Mirabel Kar...

GÜNÜN BELLEĞİ: Vergi yüküne karşı Nijeryalı kadınl...

Tam da şu günlerde kadınlar “Asgari ücretten vergi kesintisi son bulsun” diye haykırırken tarihin şö...

GÜNÜN BELLEĞİ: 7 gün kaldı Taybet Ana’nın cenazesi...

Cenazesi 7 gün boyunca sokakta bekletilen 57 yaşındaki Taybet İnan’ın ölümünün üzerinden 5 yıl geçti...