Okurumuzun Sorusu:

Merhaba, eşimin Şubat 2021’de hamile olduğunu, Ekim ayı sonunda da bir bebek beklediğimizi öğrendik. Kendisi özel bir okulda 2 yıldır öğretmen olarak görev yapmakta. Her yıl yenilenen sözleşmesi ise bu yıl 1 Eylül 2021 de sona ermekte. İşveren hamile olduğunu bildiği için haziran ayında eşimle konuşarak seneye sizinle çalışmayacağız ve sözleşmen 30 Haziran'da sona erecek ama doğum paranı alman için 32. haftada bize raporunu getir, aralık ayı tarihli bir istifaya imza at demişler ama temmuz ve ağustos ayının maaşları ve primleri yatırmayacaklarını ifade etmişler. Eşimin temmuz-ağustos maaşlarını alması ve primlerinin yatması, doğum parasından yararlanması, kıdem tazminatından yararlanması gibi hususlarında nasıl bir yol izleyebiliriz? Şimdiden teşekkür ederim.

Öncelikle okurumuzu ve eşini şimdiden tebrik edelim.

Bu köşede daha önce birçok kez ele aldık. SGK, 2017 yılında yaptığı yasaya aykırı yönetmelik değişikliği ile analık ödeneğine hak kazanmışken sigorta çıkışı yapılan kadın işçilerin analık ödeneklerini 10 gün sonra kesiyor. Detaylı bilgiler bu yanıtımızda mevcut: TIKLAYIN

Bu sorudan da görüldüğü üzere, patronlar, bu durumdan istifade ederek kadın işçilerin yasal haklarını tırpanlamaya çalışıyor.

Durum özetle şu şekilde: İşveren okurumuzun eşinin sözleşmesini yenilemediği (yenilemeyi teklif etmediği) takdirde okurumuzun eşine 2 yıllık kıdem tazminatı ödemek zorunda kalacak. Çünkü Yargıtay içtihadı gereği özel öğretim kurumlarında belirli süreli iş sözleşmeleri ile çalışan öğretmenin sözleşmesini yenilemeyen işveren, öğretmene kıdem tazminatı ödemekle yükümlü. Detaylar burada: TIKLAYIN

Ancak sözleşme yenilenmediği takdirde işveren 1 Eylül’de sigorta çıkışını yapacak. Okurumuzun eşi ise tahminen Ağustos ayı içinde analık iznine ayrılmış olacak. 1 Eylül’de sigorta çıkışı yapıldığında 10 gün sonra analık ödeneği kesilecek. Böylece okurumuzun eşi 16 haftalık analık ödeneği hakkının tümünden yararlanamayacak.

İşveren bunu bildiği için okurumuzun eşine şu teklifte bulunuyor: “Aralık tarihli bir istifa verirsen sözleşmeni yeniler, sigorta çıkışı yapmam böylece analık ödeneğini tam alabilirsin. Ama Temmuz ve Ağustos için ücret ödemem, sigorta primi yatırmam”.

Bu yasa dışı ve ahlaksız teklifin bir özel okuldan gelmiş olması korkunç. Çocuklarımızı emanet ettiğimiz özel okulların yasa dışı ve çirkin yöntemlerle öğretmenlerin yasal haklarına çökmeye çalışması son derece endişe verici.

Okurumuza ve eşine bu teklifi kabul etmemelerini tavsiye ederim. Çünkü bu teklifi kabul ettiklerinde okurumuzun eşi analık ödeneğini tam alabilecek ama:

1) Normalde sözleşmesinin sonuna kadar alabileceği ücretten ve ödenecek sigorta primlerinden olacak. Çünkü işverenin iddia ettiğinin aksine okurumuzun eşinin sözleşmesi 1 Eylül’de sona erecek. Dolayısıyla okurumuz normalde Temmuz ve Ağustos ayında alabileceği ücretten mahrum kalacak.

2) Okurumuzun eşi sözleşmesi yenilenmediği takdirde alabileceği 2 yıllık kıdem tazminatından mahrum kalacak. Çünkü işveren Aralık ayında önceden aldığı istifa dilekçesini işleme koyacak ve okurumuz kendi isteğiyle işten ayrılmış görünecek ve böylece kıdem tazminatına hak kazanamayacak.

3) Okurumuzun eşi istifa etmiş görüneceği için işsizlik ödeneğinden yararlanamayacak.

4) Okurumuzun eşi istifa etmiş görüneceği için sözleşmesini hamilelik ve doğum nedeniyle yenilemeyen işverenden İş Yasası’nın 5. maddesine aykırılıktan kaynaklı 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı isteyemeyecek.

Bu nedenle okurumuzun eşinin işverenin bu teklifini kabul etmemesinde yarar var. Bu durumda işveren Temmuz ve Ağustos ayı için ücret ödemese bile okurumuz yasal yollarla bu aylara ilişkin ücretini talep edebilir. Çünkü tek taraflı ücretsiz izin uygulaması Haziran ayı sonunda sona erecek ve artık işverenler işçinin onayı olmadan işçileri tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkaramayacak.

Öte yandan okurumuzun eşi sözleşmesi yenilenmediğinde kıdem tazminatını yine gerekirse yasal yollarla alabilir.

Evet, bu durumda analık ödeneği 11 Eylül 2021’de kesilecek. Ancak okurumuzun eşi, ayrımcılık tazminatı ile birlikte yoksun kaldığı analık ödeneğini de işverenden önce arabulucuya giderek, anlaşma olmazsa da dava yoluyla isteyebilir.

Bu örnek itibariyle söyleyecek olursa sözleşmenin yenilenmemesi halinde kıdem tazminatı ve ödenmeyen ücretlerle ilgili öğretmenlerin lehine çok sayıda yargı kararı var. Ancak ayrımcılık tazminatı ve mahrum kalınan analık ödeneği ile ilgili -benim tespit edebildiğim- lehte ya da aleyhte örnek bir yargı kararı yok. Ancak yine de bu yola başvurulmasında yarar olduğunu düşünüyorum.

Detaylar için bu yanıtımıza bakılabilir: TIKLAYIN