Resmi ve dini tatiller çalışılmış günler gibi sayılır

HAKLARIMIZ VAR

17 Temmuz 2019 11:06

Resmi ve dini tatiller, yıllık izinler, mazeret izinleri ve 1 haftayı aşmayan raporlu günler çalışılmış günler gibi sayılır. Fazla mesai hesabı buna göre yapılır.

Onur BAKIR

Okurumuzun Sorusu:

Haftalık çalışma süresinden (45 saatten) bayram günleri düşer mi? Örneğin pazartesiden cumaya kadar ara dinlenmesi hariç 9 saat çalışılan işyerinde, Salı gününün 23 Nisan olduğunu varsayalım. O kişi 10 saat çalışırsa (ara dinlenmesi hariç) ne kadar fazla mesai hak eder? Yine aynı kişi pazartesi ve salı izinli, çarşamba ve perşembe raporlu ise ve cuma günü ara dinlenmesi hariç 10 saat mesai yapsa o hafta için fazla mesai hak eder mi?

İş Yasası’nın 47. maddesine göre ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (resmi ve dini bayramlarda) çalışmayan işçiye o günün ücreti tam olarak ödenir. Eğer işçi çalıştırılırsa işçiye ayrıca bir günlük ücreti ödenir. İş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile ilave olarak ödenecek ücret artırılabilir, örneğin iki güne çıkarılabilir.

İş Yasası’nın 46. maddesine göre genel kural olarak bir işçinin hafta tatiline hak kazanması için 45 saat çalışması gerekir. Bununla birlikte,

1) İşçinin çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,

2) İş Yasası’nın ek 2. maddesinde belirtilen mazeret izinleri,

3) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri,

Çalışılmış gibi hesaba katılır. Yani işçi bu sürelerde çalışmasa bile bu süreler çalışılmış gibi sayılacak, işçinin haftalık çalışma süresini doldurduğu kabul edilerek işçiye hafta tatili verilecek ve hafta tatili için ücret ödenecektir.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun ilk sorusunu yanıtlayalım.

Salı günü 23 Nisana denk geldiğinde, işçi 23 Nisan’da çalışmasa da o ayki ücretini tam alır. Çünkü 23 Nisan için işçiye çalışmasa bile ücreti ödenmek zorundadır.

Eğer işçi 23 Nisan’da çalışırsa, 1 günlük ücrete daha hak kazanır. Yani işçiye o ayki ücretine ilaveten 1 günlük ücret daha ödenmesi gerekir. Ancak burada kastımız normal günlük çalışma süresidir. Eğer işçi 23 Nisan’da normal çalışma süresinden fazla (örneğimizde 9 saatten fazla) çalışırsa, mesela 10 saat çalışırsa, ayrıca 1 saatlik fazla mesai ücretine daha hak kazanır. Her bir saatlik fazla mesai için de 1,5 saatlik ücret ödenmesi gerekir (fazla mesai ücreti iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile artırılabilir, örneğin bir saatlik fazla mesaiye 2 saatlik ücret ödenmesi kararlaştırılabilir).

Bu durumda işçi normal ücretinin yanı sıra, 1 günlük ilave ücret ve ayrıca 1,5 saatlik ücrete hak kazanmış olacaktır. Bu örnekte işçinin haftalık çalışması 46 saat olduğu için 1 saatlik fazla mesai yapıldığına kuşku yoktur.

Eğer işçi 23 Nisan’da çalışmayıp, 24 Nisan’da yani normal bir mesai gününde 10 saat çalışmış olsaydı da aynı sonuca varacaktık. İşçinin çalışmadığı 23 Nisan günü çalışmış gibi sayılacağı için işçinin o haftaki toplam çalışma süresi 46 saat olacak, işçi 1 saat fazla mesai yapmış olacaktır. Aksini iddia etmek akıl, mantık ve hukuk dışıdır. İş Yasası’nın 46. maddesine göre hafta tatili bakımından çalışılmış gibi kabul edilen bir günün, fazla mesai hesabında çalışılmamış gibi sayılması abesle iştigaldir. Bu meseleyi özellikle vurgulama ihtiyacı hissettim. Çünkü bu karşı görüşü öne sürenler var!

Gelelim okurumuzun ikinci sorusuna. Aynı işçi pazartesi ve salı izinli, çarşamba ve perşembe raporlu ise ve cuma günü ara dinlenmesi hariç 10 saat mesai yaparsa da 1 saatlik fazla mesai ücretine hak kazanır. Çünkü yukarıdaki kuralı uyguladığımızda yine aynı sonuca varırız. İşçinin izinli ve raporlu olduğu günler İş Yasası’nın 46. maddesine göre çalışılmış günler sayılacağı için işçi cuma günü 10 saat çalıştığında, o hafta 46 saat çalışmış sayılır. İşçi 1 saat fazla mesai yapmış olur ve işçiye aylık ücretine ilaveten 1,5 saatlik ücret daha ödenmesi gerekir.