Geçtiğimiz günlerde Gemlik’teki Yazaki fabrikasında formen olarak çalışan Mehmet G.’nin fabrikanın Kuzuluk’taki işletmesinde bir kadın işçiye tecavüz girişiminde bulunduğu, kadın işçinin jandarmaya başvurduğunu aktarmıştık.
Gemlik Yazaki fabrikasında çalışan ve geçici olarak Kuzuluk Yazaki fabrikasına giden grupta yer alan kadın işçi, fabrika yöneticisi olan ve formenlik yapan Mehmet G.’nin gece işçilerin kaldığı otelde kendisine tecavüz girişiminde bulunduğunu ifade ederek jandarmaya başvurdu. Olayla ilgili soruşturma başlatıldı.
Bu olay, Yazaki fabrikasında çalışan kadın işçilerin fabrikada nasıl bir cinsel taciz sarmalında bırakıldığının da göstergesi oldu. Yaşanan tecavüz girişiminin ardından Yazaki’de çalışan kadın işçilerle görüştük.

TACİZE KARŞI GELEN KADIN İŞÇİ TUVALET TEMİZLİĞİNE VERİLMİŞ

Kadın işçiler aynı kişinin daha önce de Gemlik Yazaki fabrikasında bir kadına tacizde bulunduğunu, fabrika yönetiminin adı geçen formenden yana tavır alarak kadın işçiyi işten çıkardığını anlatıyor. Kadın işçiler Mehmet G.’nin ve Yazaki’de çalışan başka şef ve formenlerin de Yazaki işçisi kadınlara sözlü ve fiziksel tacizde bulunduklarını, defalarca yönetime bildirilmelerine rağmen hiçbir işlem yapılmadığı gibi şikâyet edenlerin ya işten çıkarıldığı ya da susturulduğunu söylüyorlar. Kadın işçilerden biri fabrikada çalışan bir kadın işçinin tacizci amire karşı geldiği için o işçi kadının görevden alınıp tuvalet temizliğine verildiğini, kimse ekmeğinden olmak istemediği için bu durumlara ses çıkartılamadığını anlatıyor.

‘YAZAKİ’DE ÇALIŞTIĞIMI KİMSEYE SÖYLEYEMİYORUM, ÇÜNKÜ…’

Görüştüğümüz işçi kadınlardan biri şöyle anlatıyor duygularını: “Artık yeter. Umarız yönetim bundan sonra bu olanları dikkate alır da biz bir daha böyle bir sorun yaşamayız.” Bir başka kadın işçi şöyle devam ediyor: “Yazaki’de çalışan kadınlar göz kalemi sürmekten bile çekiniyorlar, aman bir şey olursa haksız çıkmayayım diye. Mesela ben, biri bana nerede çalışıyorsun diye sorduğunda ‘Yazaki’de çalışıyorum’ diyemiyorum. Çünkü fabrikanın adı hiç iyi anılmıyor. Bu durumdan çok rahatsız oluyoruz. Şimdi bu son olaydan sonra fabrikada bir söylenti var. Tacizci Mehmet G. işten çıkartılmamış, 10 gün işyerinden uzaklaştırılma cezası almış. Biz bütün şef ve formenlerin cep telefonlarındaki geriye dönük mesajlarına bakılmasını istiyoruz. Bu tacizci şef ve formenlerin, Mehmet G. de dahil hem işten atılmasını hem de cezalandırılmasını istiyoruz. Bunlar yüzünden birçok kadın işçi işinden oldu. Hatta evliliği bozulanlar oldu. Bugüne kadar haksızlığa ses çıkaranları, hakkını arayanları hemen işten çıkartmasını biliyorlar. Geçenlerde bir kadın arkadaşımız makinesinin başında iş beklerken iki dakika boş kaldı diye hemen işten çıkarttılar ama bu ahlaksızlıklara göz yumuyorlar. Artık bu duruma bir son verilmeli, biz de onurumuzla çalışalım. Biz ekmeğimizin derdindeyken bazı ahlaksızlar yüzünden huzurumuz bozuluyor. Buradan fabrika yönetimine sesleniyoruz, bu ahlaksızlıklara artık son verilsin.”

KADINLARIN ZOR DURUMLARINDAN FAYDALANIYORLAR

Kadın işçiler Kuzuluk’taki fabrikaya gönderilenlerin çoğunun başka ekonomik geliri olmayan, çalışmak zorunda olup ailesine bakan, eşinden boşanmış, çocuklarını okutan, zor durumda olan kadınlar arasından özellikle seçildiğini söylüyorlar. Bu durumun da kadınların yaşadıklarını anlatmakta ve karşı çıkmakta zorlanmalarına neden olduğunu ifade ediyorlar.

