1909’da 20 bin işçinin katıldığı New York’taki kadın manşet işçilerinin büyük grevinin önderlerinden biri olan, sendikal çalışması nedeniyle patronların kara listesine giren ve hatta yaşlılığında, yaşlılar yurdunda kalırken bile yurtta çalışan bakıcıların sendikal örgütlenmesi için çaba harcayan Clara Lemlich’i tanıyor musunuz? Tanışın...
Clara Lemlich, Ukrayna’da Kishinjov şehrinde 1 Ocak 1886 tarihinde doğdu. Anne babasının karşı çıkmasına rağmen Rusça okuma yazmayı öğrendi. Komşularının düğmelerini dikerek, mektuplarını okuyarak kitap alabilmek için para kazandı. 1903’te ailesiyle birlikte Kishinjov katliamından kaçarak ABD’ye gitti.
Lemlich New York’ta tekstil işçisi olarak çalışmaya başladı. Kadın işçi arkadaşlarıyla birlikte düşük ücret, uzun çalışma süresi, ustabaşıların aşağılayıcı davranışları ve mesleki ilerleme şansı olmamasına karşı mücadele etti. Uluslararası Kadın Terzi Birliği sendikasına üye oldu. Sendika yöneticiliği yapmaya başladı.

20 BİN MANŞET İŞÇİSİ GREVDE

Kısa sürede birçok grev örgütleyerek ünlendi ve cesareti ile erkek işçileri de harekete geçirmeyi başardı. 1909’da grev kırıcılar tarafından kemikleri kırılana kadar dövüldü ama yine de grev nöbetine katıldı.
22 Kasım 1909’da Triangle Shirtwaist Company ve Leiserson Company kadın işçilerinin grevindeki konuşmasıyla ülke çapında tanınır hale geldi. Konuşmasında; “Tüm konuşmacıları dinledim, artık boş laflara tahammülüm kalmadı. Ben bir işçi kadınım, burada kötü çalışma koşullarına karşı grev yapan kadınlardan biriyim. Söyleyecek sözüm var. Konuşmacıların boş laflarından yoruldum. Buraya grev yapıp yapmayacağımıza karar vermek için toplandık. Ben genel grev çağrısı içeren bir bildirgenin oylanmasını istiyorum” dedi. Katılımcılar, coşku içinde "Eğer verdiğim sözü tutmazsam şu an kaldırdığım elim kopsun" şeklindeki geleneksel sözü söyleyerek ona destek verdiler ve genel grev çağrısı yaptılar. New York’taki 32 bin manşet işçisinden 20 bin’i sokağa çıktı. Grev 10 Şubat 1910’a kadar devam etti.

Clara Lemlich'in yıllar sonra canlandırılan grev konuşması

Triangle Shirtwaist Company dışındaki tüm tekstil işletmelerinde talepler doğrultusunda toplu sözleşme imzalanması sağlandı. Bu fabrikada da mücadele devam etti. 25 Mart 1911’de çıkan yangında yaşları 13-25 arasında 129 kadın, kız çocuğu öldü. Clara Lehmlich, patronun pencere ve kapıları kitlemesi sonucu kaçamayıp ölenlerin arasında olan kuzenini yıkıntılar arasında ölü bulunca sinir krizi geçirdi.

IŞIĞI SÖNMEYEN BİR SENDİKAL MÜCADELE

Patronların ve muhafazakar sendika yöneticilerinin baskısına rağmen kadınlara seçim hakkı mücadelesinin de bir parçası oldu. Kadınlara oy hakkını toplumsal değişimin bir koşulu olarak görmekteydi. Ancak kendi sınıflarına mensup kadınların seçim hakkı için çaba harcayan, işçi kadınları görmezden gelen burjuva kadın hareketinin temsilcileriyle anlaşamayıp ayrıldı ve İşçi Kadınların Seçim Hakkı Örgütü’nü (Wage Earners League) kurdu.
1913 yılında Joe Shavelson ile evlendi. Çocuklarının olmasının ardından part-time çalışmaya başladı ve tüketiciyi koruma, daha iyi konut ve eğitim amaçlı mücadele eden Ev Kadınları Sendikası’nı kurdu. Ömrünü sendikal çalışmaya veren Clara Lehmlich, yaşlılar yurdunda kalırken bile yurt personelinin sendika içinde örgütlenip haklarını alması için çaba harcadı. 12 Temmuz 1982’de, 96 yaşında New York’ta hayatını kaybetti

TRIANGLE GÖMLEK FABRIKASI YANGINI
25 Mart 1911'de New York'ta Triangle Gömlek Fabrikası'nda bir yangın meydana geldi. Çoğu Almanya, İtalya, İrlanda ve Doğu Avrupa'dan ABD'ye yeni göçmüş, yaşları 13-25 arasında 129 kadın ve kız çocuğunun ölümü ile sonuçlandı bu yangın... Fabrikada çok sayıda küçük çocuk (yaşları 12-13) zor şartlarda çalışıyordu. İşçilerin haftalık 7 dolara 60 ile 72 saat aralığında çalıştırıldığı biliniyordu. ABD’de konfeksiyon sanayisinin neredeyse tamamını kapsayan ve bazı işyerlerinde dört ay kadar süren "Triangle Shirtwaist" genel grevi de yangından önce bu fabrikada başlamıştı. Yangın esnasında grevin kör nefretiyle fabrika patronu kapıları kilitleyip binanın çatısına çıkarak kurtulmuş içeride kalan kadın işçileri ölüme terk etmişti. Ölen işçi kadınların 62'si pencerelerden atlayarak kurtulmaya çalışırken öldü.

Clara Lemlich için yapılan bir animasyon