Koronavirüs kıdem tazminatının düşürülmesine gerekçe olamaz

21 Mayıs 2020 13:31

Koronavirüs nedeniyle yol ve yemek gibi düzenli ödemelerin geçici olarak ödenmemesi bu hakların kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmayacağı anlamına gelmez.

Onur BAKIR

Okurumuzun Sorusu:

Merhabalar ben tazminat konusunda bilgi almak istiyorum eşim adına. Kurumsal bir firmada 29 Ocak 2015’ten bu yana çalışmakta bu ay içerisinde evlilik nedeniyle çıkacak son aldığı maaşta asgari ücret ve performans primi bulunuyor (440 TL). Resmî tatilde de çalıştı son ayda homeoffice çalıştığı için yol parası, yemek parası gibi ücrete denk gelenleri kullanamadı. Bunlar kıdem tazminatına dahil olacak mı, mesai ücreti satış primi gibi. Tazminat yaklaşık ne kadar alabilir? Şimdiden teşekkürler.

Öncelikle kıdem tazminatı hesabına ilişkin temel kurallara bir bakalım:

1) Kıdem tazminatı son, giydirilmiş, brüt ücret üzerinden hesaplanır.

2) Kıdem tazminatı her 1 yıllık hizmet için 30 günlük ücret tutarındadır. Bir yıldan artan zamanlar, orantılı olarak ödenir. Örneğin 1,5 yıllık hizmeti olan işçinin kıdem tazminatı 45 günlük ücreti tutarındadır.

3) İşçiye sağlanan ve düzenli olarak ödenen para ve para ile ölçülmesi mümkün haklar kıdem tazminatı hesabına dahildir. Örneğin para olarak ödenmese de işçiye sağlanan servis, yemekhanede yemek, yemek çeki, giyim çeki, otobüs bileti gibi hakların maddi bedeli kıdem tazminatına yansıtılır.

4) Fazla mesai ve tatil günü çalışması kıdem tazminatı hesabına dahil değildir.

5) Performans primi, satış primi gibi tutarı düzenli olmayan haklar, son 1 yıllık ortalaması alınarak kıdem tazminatı hesabına ilave edilir.

6) Yılda bir ya da birkaç kez ödenen düzenli haklar, aylık ortalama alınarak kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Diyelim ki işçiye yılda 2 kez ikramiye ödeniyor. Bu 2 ikramiyenin toplam tutarı 12’ye bölünerek aylık ortalama alınır.

7) İşçiye her ay düzenli olarak sağlanan haklar, iş sözleşmesinin sona erdiği ayda herhangi bir nedenle ödenmemiş olsa dahi, bu hakların tam tutarı hesaba dahil edilir. Örneğin koronavirüs nedeniyle son ay yol ve yemek yardımı ödenmemiş olsa dahi, yol ve yemek yardımının olağan koşullarda ödenecek tutarı kıdem tazminatında dikkate alınır.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun eşinin kıdem tazminatının nasıl hesaplanacağına bakalım.

Ücret: 2.943 TL (çünkü okurumuzun eşi asgari ücretle çalışıyor, bu yüzden brüt asgari ücreti hesaba dahil ettik).

Yol ve Yemek: Her ay düzenli olarak ödenen tutar ne ise bu tutar hesaba dahil edilecek. Son ayda koronavirüs nedeniyle bu hakların ödenmemiş olması bu durumu etkilemeyecek.

Satış ve Performans Primi: Son 1 yılda ödenen toplam satış ve performans priminin toplamı 12’ye bölünerek aylık ortalama alınacak. Bu tutar hesaba dahil edilecek.

Önemli bir not düşelim. Yol, yemek ve prim gibi haklar brüt olarak hesaplanıp net olarak ödeniyor olabilir. Bu durumda brüt tutarlar hesaba dahil edilecek. Ancak bazı ödemeler sigorta primi ve vergiye tabi olmayabiliyor. Bu durum söz konusu olduğunda ödenen net tutar hesaba ilave edilecek. Yani brütü ayrı neti ayrı olana haklar brütten, diğer haklar doğrudan netten hesaba giydirilecek.

Okurumuzun eşinin toplam kıdem süresi yaklaşık olarak 5 yıl, 4 ay. Yukarıdaki tüm kalemler dahil edilerek hesaplanan tutar 5,33 ile çarpılacak. 4 ay bir yılın 3’te 1’i olduğu için 0,33’lük katsayıyı ilave ettik.

Eğer işveren kıdem tazminatını eksik hesaplar ve öderse okurumuzun eşi önce arabulucuya başvurarak arabulucuda anlaşma olmazsa da dava yoluyla kıdem tazminatının eksik ödenen kısmını talep edebilir.