Asgari ücretin tespitinde yeniden hükümet ve patronlar anlaştı. 2023 yılında geçerli olacak asgari ücret net 8 bin 500 lira olarak belirlendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, beklenmedik bir tabloyla karşılaşılırsa ara zam yapmaktan kaçınmayacaklarını dile getirirken, Türk- İş Genel Başkanı Ergün Atalay masada yer almadı. Peki 2023 yılı için geçerli olacak asgari ücrete dair kadınlar ne dedi?

'KAŞIKLA VER KEPEYLE AL POLİTİKASI DEVAM EDİYOR'

Bursa'da işçi kadınlar gelecek zamlarla zaten az olan asgari ücretin çoktan eriyeceği konusunda hemfikir

3-11 vardiyasında çalışan dokuma işçileriyle, yemek molasında konuştuk. İşçiler, "Bu koşulda 10 bin de verseler hergün artan zamlar karşısında 2 ay sonra bizim alacağımız zam eriyip gidiyor" dediler. Bir işçi iki gün önce markette sorduğu deterjanın fiyatının 2 günde yüzde 20 arttığını söylüyor. Havalar soğuk olmasına rağmen doğal gazı açamadıklarını, sadece akşam çocuklar üşümesin diye kısa bir süre açtıklarını söylüyorlar. Bir başka işçi ise "Belki hayatımda ilk kez bu kadar yüksek asgari ücret görüyorum fakat artan zamlar karşısında hiçbir değeri yok" diyor.

Metal işçisi: Yapılan zamdan sonra insanların ne bir sevinci ne de bir umudu var. Herkeste bir endişe, herkeste bir korku. Zamma sevinmeyen ülke olarak tarihe geçmeliyiz. Evet 8 bin 500 TL oldu. Asgari ama, bunun arkadasından gelecek olan zamlar tedirginlik ve korku yaratıyor. İşveren acaba işten çıkarır mı? Acaba fabrika kapanır mı? Bu sorular oluşuyor kafada. Ben asgari ücreti yeterli bulmuyorum gelen zamlardan ve gelecek olan zamlardan sonra. Her yıl olduğu gibi kaşıkla verip kepçeyle alma politikası devam ediyor.

'GELEN ZAM ANCAK DOĞAL GAZ FARKINI KARŞILAR'

Adıyaman'dan tek asgari ücret ile üç çocuk bakan kadın da, emekli kadın da, asgari ücret ile çalışan işçi de açıklanan 8 bin 500 liralık asgari ücretten memnun değil.

Ev kadını: En büyük dert mutfak masrafı. Gelen zam mutfak masrafını karşılamaya yetmez. Üç çocuk okutuyorum.

Emekli: Asgari ücrete gelen zammın iki katı markete, faturalara yansıyor. Önümüzdeki aylarda bugün aldıklarımızı dahi alamayacak hale geleceğiz. Geçen sene ödediğim doğalgazın iki buçuk katını bu sene ödüyorum. Gelen zam ancak doğal gazı karşılar.

İşçi: Beni zaten gelen zam pek etkilemiyor. Masraflarımı yetiştirmek için kredi çekmiştim, şimdi bu zam ancak onu karşılar. En büyük derdim geçen sene zamdan sonra patron acısını daha fazla performansla çalıştırarak bizden çıkarmaya çalıştı. Paramızı kesebilmek için sürekli bahane üretiyorlar. Bakalım bize az gelen bu zam karşısında onlar ne kadar fazla zamanımızdan çalacak?

'BU PARAYLA YAŞAMAK MÜMKÜN DĞEİL'

Eskişehir’de kadın işçilerle 8 bin 500 lira olarak belirlenen asgari ücreti konuştuk. Metal işçisi bir kadın belirlenen asgari ücretin beklentisinin üstünde olduğunu belirtti. “Türk-İş zaten masaya açlık sınırı ile oturdu. Ben de 7 bin 800 lira civarında bekliyordum o yüzden. Sonra 9 bin liranın altına imza atmayız dedi ama yine de beklemiyordum. Şimdi bu rakam iyi gibi görünüyor ama iki aya kalmaz bu da bir işe yaramaz. Zaten bizim yüksek asgari ücret beklentimiz yoktu ki biz zamlar dursun, hayat pahalılığı dursun istiyoruz” dedi.

Asgari ücretle bir restoranda bulaşıkçılık yapan Kadriye ise belirlenen ücretten hiç memnun değil. “Şimdi bu zammı yaptılar ama bu paralarla yaşamak mümkün değil. Benim kiram üç bin lira, yılbaşında ona da zam gelecek. Buradan aldığım asgari ücretle ben ancak kuru ekmek yiyebiliyorum. Her şey bu kadar pahalıyken asgari ücretle yaşamak mümkün değil” dedi.

Yine asgari ücretle hizmet sektöründe çalışan 55 yaşındaki Ayşe de asgari ücrete yapılan zammın hayatında bir karşılığı olmadığını düşünüyor. İlerleyen yaşına rağmen hâlâ borçlarla mücadele eden ve çalışmak zorunda olan Ayşe “hiç zam vermeselerdi de olurdu” diyor. Yapılan zammın hayat standartlarını değiştirmeyeceğini düşünüyor.

