Kadın üniversiteleri tartışması, 2021 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programının Resmi Gazetede yayınlanması ile karşımıza çıktı yeniden. Çok ilginç tabii; memlekette eğitime dair sorunlar dağlar, tepeler haline gelmişken, bu projenin 2021 programına konulmuş olması. Online eğitime internet, bilgisayar, tablet, telefon gibi olanakların yoksunluğu nedeniyle devam edemeyen çok fazla çocuk var mesela. 4 milyonu aşkın öğrenci uzaktan eğitime ulaşma imkanına sahip değil. Erişebilen öğrencilerin yüzde 60’ından fazlası ise ebeveynlerinin cep telefonlarıyla uzaktan eğitime ulaşmaya çalışıyor. İşte böyle bir ortamda konuşuluyor kadın üniversiteleri.

Hatırlayalım hep birlikte 2019’un Haziran ayında G-20 zirvesi nedeniyle Japonya’ya giden Erdoğan’a oradaki bir kadın üniversitesinden fahri doktora unvanı verilmiş, Erdoğan da söz konusu üniversiteleri çok önemli bulduğunu belirtip Türkiye’de de kurulması konusunda çalışmalar yapılması konusundaki ilk açıklamalarını yapmıştı.

JAPONYA ÖRNEĞİ: YÖNETİCİ ERKEKLERE ‘YARDIMCI’ KADINLAR YETİŞTİRME KURUMLARI

2021 programına alındığı söylenen kadın üniversiteleri nedir ne değildir, örnek alınan Japonya nasıl bir ülkedir kadın erkek eşitliği bakımında, önce ona bakalım isterseniz. BBC Türkçe’de 5 Temmuz 2019 tarihinde Ilgın Yorulmaz tarafından hazırlanmış bir yazı mevzuya dair epey bir fikir veriyor. Yazı; tarihsel olarak uzun yıllar feodal bir yapının egemenliğinde kalan Japonya’da 1860’lara dek hüküm süren samuray geleneğinin kadın erkek eşitsizliği konusunda çok etkili olduğunu, hatta bir samuray kuralının “kadınların sözlerinin hiçbir şekilde dikkate alınmaması gerektiği” biçiminde ifade edildiğini anlatıyor.  Dönemin Japon İmparatoriçesi’nin himayesinde ilk defa 1871’de Amerika’ya okumaya giden bir grup kız öğrencinin misyonunun aydınlanmaktan ziyade, annelik görevini öne çıkaracak şekilde “geri döndüklerinde Japonya'yı yönetecek erkeklerin yetişmesine yardımcı olmak” olarak belirlendiğini öğrendiğimiz yazı, Japonya’nın mevcut durumuna ilişkin de bilgiler veriyor.

Ocak ayında Davos’ta toplanan Dünya Ekonomik Forumu’nun açıkladığı 2018 Dünya Cinsiyet Uçurumu Raporu’na dahil olan 149 ülke içinde Japonya’nın 110. sırada olduğunu öğreniyoruz (Raporda Türkiye'nin 130.sırada olduğunu da belirtmeliyiz). Aynı rapora göre Japonya’nın, kadınların “eğitime erişebilirlik” kriterinde dünya sıralamasında 64. olarak nispeten bu kriteri tuttursa da özellikle “politikaya katılım” ve “ekonomiye katılım” konusunda ancak 127. ve 115. olarak sınıfta kaldığı görülüyor.

Okuyan öğrencilerinin tümünü genç kadınların oluşturduğu ve kadınlara pozitif ayrımcılık uygulayan bu eğitim kurumlarına genel olarak “Kadın Üniversitesi” deniliyor. Japonya’daki 800’ün üzerindeki üniversitenin 80 tanesi bu şekilde kurulmuş. Bu sistemin Japonya’ya, Japonya’daki kadınlara ne faydası olmuş dersek, yukarıdaki rakamlar bu durumu açıklıyor sanki.

Öte yandan bu üniversitelerin eğitim içerikleri daha çok kuruluşundan itibaren “zarif, kibar kadınlar yetiştirmek” olarak kurgulanmış, ayrıca Japonya’da kadınların örneğin Tıp Fakültesi giriş sınavında puanları ile oynandığı, kadınların bu şekilde fakülteye girişlerinin engellendiği, bu skandalda adı geçen üniversiteden birinin yönetiminin, kadın doktorların evlenip çocuk sahibi olunca işi bırakacaklarını öne sürerek kendisini savunduğunu da hatırlatmalıyız. Yine bu sayede ben de öğrendim ki Japonya OECD ülkeleri içerisinde en az kadın doktora sahip ülkeymiş.

