Yemeklerle en çok haşır neşir olan biz kadınlarız ne yazık ki. Bunu değiştirmek için elbette hem bireysel, hem toplumsal olarak çabalıyoruz. Ancak bazı şeyler de hızla değişmiyor. Hala yemek yapmanın yükü bizim omuzlarımızdayken bir de yiyeceklerin sağlıklı olup olmaması gibi bir gündemimiz var. Zaten gıda güvenliği ülkemizde yerlerdeyken, araştıra araştıra, baka baka bir hal oluyoruz temiz besin için. Sadece gıdalar değil, kullandığımız malzemelerin de sağlıklı olması bizler için çok önemli. Mesela tencereler. Tencerelerle ilgili sürekli birileri bir öneri de bulunuyor. “Aman çizik tencerede yemek pişirme, kanser eder”, “Asıl çelik sağlıklı onda pişir”, “teflonlardan uzak dur”, “en iyisi mi tencerelerden uzak durmak, en sağlıklısı güveçte pişirmek” amaaan ne çok söz, ne çok laf, ne çok bilgi! Hangisi doğru, hangisi yanlış? Sağlıklı tencereyi nasıl seçeceğimiz konusunda Yeşilist.com'un öneriler var bir de onları dinleyelim...

1- Nasıl temizlenmesi gerekiyor?

Bakterilerin birikmesini önlemek ve gıda kaynaklı hastalık riskini azaltmak için pişirme kabının her seferinde iyice temizlenmesi gerekir. Dünyadaki ‘en güvenli’ tencere bile, doğru şekilde temizlenmezse sizi yine de hasta edebilir. Temizlik ve bakım ihtiyaçları, malzemelerine bağlı olarak pişirme kabı için biraz farklı olabilir. Neye ihtiyaç duyduğunuzu bildiğinizden emin olun, böylece sizin için değerli olup olmadığına karar verebilirsiniz.

2- Günlük kullanıma dayanacak mı?

Yüksek kaliteli, dayanıklı tencereye her zaman yatırım yapamıyoruz ve bu sorun değil. Bazen paranın az olduğu bir mevsimde sizi idare etmesi için birkaç tane uygun fiyatlı çömlek ve tavaya ihtiyacınız olur. Doğru pişirme gereçleriyle eşleştirerek biraz daha uzun süre dayanmasını sağlamak için pişirme kabındaki aşınma ve yıpranmayı azaltabilirsiniz. Bunun bir örneği tahta spatula ve yemek kaşığıdır. Ahşap mutfak gereçleri, yapışmaz kaplamaların çizilme olasılığını azaltabilir.

3 -Kanıtlanmış sağlık riskleri var mı?

Bu büyük bir sorudur ve bakış açınıza, sağlık geçmişinize göre değişebilir. Nikel duyarlılığınızın olduğunu biliyorsanız, paslanmaz çelik ve bakır gibi ‘daha güvenli’ pişirme kabı seçenekleri sizin için işe yaramayabilir. Hemokromatoz denilen sağlık durumu olan insanlar için dökme demir, gıdaya eklediği ekstra demir sistemlerinde çok fazla demire yol açabileceğinden iyi bir seçenek değildir.

4- Bu ürün etik bir şekilde mi üretildi?

Tencere ve tavalar, hem üretilme şekillerinden hem de birçoğunun iyi tutunmadığı ve birkaç kullanımdan sonra doğada çözünür olmayan hurdaya eşit olması nedeniyle önemli bir çevresel atık tehlikesi taşıyabilir. Üretim süreçleri konusunda şeffaf olan şirketlerden ürün satın almak size fazladan masrafa sebep olacak ama muhtemelen daha sürdürülebilir bir ürün imkânı sağlar.

5- Alüminyum tencere mi?

