Okurumuzun Sorusu:

Sokağa çıkma yasağı nedeniyle işçinin işe gidememesi, hem İş Yasası 24/3 hem de İş Yasası 25/3 kapsamına giren bir zorlayıcı sebeptir. Çünkü sokağa çıkma yasağı hem işçilerin işe gitmesini hem de işyerinin açılmasını olanaksız hale getirmektedir.

Bu durumlara ilişkin olarak İş Yasası’nın “Yarım Ücret” başlıklı 40. maddesi çok açık bir düzenleme içermektedir:

“24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir”.

Yasa bu durumda ne yapılacağını çok açık ve kesin bir biçimde düzenlemiştir. İşçinin işe gidemediği ve olağan koşullarda çalışacağı her bir gün için işveren işçiye yarım günlük ücret ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülük bir haftaya kadar devam etmektedir.

Yasanın bu açık ve kesin hükmü karşısında sokağa çıkma yasağı nedeniyle çalışamayan günlerin işçilerin yıllık izinlerinden düşülmesi, İş Yasası’na mutlak bir biçimde aykırıdır. İşveren yarım ücret ödeme borcunu yerine getirmekten kaçınmaktadır.

Peki okurumuz ve bu sorunu yaşayan diğer işçiler ne yapabilir?

1) İşverene İş Yasası’nın 40. maddesini anımsatarak uygulamanın düzeltilmesini isteyebilir.

2) İşveren yanlışta ısrar ediyorsa, işvereni Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına şikâyet edebilir.

3) Haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak, kıdem tazminatı ve diğer yasal haklarını da talep ederek işten ayrılabilir.

4) İşçi haklı fesih yapmayıp çalışmaya devam etse bile işverenin yasaya aykırı biçimde yıllık izinden düştüğü günler hâlâ yıllık izin olarak geçerliliğini sürdürür. Bir başka deyişle işverenin bu yasaya aykırı uygulaması yok hükmündedir. Kullanılmayan yıllık izinler iş sözleşmesinin sona ermesi ile birlikte ücrete dönüşür. Bu durumda olan işçiler iş sözleşmeleri sona erdiğinde işverenin yasa dışı bir biçimde kullanılmış saydığı yıllık izinlerinin ücretlerini talep edebilir.