İşte o çok konuşulan kadın üniversiteleri ve bu projeyi 120 yıldır uygulayan Japonya’nın hali ahvali. Şimdi Türkiye’de de nasıl olacağı henüz belli olmayan ama tahminen bu formatlarda kadın üniversiteleri açmaya karar verdikleri ilan ediliyor.

Dünyada genel bir uygulama olmayan, 120 yıl içinde başka bir ülke tarafından “Biz de bunu yapalım, ne güzelmiş” denilmeyen bir eğitim modelini, üstelik kadın erkek eşitliği konusunda en son örnek alınabilecek bir ülkeden ilham alarak “biz de yapacağız” diye ortaya koymak cidden normal kabul edilebilecek bir durum değil. Belki Suudi Arabistan değil de Japonya modeli olunca daha az tepki çekeceği de düşünülmüştür. Bunu da bir düşünün derim.

MESELE KARMA EĞİTİMİ HEDEFE KOYMAK

Bu proje ile karma eğitimden uzaklaşma amacı güdüldüğünü anlamak hiç de zor değil. Sadece kadın öğrencilerin eğitim alacağı bir model olduğu belli. Peki her branş, her uzmanlık, her bilimsel dal için ayrı bir eğitim sistemi, ayrı bir formasyon varken kadın üniversitelerinde ne okutulacak ve bu üniversiteyi bitiren kadınlar ne olacak, bu mezuniyet ile hayatlarında ne yapacaklar, hayatlarına nasıl devam edecekler?

Öyle ya üniversite mezunları işsiz olsa da mesela Edebiyat Fakültesini biliriz ve tahmin ederiz. Ama bir kadın üniversitesi eğitimini bilmek ve tahmin etmek, hangi ihtiyaç üzerine konuşulduğunu anlamak güç. Ama tahmin edebiliriz, AKP bu tahmini yapmamız için yeterli veri sunuyor bize. İyi annelik öğretilecek muhtemelen, itaatkâr ve akıllı kadınlar olmak sonra, belki biraz çocuk gelişimi olabilir, sonra bolca dini referanslar vb.

Ne Türkiye’de ne de dünyada hiçbir kadının böylesi bir eğitime ihtiyacı yok. Kadınlara atfedilen cinsiyet rollerini yeniden üreten, kadınlara “iyi eş ve anne” olmaktan başka bir “bilgi”nin verilmediği, adeta bir fanus olan yerlerin adına üniversite dense de üniversite falan olamaz esasen. Ülkenin eşit bireyleri olarak, erkeklerin gidebildiği her üniversiteye gitmek bizim de hakkımız. Cinsiyet değil, ilgi, yetenek, beceri, verimlilik, başarı gibi kriterlerle eğitim almalıyız. Bir sorun var ise burada aranmalı. Kız çocukları eğitim olanaklarından ne kadar faydalanıyor, eşit koşullarda mı, sıkıntılar nasıl çözülür gibi meseleler dert edinilmeli.

Çok tehlikeli bir adım atılıyor. Bu bir yandan da bir karma eğitim tartışması, giderek eğitimin her aşamasında kız ve erkek çocukları ayırarak eğitim verme hayallerinin bir türevi. Bunun devamı, dini eğitimin esas hale geldiği bir sistem ve laikliği eğitim hayatından tamamen çıkarmak olarak gelir ses çıkarmazsak.

Tamamen eşit, tamamen parasız, her çocuğun ve her bireyin eğitim aldığı alabildiği bir ülke ekmek kadar, su kadar, hava kadar her birimizin ihtiyacı. Kız çocuklarının ve genç kadınların eğitime eşit bir şekilde ulaşma olanağı, verili eşitsizliklerin yanında bir de cinsiyetleri nedeniyle engellenmek isteniyor.

Hiçbir cinsiyet ayrımı olmaksızın eğitim almalıyız, üniversite eğitimi de buna dahil. Kadınlardan; aileden, çocuk bakımından kafasını kaldıramayan, itaatkarlar kullar yaratmak isteyen bu projeye karşı çıkmak her birimizin sorumluluğu. Bu ülkedeki her bir kız çocuğunun ve kadının geleceği için olmaz öyle şey demeliyiz, istemiyoruz o üniversite olmayan saçma projenizi.

Fotoğraf: MA