Alüminyum, hızla ısı ileten oldukça hafif bir metaldir. Ayrıca temizlenmesi kolaydır ve bütçe dostudur. Ama, alüminyum birikintilerinin yiyeceğinize dahil olması oldukça mümkün. Çoğu insan her gün 7 ila 9 miligram alüminyum tüketir.
Son yıllarda insanların endişeleri, tencereden alüminyuma maruz kalmanın Alzheimer hastalığının gelişimi ile bağlantılı olup olmayacağına odaklanıyor. Alüminyum, Alzheimer’la hiçbir zaman kesin olarak bağlantılı olmadı. Ve Alzheimer Derneği’ne göre, alüminyum ile günlük pişirmenin durumun gelişiminde herhangi bir rol oynaması ihtimali çok az.
Alüminyum tencereyi tercih ediyorsanız, eloksal kaplamalı alüminyum öncelikli tercihiniz olabilir.

6-Eloksal kaplamalı alüminyum tencere nedir?

Eloksal kaplamalı alüminyum pişirme kabı, metalin davranış şeklini değiştiren asitli bir çözelti ile harmanlanır.
Eloksal kaplamalı alüminyumun temizlenmesi kolaydır, “yapışmaz” niteliklere sahip olabilir ve eloksal kaplamalı alüminyumun normal alüminyumun yaptığı kadar gıdaya sızma özelliği göstermediği söyleniyor. Alüminyum kullanmayı tercih ederseniz, eloksal kaplamalılar daha güvenli bir seçim olabilir.

7- Paslanmaz çelik tencere mi?

Paslanmaz çelik, tipik olarak demir, krom ve nikel içeren metal bir alaşımdır. Buna “paslanmaz” denir, çünkü paslanmaya ve korozyona karşı dayanıklıdır, bu da yemek pişirmek için harika bir malzemedir. Paslanmaz çelik ısıyı yüzeyine eşit olarak dağıtma eğilimindedir, bu nedenle ızgara pişirme ve düz pişirme plakaları için özellikle idealdir. Paslanmaz çeliği hemen ıslattığınız ve her zaman pişirme spreyi gibi bir kayganlaştırıcı ile pişirdiğiniz sürece, temizlenmesi oldukça kolaydır. Ayrıca diğer bazı malzemelerle karşılaştırıldığında ucuzdur.
Paslanmaz çelik ile pişirmenin sağlığınıza zarar verdiğine inanmak için çok az neden var. Dayanıklı olacak ve zamana dayanacak paslanmaz çelik için, bakır veya alüminyum esaslı bir çekirdeğe sahip ürünler bulmayı düşünün.

8- Seramik tencere, gerçekten seramik mi?

Seramik tencere, çoğunlukla saf seramik değildir. Seramik kaplar ve tavalar metalden yapılmış ve seramik bir tabana sahip yapışmaz bir malzeme (genellikle silikon) ile kaplanmıştır.
Seramik pişirme gereçlerinin elle temizlenmesi gerekli ve bazı tüketiciler yüzeyinde eşit ısı iletmediğini düşünüyor. Seramik pişirme gereçlerinin çevre için ‘daha yeşil’ ve daha iyi olduğu iddia ediliyor, ancak gerçek şu ki, seri üretime geçişi hâlâ oldukça yeni olduğu için bu konuda kesin bir yargı paylaşmak oldukça zor.
Seramik pişirme gereçleri büyük olasılıkla güvenlidir, ancak bu konuda diğer pişirme materyallerindeki kadar bilgimiz yok. Ancak, seramik pişirme kapları, geleneksel teflon yapışmaz tencere ve tavalardan daha yüksek sıcaklıklarda güvenlidir. Tamamen seramikten yapılmış eşyaların mutlaka daha iyi olmadığını unutmayın.

9- Dökme demir tencere…

Dökme demir pişirme kapları, dayanıklılıklarından dolayı ev şeflerinin favorisidir. Doğru baharatlanmış dökme tencere, yapışmaz niteliktedir ve yiyeceklere, diğer tencere ve tavaların kopyalayamadığı farklı bir lezzet verir. Dökme demir, gerçekten demir içerir ve bu demir, yiyeceğinize sızabilir. Dökme demir tencereler anemik bireylerin kullanımında özellikle önerilir.
Dökme demir pahalı olabilir, ancak satın almanız gereken tek tencere olabilir çünkü uzun süre dayanacağı kesin sayılıyor.
Dökme demirin temizlenmesi de zor değil ama oldukça spesifik. Temizleme süresi taahhüdü ve özel temizlik ürünleri sebebiyle dökme demir tencere satın aldığınızda alışverişin bir parçası olarak görülür.

