Etrafımızı saran ‘Çember’

MEKTUP

16 Temmuz 2023 19:00

Çalışan bir kadın olduğumuz için her an gelecek bir lafa karşı zırhını kuşanıp daha da yorulup efor sarf ettiğinizi biliyorum…

Ranya ZAĞLI

“Bu dünya sizi öperek boğmaya çalışan erkeklerle dolu.”

Füruh Ferruhzad

“Çocuk da yaparım kariyer de” sloganıyla yürüdüğümüz bu yolda bunca alkışı almamız hayra alamet değildi. Erkek egemen aklı çoktan devreye girmişti bize de kendilerinin öğrettiği yenilgiyi çeşitli oyunlarla önümüze çıkarıp yeni bir yol ayrımına girmemiz beklendi. Peki neydi bu oyun? Belli ki herkesin işine gelen bir şeyler vardı ya da kendilerince içeriğini ve ana temasını değiştirdikleri bu sloganı başka bir şeye uyarlamış olmalılar ki çalışmayan daha doğrusu ‘çalışma imkanı tanınmayan’ kadınlar üzerine boca ettikleri bu baskıyı pekala haklı buluyorlardı. Eee ne de olsa bunu biz kadınlar istemiştik öyle değil mi, vurun kırbacı!

Çok geçmeden iş hayatında bulunmayan kadınlara hakaretvari bir üslupla “Ev hanımı mı oldun? Koca parası mı yiyorsun” soruları alev topu niyetine üzerimize fırlatıldı. Aman yanlış anlaşılmasın “ev hanımı/kadını” olmanın hakaret içeren bir tarafı elbette yoktur, fakat yaklaşık 16-20 yılı okul hayatına ayıran ve bu uğurda çeşitli bedeller ödeyip bir yerlere gelmeye çalışan, yukarda bahsettiğim sloganın bir parçası olmaya çalışan bir kadın için can yakıcı olabilir. En nihayetinde biliyoruz ki tüm bu sorular oyunlarının bir parçası olup ödediğimiz bedellere çekilmiş bir silah niyetiyle bizlere yöneltiliyordu, ne demiştik bunu biz istemiştik öyle değil mi?

Çabamızı sinsice nasıl da bize doğru kullanmayı başardılar öyle değil mi? İyi bir anne ve mükemmel bir bakıcı, iyi bir temizlikçi, aşçı, işçi ve elbette iyi bir maaş! Amannn yoksa koca parası yiyor yaftası yerim. Erkeğin konumunun değişmediği, eşit şartlarda ve sıfatlarda olmadan bu yolda yürümemiz gerektiğini düşünmüş olmalılar ki sloganımıza katıla katıla alkış tuttular. Ev işlerini bilmeyen, yemek yapamayan, fakat tüm bunların yanında çalışıp kendini, evini, ailesini rahatça geçindirmenin her durumda yetersiz olduğunu kafamıza vura vura anlatmaya çalıştılar, doğru ya biz erkek değildik ki sadece çalışma hayatında var olup evde ruh gibi dolaşalım.

Her güne kadın bakış açısıyla çekilmiş bir film koymaya çalıştığım, bugünlerde izlediğim bir filmdi The Circle/Çember. İran’da yaşayan kadınların her alanda yaşadıkları sorunları ele alan bir filmdi, karın ağrıtsa da biraz bunlar gerçeklerin hissettirdiği sancıların ta kendisiydi. Çok geçmeden benim de uzun süredir canımı yakan o meseleye gelmiştim. Filmde kadınların da çalışma hayatında var olduğunu görüyoruz fakat tıpkı bizde olduğu gibi kadınlara yüklenen hiçbir yük hafifletilmeden. Sadece kamburumuzu daha da ortaya çıkartmaya yönelik bir girişim olsa gerek ki kadınlar işten çıktığı gibi ev işlerine ve çocuklarına koşuyordu, muhtemelen işten eve gelen eşlerine evde konforlu bir yaşam sağlamaları gerekiyordu…

Bu komploya kanmış olmalıyız ki her şeyi dört dörtlük yapma gayesinin peşine düştük. Çalışan bir kadın olduğumuz için her an gelecek bir lafa karşı zırhını kuşanıp daha da yorulup efor sarf ettiğinizi biliyorum, eve döndüğünde yorgun olduğun halde kötü bir anne olmamak için çocuğuna vakit ayırıp ilgilenmeye çalıştığını biliyorum, ahh akrabalar ve eşinin ailesi ne der, sonra ev işleri ve yemekte de hiç olmadığın kadar iyi olmalıydın öyle değil mi? Tüm bu yaptıkların yetmezmiş gibi yaptığın her şeye burun kıvırıp memnuniyetsiz tavırlar arasında beliren şu cümle “Ee sen okul okumuşsun, çalışıyorsun yapamaman normal”.

Hiçbir yere yetişemeyip bazı şeyleri eksik yapmamız gerekiyordu sanırım, bir seçim yapmamız gerekiyordu ya da. Ya evde olacaksın ya da kamusal alanda o da iktidarın izin verdiği kadar. Oysa biz kadınlar dışarıda da var olup kamusal ve özel tüm alanlarda erkeklerle eşit şartlarda yaşamak istiyoruz.