KADINLAR SESSİZ KALMAYACAK

Yaşanan son olaydan sonra fabrika içinde kadınların yaşadığı taciz ve mobbingin daha çok gündem olduğunu, kadınların birbirleriyle dayanışmak için ne yapabileceklerini tartıştıklarını da sohbetimiz sırasında öğreniyoruz. Bu arada Bursa Kadın Platformu da tacize uğrayan kadının yanında olduklarını ve olayın takipçisi olacaklarını açıkladı.

FABRİKA YÖNETİMİNDEN YANIT ALAMADIK

Görüştüğümüz kadın işçilerin anlattığı pek çok iddiayı sormak için görüşmeye çalıştığımız fabrika yönetiminden ise yanıt alamadık. 2 gün boyunca Yazaki fabrikasının Mudanya ve Kuzuluk bölümlerini defalarca arayarak bir yetkili ile görüşmeye çalıştık. Kişisel telefon numaramızı dahi bırakmamıza rağmen ne telefonlarımıza bir yanıt alabildik ne de bir geri dönüş. Alabildiğimiz tek yanıt “Yetkili kişi çok yoğun olduğu için şu an sizinle görüşemiyor” oldu.

YAZAKİ NASIL BİR FABRİKA? KADIN İŞÇİLER NEDEN DİĞER İŞLETMELERE GÖNDERİLİYOR?
Yazaki Fabrikası Mudanya Gemlik ve Sakarya Akyazı Kuzuluk’taki tesislerinde yaptığı üretimle metal sektöründe araba kablo sistemi ve kablo üretimi gerçekleştiren sayılı fabrikalardan biri. Üç vardiya sistemi çalışan Yazaki’de çalışanların çoğunluğunu kadın işçiler oluşturuyor.
Sakarya Akyazı Kuzuluk’taki Yazaki fabrikasına Mudanya ve Gemlik’teki Yazaki fabrikasından işçiler üretimin hızlandırılması için gönderiliyorlar. Yazaki fabrikasından bir grup kadın işçi, 3 Aralık 2016’da Ekmek ve Gül dergisinde yaşadıkları sorunları şu şekilde anlatmıştı: “Üretim istenilen seviyede değil diyen Gemlik Yazaki, biz eski işçileri iki haftalığına Sakarya’daki fabrikaya gönderiyor. Fakat bu süre iki hafta değil, bir buçuk ayı geçiyor. Gönderilen arkadaşlarımız arasında küçük bebekleri olan, evinde hastası olan, eşinden boşanmış çocuklarına bakmak zorunda olan kadınlar da var. Bu göndermeleri bizim hiç haberimiz olmadan uygulayan fabrika yönetimi, gitmek istemeyen arkadaşlarımıza, ‘Gitmek istemiyorsan kapı orada, istifanı yaz, işi bırak’ diyor. Bize hiçbir seçenek bırakmıyorlar ve bu durumu kabul etmek zorunda kalıyoruz. Nedeni mi? Çocuğunu okutan, kredi borcu olan, kirada oturan, geçim sıkıntısı yaşayan biz işçilerin gitmekten başka seçeneği yok. Sakarya’da ayarlanan bir otelde kalan işçiler bu duruma oldukça öfkeli. Fabrikada daha önceleri doğumdan dönen kadınlar çocuklarını emzirdikleri için bir sene vardiyalı çalıştırılmazdı. Ama şimdi kadınlara, bebeklerine bir an önce anne sütünü bıraktırmaları için baskı yapılıyor. Fabrika yönetimi işçilere sürekli OHAL’i gerekçe göstererek ‘Ülkede sıkıntılar var, bu durumda hiçbir şey yapamazsınız’ diye baskı yapıyor.”
Yazaki fabrikasının Mudanya tesislerinde Türk Metal Sendikası örgütlü, ancak Gemlik ve Kuzuluk tesislerinde sendika yok. Kadınların yaşadığı bu sorunlardan sendikanın da bilgisi var. Ancak sendikanın bu sorunları çözmek için bir şey yapmadığını ifade ediyor kadın işçiler.
Yazaki fabrikası, geçtiğimiz 8 Mart’ta Türk Metal Sendikasının Ankara’da düzenlediği kurultaya katılmak için yola çıkan kadın işçileri taşıyan otobüsün kaza yapması sonucu 7 kadın işçinin hayatını kaybetmesi ile de gündem olmuştu. Türk Metal Sendikasının 10 yılı aşkın süredir düzenlediği bu kurultaylarda kadınlar yaşadıklarını bir tek kez bile dile getirememişler. Kadınlar bu kurultaylarda az çok kendi sorunlarını anlatma çabası gösterdiğinde ise “Bunları daha sonra konuşuruz” denilerek üstünün kapatıldığını, kadınların sözünün olmadığını, kadınların taleplerinin dile getirilemediğini anlatıyorlar.