10-Bakır tencere…

Bakır pişirme kapları ısıyı iyi iletir ve demire benzer şekilde insanlar için besin değeri olan bakır içerir. Genellikle, bu tava tipi paslanmaz çelik gibi başka bir metalden yapılmış ve üzerinde bakır kaplamalı bir tabana sahiptir. Bakır tüketmek için güvenli olmayan miktarlarda yiyeceğinize sızabilir. Çizgisiz bakır günlük pişirme için güvenli değildir ve kalay ve nikel gibi genel bakır pişirme kapları genellikle daha iyi sayılmaz.

11- Yapışmaz tencere

Yapışmaz, bir tencerenin veya tavanın pişmiş yiyecekleri yüzeyinden daha kolay salmasını sağlamak için farklı kaplamalar ve malzemeler içeren bir kategoridir. Yapışmaz geleneksel olarak ve en sık Teflon adı verilen tescilli kaplama anlamına gelir.

12- Teflon hakkında

Teflon ilk popüler hale geldiğinde, temizliği ve kullanımı kolay olduğu için övülmüştü. Yapışmaz pişirme kabı tencere ve tavaların yüzeyini yağlamak için daha az tereyağı ve yağ gerektiriyordu, bu da yapışmaz halde pişirilen yiyeceklerin daha az yağ içerebileceğini gösterdi.
Ancak, orijinal Teflon formülünde kullanılan bir kimyasalın stiroit hastalığı, akciğer hasarı ve hatta soluma dumanından gelen kısa süreli semptomlarla bağlantıları olduğu gösterildi.
Aşırı sıcak sıcaklıklarda yemek pişirmenin hâlâ yapışmaz kaplamanın bozulmasına ve yiyeceğinize girmesine neden olduğunu unutmayın. Ayrıca, teflonu “daha güvenli” yapmak için kullanılan bileşenlerin aynı toksisite kaygılarına sahip olabileceği sonucuna da güvenebilirsiniz.
Yapışmaz tencere çok yaygın ve uygun fiyatlı olduğundan kolay bir seçenek, ancak en güvenli olan olmadığını söylemeliyiz.

13-Tencereler için güvenlik ipuçları

Cam veya taş pişirme aleti kullanmıyorsanız, yiyecekleri, pişirdiğiniz tencere veya tavalarda saklamayın.
Tencerelerinizi kullanırken tencere ve tavaların yüzeyini çizebilecek ve tehlikeye atabilecekleri için metal ve sert gereçler kullanmaktan kaçının.
Yiyeceklerinizin kap ve tencerelerdeki metallerle temas etme süresini en aza indirin.
Yiyeceklerinize yapışan görünmez metal miktarını en aza indirmek için, her türlü pişirme kabında zeytinyağı veya Hindistan cevizi yağı gibi az miktarda kayganlaştırıcı kullanın.
Her kullanımdan sonra kap ve tavaları iyice temizleyin.
Her 2-3 yılda bir veya kaplamada oyuklar veya çizikler meydana geldiğinde alüminyumdan veya yapışmaz tencereleri değiştirin.
Tencere satın almak çok zor olabilir, bu yüzden araştırma yapmak ve bu eşyaları seçerken sizin için neyin önemli olduğunu belirlemek önemlidir. Bazı yapışmaz kaplamalar ve metal pişirme kapları ile ilgili yasal güvenlik kaygıları var, ancak bu herkesi aynı şekilde etkilemeyecektir. Bütçenize bakın, basit sorular sorun ve sizi aileniz için en iyi hissettiren ürüne yönlendirmek için cevapları kullanın. Mümkünse, çevresel atıkları azaltmak ve yiyeceklerinizdeki kimyasal ve metallerin maruz kalmasını sınırlandırmak için uzun süre dayanacak tencereler satın alın.