Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Vakfı, “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılında Türkiye’de Çocuk Emeği” konulu panel gerçekleştirdi. Doktor Taner Akpınar “çıraklık eğitimi” ile ilgili sunumunda 2015 verilerinde 300 bin olan çocuk işçi sayısının 2016 yılınde 1 milyon 170 bine yükseldiği bilgisini verdi. Yani 4+4+4 eğitim sisteminin yansıdığı ilk yıl olan 2015-2016 arasında 870 bin çocuk işçi ortaya çıktı.

23 Nisan vesilesiyle Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Vakfı Türkiye’de çocuk işçiliği sorununu ele aldı. Mülkiyeliler Birliğinde yapılan panelde yüz binlerce çocuğun bu 23 Nisan’ı sanayi sitelerinde, atölyelerde, tarlalarda çalışarak geçirdiği hatırlatılırken, panelde çocuk işçilerin iş ve hayat koşulları konuşuldu.

ÇIRAKLIK EĞİTİMİ’ İLE EMEK HAVUZU OLUŞTURULDU

Panelde konuşan Dr. Taner Akpınar verdiği bilgilere göre Türkiye’de bugünkü çıraklık sisteminin tarihsel kökleri 1971 yılında yürürlüğe giren İş Yasası Kanunu’na dayanıyor. 1977’de yürürlüğe giren yasanın adı ‘Çıraklık Eğitimi’ Yasası, ancak içeriğine bakılırsa eğitim adı altında bir iş yasası.
Çıraklık eğitimi adı altında çocuklar küçük işletmelerin kullanımına hazır bir emek havuzu olarak oluşturuluyor. Böylelikle yoksul çocuklarının işçilik süreci başlatılıyor.

‘14 YAŞINDAN SONRA GELEN ÇOCUĞU EZEMİYORUZ’
8 yıllık kesintisiz eğitime geçilmesiyle beraber 14 yaşını dolduran çocuklar sanayi sitelerinde çırak oluyor. Türkiye’nin bütün sanayi bölgelerindeki çocuk işçilerde ciddi bir azalma olduğunu söyleyen Akpınar 2014’te yaptıkları bir araştırmayı örnek veriyor. Bu araştırmaya göre işverenler, çıraklarda azalma olduğundan şikayet ederek “14 yaşından sonra buraya gelen çocuklar bizim işimize yaramıyor. 14 yaşından sonra gelen çocuğu biz burada ezemiyoruz” diyor.

‘ERKEK ÇOCUKLAR SANAYİDE, KIZ ÇOCUKLARI NEREDE BİLMİYORUZ’

Akpınar’ın verdiği başka bir bilgi ise çocuk işçi sayısı. 2016 yılına kadar Türkiye genelindeki toplam çıraklık sayısı 300 bini aşkın iken bu sayı 2016 ile beraber 1 milyon 170’e yükseliyor. “2016 yılı 4+4+4 eğitim sisteminin sonuçlarının ilk defa görüldüğü yıldır” diyen Akpınar,
Yoksul çocukların tamamının sanayi sitelerine sürülmüş durumda olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Bu bilinen erkek çocuklar. 4+4+4’ten çıkan erkek çocuklar sanayi sitelerinde, kız çocukları nerede, onu henüz bilmiyoruz.”

‘SURİYELİ ÇOCUKLAR EN ALT TABAKADA’

Panelin bir diğer konuşmacısı ise ihraç edilen Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kuvvet Lordoğlu. Türkiye’de yaptığı çalışmayı ‘Göçmen Çocuklar’ başlığıyla sunan Lordoğlu, Suriyeli çocuklarla Mardin, Urfa ve İstanbul’da yaptığı araştırmanın sonuçlarından bahsediyor: “İşçi sınıfı içerisinde gelir düzeyi, çalışma kökenleri gibi farklılıklarla bir tabakalaşma söz konusu bu tabakanın en alt kısmını Suriyeli çocuklar oluşturuyor. Ücret ve çalışma koşullarının ‘iyiliği’ açısından sıralama Türkiyeli erkek işçiler, Türkiyeli kadın işçiler, Suriyeli erkek işçiler, Suriyeli kadın işçiler ve en altta Suriyeli çocuk işçiler var.”

SURİYELİ BİR ANNE: İNSANLIK OLARAK BİZDEN ÇOK GERİDESİNİZ
2012’nin rakamlarına göre Türkiye’de 900 bin çocuk işçi var, ancak bu sayı dışında büyük bir kitle de ev işlerinde çalışıyor. Lordoğlu şöyle devam ediyor: “Suriyeli çocukların çalışma koşulları son derece ağır. Türkiye’de 18 yaşına kadar Suriyeli 1 milyon 600 bin çocuk var ve bu çocukların çoğu çalışıyor.” Çocukların aldığı ücretlerden de bahseden
Lordoğlu, “Sabah 8, akşam 9-10 saatlerine kadar fırında çalışan çocuğun haftalık ücretine baktığımız zaman 50 lira. Daha iyi durumda olanlar sanayide çalışıyor, onların haftalığı 75-100 liraya çıkarak biraz daha yüksek olabiliyor. Çocuklar çalıştırılırken de işveren tarafından şiddet, hakaret, kötü muameleye maruz kalıyor. Çocuklar sadece ailelerinin gelir durumunu bir parça iyileştirmek için çalışıyor.”
Lodroğlu, Suriyeli bir çocuğun annesinin söylediklerini de aktarıyor: “Siz bizden ekonomik olarak yüz yıl ilerde olabilirsiniz ama insanlık olarak çok geridesiniz.”
Lordoğlu’nun çağrısı ise şöyle: Suriyeli ve diğer göçmenlere vatandaşlık ve sığınma hakkı verilmeli; çocuk işçiliğinin yasal mevzuatı Suriyeli çocuklar için de uygulanmalı; Suriyeli çocuklara eğitime katılma imkanı verilmelidir; yardımseverlik ve hayırseverlikten çıkartılarak çabalara önem verilmelidir.” dedi.