Okurumuzun Sorusu:

Merhaba, öncelikle detaylı verdiğiniz açıklamalar ve yardımlarınız için çok teşekkürler. İlgi ile takip ediyorum. 3 Şubat 2020 tarihinde kurumsal bir özel okulda öğretmen olarak işe başladım. Biz özel okul çalışanlarının MEB sözleşmeleri 1 yıllık olup Eylül'de bitiyor. Ancak özel okulların çoğu sözleşme yenilemeyen öğretmenleri istifa yazmaya zorlayarak yazın maaş ve sigorta ödemesi yapmak istemiyorlar. Ben Mart 2021'de hamile olduğumu öğrendim ve işverenimle iyi niyet göstererek bu durumu paylaştım. Hamile olduğumu öğrenmeden evvel benimle çalışmaktan memnun olduğunu ve kalmamı istediğini söylüyordu. Şimdi ise tamamen iyi niyet göstererek Kasım'da olacak doğumumdan dolayı benimle farklı şartlarda anlaşacağını ve haklarımdan yararlanmam için onu dinlemem gerektiğini söylüyor. Teklifi ise kafama yatmıyor ve size danışmak istedim. Öncelikle beni işten çıkarıp tekrar personel olarak işe alacağını ama bana sigorta ve maaş yatırmayacağını söyledi. Sigortamı kendim yatırmam gerekiyormuş. Ben bunu kabul etmeyip “neden diğer öğretmenler gibi yazın maaş ve sigortamın yatmaya devam etmeyeceğini ve sözleşmemin normal şartlarda yenilenmediğini” sorduğumda “istersem ayrılabileceğimi ama diğer okulların hamile olduğum için benimle anlaşmayacağını ve buna mecbur olduğumu” söyledi. Ben öğretmen olarak normal zamlı ve katakulli olmadan sözleşme yenilemeye gitmek istiyorum. Hatta “ağustosta sene başı toplantılarına katılacağımı ve sağlığım el verdiği sürece eylülde derslerime gireceğimi sonra doğum iznime ekimde ayrılacağımı” söyledim. Doğumdan 2 ay sonra şubatta ikinci dönem okula döneceğimi ilettim. “Duygusal olarak bunun mümkün olamayacağını bebeğin çok küçük olacağını ve benim zaten bu sebepten dönmemi istemediğini” söyledi. Yani bana yazın sigorta ve maaş ödemesi yapmamak için beni zorluyor. Ben de düşünmek istediğimi söyledim ve henüz kararımı açıklamadım. Çevremde herkes başka bir şey söylüyor. Kimi mantıklı bulup devletteki haklarımdan yararlanmam için kabul etmem gerektiğini, kimi ise böyle bir teklifte bulunmaya hakkı olmadığını. Bu süreçte bana olan yaklaşımı ise tamamen değişti ve bana fazladan ders yazarak bezdirmeye çalışıyor. Ben zaten bu konuşmalardan ve yaklaşımdan çok rahatsız oldum ve burada devam etmek istemediğimi kesin olarak biliyorum ama haklarımdan olmak istemiyorum. Ne yapmam gerekiyor yardımcı olursanız çok memnun olurum teşekkürler.

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim.

Okurumuzun sorularını teker teker yanıtlayalım.

1) İşverenin teklifi açıkça İş Yasası ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası’na aykırıdır. İşveren okurumuzu kâğıt üzerinde işten çıkarıp daha sonra geri işe almak ve yaz ayları (tatili) boyunca ödemekle yükümlü bulunduğu ücret ve sigorta priminden kurtulmaya çalışmaktadır. Okurumuz işverenin bu yasaya aykırı ve ahlaksız teklifini kabul etmek zorunda değildir. Önemli olan bu teklifin mantıklı olup olmaması değil yasaya aykırı olmasıdır. Okurumuz hiçbir şeye mecbur değildir!

2) Okurumuz belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmaktadır. Belirli süreli iş sözleşmesi, sözleşme süresi dolana kadar işçi ve işveren tarafından ancak ve ancak “haklı nedenle derhal fesih” yoluyla feshedilebilir. İşverenin İş Yasası’nın 25. maddesine dayanan haklı bir nedeni olmadığı açıktır. Dolayısıyla işveren okurumuzu bu yasa dışı teklifi kabul etmediği için işten çıkaramaz. Daha doğrusu işveren okurumuzu sözleşme süresi bitmeden işten çıkarırsa bu haksız fesih olur ve okurumuz, 1) kıdem tazminatını, 2) sözleşme süresi dolana kadar normalde alacağı ücretlerini (bakiye kalan ücret), 3) haksız fesin tazminatı ve 4) hamilelik nedeniyle işten çıkarmadan kaynaklı ayrımcılık tazminatı ve mahrum kaldığı haklarını (örneğin okurumuz yeniden iş bulamaz ve analık ödeneğine hak kazanamazsa analık ödeneğini) önce arabulucuya başvurarak, anlaşma olmadığı takdirde de dava yoluyla talep edebilir. Detaylar bu yanıtımızda mevcut.

3) İşveren okurumuzun iş sözleşmesini sırf hamile olduğu, doğum yapacağı ve işverenin yasa dışı teklifini kabul etmediği için yenilemezse; İş Yasası’nın 5. maddesini ihlal etmiş ve ayrımcılık yapmış olur. İşveren sözleşmeyi yenilemeyi teklif etmediği için okurumuza kıdem tazminatı ödemek zorunda olacağı gibi, okurumuz ayrımcılık tazminatı ve mahrum kaldığı haklarını (örneğin analık ödeneğini) önce arabulucuya başvurarak, anlaşma olmadığı takdirde de dava yoluyla talep edebilir. Detaylar bu yanıtımızda mevcut.

4) İşveren, okurumuzun ders yükünü (bir başka deyişle iş yükünü) yasa dışı teklifini kabul etmeye zorlamak için artırıyor. Okurumuz da zaten işverenin kendisini “bezdirmeye” çalıştığını belirtmiş. Okurumuz işverenin mobbing niteliği taşıyan tüm davranışları ile ilgili her türlü belgeyi ve tanıklığı hazırladıktan sonra, İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak işten derhal ayrılabilir, kıdem tazminatı, ayrımcılık tazminatı, mahrum kaldığı haklar ve mobbing nedeniyle maddi ve manevi tazminat (yine önce arabulucu, ardından dava yoluyla) talep edebilir. Detaylar bu yanıtımızda mevcut. Ancak okurumuzun bu yola başvurmadan önce bir avukatla görüşmesinde ve yasal destek almasında yarar var.