KADINLAR ÇALIŞMA YAŞAMINA NEDEN KATIL(A)MIYOR? 
Tarihsel bir not: Kadınlar çalışma yaşamından nasıl çekildi?

Türkiye’de kadınların çalışma yaşamına katılım oranı, 1950’lerden bu yana genel olarak bir düşüş eğilimi gösteriyor. 1950’li yıllarda Türkiye toplumu ağırlıkla bir tarım toplumuydu ve nüfusun büyük çoğunluğu kırsal alanlarda yaşıyordu. Bu dönemde kadınların çalışma yaşamına katılım oranı yüzde 70’ler düzeyindeydi. İstihdamdaki kadınların büyük çoğunluğu tarımda “ücretsiz aile işçisi” olarak çalışıyordu. Ancak kırdan kente göç süreci ve sanayileşme süreci ile birlikte kadınların çalışma yaşamına katılımı düşmeye başladı. Kırsal alanda tarımda çalışan kadınların büyük çoğunluğu kente göçün ardından kentlerde işgücüne dâhil olamadı. 1989 yılına gelindiğinde kadınların çalışma yaşamına katılım oranı yüzde 36.1’e kadar geriledi. Peki, son 30 yılda ne oldu? Tablomuzdan bakalım:

Kaynak: TÜİK (bu tabloda 15-64 yaş arası nüfus değil, 15 yaşından büyük tüm nüfus kullanılmıştır)

1989’dan 2004 yılına kadar düşme eğilimi devam etti ve 2004 yılına gelindiğinde Cumhuriyet tarihinin en düşük oranına ulaşıldı: yüzde 23.3! Kadın istihdamının dibe vurduğu 2004 yılından bugüne ise bir artış eğilimi söz konusu. Ancak geldiğimiz noktada hala kadınların sadece üçte biri çalışma yaşamında…

EN BÜYÜK NEDEN: İSTİHDAM OLANAKLARI SINIRLI

Kadınların çalışma yaşamına katılımının önündeki engelleri saymakla bitirmek mümkün değil! Ancak bir yerden başlayacaksak, istihdam olanaklarına bakmakta yarar var. Uygulanmakta olan liberal politikalar, yeterli istihdam üretmiyor. İstihdam olanakları sınırlı. Buna bir de geleneksel iş bölümü ve toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri eşlik ediyor. Sınırlı istihdam olanaklarının çoğu erkeklere gidiyor. Kadın istihdamını artıracak, kadınlara daha çok güvenceli ve nitelikli istihdam olanakları sağlayacak politikalar uygulanmıyor…

TOPLUM NE DİYOR? İKTİDAR NE DİYOR?

TÜİK’in 2006 tarihli Aile Yapısı Araştırması’na göre erkeklerin yüzde 23’ü, kadınların ise yüzde 10’u “kadınlar çalışmamalıdır” demişti. 2016 yılında yapılan araştırmada ise erkeklerin yüzde 21.9’u, kadınların ise yüzde 8.5’i bu görüşü savundu. Sonuçta toplumda her 5 erkekten biri hala kadınların çalışmaması gerektiğini düşünüyor. İşin daha da kötüsü bugün iktidarda olanlar da bu görüşü benimsiyor. Oysa Uluslararası Çalışma Örgütü ve Gallup Araştırma Şirketi'nin 2016 yılında yaptığı araştırmaya göre "Türkiye’deki kadınların çoğu ücretli bir işte çalışmak istiyor. Rapora göre, dünyada kadınların yüzde 70’i ücretli bir işte çalışmak isterken, Türkiye’de ücretli bir işte çalışmak isteyen kadınların oranı yüzde 87."
Bugün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olan Mehmet Müezzinoğlu’nun 2015’te söylediği “Annelerin, annelik kariyerinin dışında bir başka kariyeri merkeze almamaları gerekir” sözleri hala hafızamızda. “En az üç çocuk” diye her fırsatta tutturan Erdoğan’ın çocuğu olmayan kadınlara yönelik sarf ettiği “eksiktir, yarımdır” sözlerini de unutmuş değiliz.
Türkiye’de istihdam politikalarını işte bu “kafa” belirliyor! Kadının yerini önce hane, öncelikli görevini ise annelik ve ev işleri olarak gören bu yaklaşıma göre kadın istihdamı “tali” bir mesele. Açıktan “kadınlar çalışmamalıdır” demiyorlar belki ama lafı oraya da getiriyorlar. Hal böyle olunca kadınlara en fazla, “anne ve eş” olarak görevlerini “ihmal etmeyecekleri”, yarı zamanlı, düzensiz ve güvencesiz işleri layık görüyorlar.

Peki, çalışma yaşamına katılmayan kadınlar ne diyor?
Kadınlar, çalışma yaşamının önünde hangi engelleri görüyorlar?
Bu soruların yanıtlarını da yarın arayalım. 

Rakamların dile getirmeye yetmeyeceği sorunlarımızı hikâye ve deneyimlerimizle dile getirelim. Görüşlerinizi, yorumlarınızı, hikâye ve deneyimlerinizi, özlem ve taleplerinizi bekliyoruz!
Ekmek ve Gül sitesi sizden gelecek her türlü mektup, izlenim, haber, fotoğraf ve videoya açık. Yayınlanmasını istediklerinizi [email protected] adresine gönderebilir, Facebook ve Twitter hesaplarımızda paylaşabilirsiniz. 0533 209 01 78 numaralı whatsapp hesabından bize ulaşabilirsiniz.