‘HALK YOKSULLUĞUN DİBİNİ YAŞIYOR’

İzmir’den işçi kadınlar da asgari ücrete tepkili…

Bornova’da en düşük kiranın 6 bin lira olduğunu söyleyen market İşçisi Sevgi, “Benim ev kiram 4 bin 500 lira yakında zam gelecek. Gıdaya bile erişemez hale gelmişiz. Markete gidiyoruz, kiloyla aldığımız hiçbir şey yok. Öğünlerimiz ufaldı, azaldı, çeşitten yoksun hale geldi. Ben tek maaşla ev geçindiriyorum. İki çocuğum var. Kredi borcum arşa vardı. Aileden ufak tefek destekle ayakta kalmaya çalışıyorum. 8 bin 500 kime yetsin” diyor.

“Enflasyon çok yüksek, alım gücü düşük” diyen temizlik işçisi Yıldız da şöyle devam ediyor: “Kiralar cabası. Gıdaya yetmiyor. Yoksulluğun dibini yaşıyor bu halk, hâlâ seçim diyorlar. Yoksulluk sınırı düşünülmeliydi.”

Lezita işçilerinin direnişinden (Arşiv) | Fotoğraf: Ekmek ve Gül

Eski Lezita işçisi bir kadın: “Bu hayat pahalılığında yetmez, iki oğlum var okul masrafı, kıyafet zaten markete gitsen en acilleri aldığımız halde en az 2 bin lira gidiyor. Pazar almış başını gidiyor, kendimize zaten alamıyoruz. Bu ekonomik pahalılıkta geçen sene birkaç kilo alabildiğimizi şimdi bir kilo zor alıyoruz. Bazen pazara bile çıkamıyoruz.” 

ÖNCEKİ BORCU BELKİ KAPATIP YİNE BORÇLA GEÇİNECEĞİZ

Ankara’dan kadınlarla devam ediyoruz…

Sağlık işçisi bir kadın: Asgari ücrete zam gelmeden her şeye zam geldi, hemen öncesinde bezine yapıldı verdiği maaşla kendileri 1 ay geçinsinler. Gerçekten insanın halinden anlayan yok. Ben çocuk okutuyorum, servis parası ödüyorum, devlet okullarına ödenek verilmiyor mu? Verdikleri kitaplardan hariç kitap aldırıyorlar, ödevler alınan kitaplardan veriliyor. Perde parası, fotokopi makinesi için bakım parası toplanıyor, fotokopi kağıtları isteniyor… Eksik, ihtiyaç bitmiyor ama verilen maaş yetmiyor. Promosyonları şirketler işçilere dağıtmıyor, sendikalı olalım diyoruz belli bir sayı olması gerek, diyorlar ulaşamayınca onu da olamıyoruz. Bizim hakkımızı kim savunacak, bizim çektiğimiz sıkıntının hesabını kim verecek! Dışarıda en azından ayda 2 kere yemek yiyebilirdik önceden şimdi ayda bir olsun gidemez olduk, sosyal hayat denen bir şey kalmadı. Benim çocuğumun da hakkı spora gidebilmek, sinemaya gidebilmek veya canının istediğini alıp yiyebilmek ama yok. Okullarda en azından bir kap çorba verselerdi ne olurdu. Eşek gibi çalışıyor, aldığımız asgari ücretli geçinemiyoruz.

Sağlık işçisi bir kadın: Asgari ücrete zam işçinin eline şubat ayının 15’inde geçecek, ama para elimize geçmeden bütün ihtiyaçlara zam yapıldı bile. Biz bu açığı nereden kapatacağız, hesaplar zaten patlamışken açık gitgide açılacak, biz yine her zamanki gibi önceki borçları kapatıp yine borçla geçineceğiz.

Ofis çalışanı bir kadın: Asgari ücret zammı açıklandıktan sonra patronumuz bizi odasına çağırıp, “Bakın herkes işçi çıkarıyor, ben böyle bir şey yapmam, gerekirse arabamı satarım. Ancak siz de fedakarlık edin” diyor. Yönetenlere fedakarlık, işverene fedakarlık, et yemeyin porsiyonları küçültün. Neden hep çalışandan bekleniyor. Zaten açlık sınırında bir ücret açıklandı.1 ay sonra açlık sınırının altıda kalacak. Hiçbir sorunumuzu çözmedi. Enflasyon artışı böyle devam ederse. 2023 de yine bize insan gibi yaşamaktan çook uzak olacak. Buna rağmen patronum hükümete kızıyor “İşverenin parasını, kendi kafasına göre dağıtıyor” diyor. Konuşacak bir şey kalmadı artık. Söz bitti eylem zamanı bence.

YOKSULLUK SINIRI 25 BİN LİRA
Türk-İş’in kasım ayına ilişkin açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı olan açlık sınırı 7 bin 786 TL olarak hesaplanmıştı. Gıda harcaması ile giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplamı olan yoksulluk sınırı 25 bin 364 TL’ye, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 10 bin 171 TL’ye yükselmişti.

Fotoğraf: Evrensel