Okurumuzun Sorusu:

Merhaba, iyi çalışmalar. Bir yemek üretim tesisinde asgari ücretle çalışan kadın akrabam işyerinde oluşan sağlık problemlerinden ötürü meslek hastalıkları hastanesinden meslek hastalıkları sağlık raporu aldı. Üç gün içinde sağlığını zorlamayacak bir bölüme verilmesi aksi takdirde sağlık sebebi ile haklı nedenle fesih yapacağını bildiren bir ihtarname çekti. İnsan kaynakları tazminatını çıplak asgari ücretten hesaplayıp (normalde yol ve yemek de olmalı) 23.000TL olduğunu ama kendisine 15.000TL vermeyi ve çıkış kodunu Kod:24 yerine başka bir kod göstermeyi teklif etti. Kabul etmedi. Yalnız, akrabam noterden ihtar çektiği gün doktordan 6 günlük doktor raporu da aldı. Çalışamayacak durumda, birçok hastalığı var. İnsan kaynakları başka bir yere vereceğini, rapor bitiminde işe çağıracağını söyledi ama akrabam gitmek istemiyor çünkü verecekleri yerin şartları da aynı şekilde ağır. İzninizle sorularım olacak: 1. İşverenin gösterdiği yere gitmezse kıdem tazminatı hakkının kaybolacağını okudum, bu doğru mu? Çünkü giderse kağıt imzalayıp kabul etmiş sayılacak ki böyle bir isteği asla yok çalışacak durumda değil. 2. İşverenin kıdem tazminatını bu şekilde pazarlık konusu yapması normal mi? 3. Başka koddan çıkış göstermek SGK'yı yanıltmak olmaz mı? Cezası yok mu? 4. Akrabam bu tazminatı son kuruşuna kadar almak istiyor. Çünkü yaklaşık 7 senedir zor şartlarda çalışmaktan bel fıtığı, boyun fıtığı, belde daralma, buharlı ortam nedeniyle alerjik astım, işyerinde düşme sonucu dizinde menüsküs yırtığı (ki bununla aylardır çalışmakta), anjiyo yapılıp iki damar tıkalı olduğu halde çalışmaya devam etmektedir. Cevabınız için şimdiden çok teşekkür ederim.

Okurumuzun sorularını teker teker yanıtlayalım:

1) İşveren okurumuzun akrabasına sağlık koşullarına uygun, meslek hastalığını daha da ilerletmeyecek bir iş vermekle yükümlü. Eğer işveren böyle bir iş vermezse, okurumuzun akrabası yeni verilen işi kabul etmeyebilir, haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir ve yasal haklarını talep edebilir. İşverenin işten çıkarması halinde de aynı durum söz konusu olur ve İş Yasası’na aykırı işten çıkarmadan kaynaklı olarak tüm yasal haklar istenebilir. Sonuç olarak kıdem tazminatı hakkı kaybolmaz. Ancak işveren okurumuzun akrabasına sağlık koşullarına uygun bir iş verir ancak okurumuzun akrabası bu yeni işi kabul etmezse bu durumda kıdem tazminatı hakkı riske girebilir.

2) İşverenin kıdem tazminatı hakkını bu şekilde pazarlık konusu yapması normal değil. İşveren okurumuzun akrabasının haklı fesih yapıp kıdem tazminatına hak kazanabileceğini bildiği için, kıdem tazminatını en az miktarda ödemenin yollarını arıyor. Öte yandan kıdem tazminatını eksik hesaplıyor, kıdem tazminatına yol ve yemek bedelini dahil etmiyor.

3) Okurumuzun akrabasının sağlık nedeniyle haklı fesih yapması halinde, işveren 24 numaralı çıkış kodu ile SGK’ya bildirim yapmakla yükümlüdür. Aksi takdirde işveren SGK’ya kasıtlı olarak yanlış koddan bildirim yapmış olacağı için idari para cezası ve hatta bazılarına göre evrakta sahtecilik nedeniyle ceza da dahil olmak üzere bir dizi yaptırım ile karşı karşıya kalabilecektir.

4) Okurumuzun akrabası kıdem tazminatını yol ve yemek ücreti de hesaba dahil edilmek üzere kuruşu kuruşuna alma hakkına sahiptir. Herhangi bir pazarlığa girmesine gerek yoktur. İşveren kıdem tazminatını eksiksiz ödemediği takdirde, önce arabulucu ardından dava yoluyla kıdem tazminatının tam tutarı talep edilebilir.

5) Okurumuzun akrabasının işverenin kusuru nedeniyle oluşan meslek hastalığından kaynaklı olarak uğradığı maddi ve manevi zararın karşılığında ayrıca tazminat isteme hakkı saklıdır.

Sonuç olarak okurumuzun akrabası, bir avukattan destek de alarak bu süreci yürütmeli, sağlığına uygun bir iş verilmediği takdirde haklı fesih hakkını kullanmalı, işveren tüm yasal haklarını eksiksiz ödemediği takdirde önce arabulucu ardından dava yoluyla haklarını talep etmelidir.