Ekonominin 2025-2027 dönemine dair 3 yıllık Orta Vadeli Program (OVP) dün açıklandı. Açıklamayı yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “İnsan odaklı bir kalkınma anlayışı ile tüm politikalarımızı şekillendiriyoruz. Demografik fırsat penceresinden azami düzeyde faydalanılması kadınların ve gençlerin ekonomiye katılımlarının artırılması kritik hedeflerimiz arasındadır” dedi. Oturumda şubat ayında İŞKUR’a bağlı gerçekleşen İş Pozitif Kadın İstihdam Projesine dikkat çeken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, proje kapsamında 460 bin kadının istihdam edildiğini duyurdu.

Bahsedilen İş Pozitif Kadın İstihdam Projesi, “kadın istihdamı için pozitif ayrımcılık projesi” diye geçiyor ve İŞKUR’da şöyle tanımlanıyor: “Bu proje ile beraber işverenlere, işe alacakları işsizlerin mesleki bilgi ve becerisini iş yerinde gözlemleyebilme, eğitim verme ve işe alma konusunda isabetli karar verme imkânı sunmaktadır. Proje süresi en fazla 3 aydır.”

İktidarın “ucuz, geçici kadın emeği” planı sermayeyi ciddi anlamda besleyen kadınları bilinmezliğe sürükleyen bir yere doğru ilerliyor. Patronlara proje kapsamında 18-35 yaş arasında çalıştırdıkları her kadın işçi için aylık 25 bin lira kadar prim, vergi ve ücret desteği sağlanıyor. Proje kapsamında çalışan kadın işçiye 0-66 ay aralığında çocuk sahibi olması halinde aylık 3 bin lira çocuk bakım desteği verileceği söyleniyor. Bu kapsamda birçok işletme ve firma bu proje kapsamında kadınları işe alırken kadınları sadece 3 ay işe alacaklarını bilerek hareket ediyorlar. Bakan’ın açıklamasına göre 460 bin kadın 3 ay sonra işten çıkartılmak üzere istihdam edilmiş yani. Dolayısıyla tamamen güvencesiz çalışma biçimi modelini görmüş oluyoruz.

Önümüzdeki üç yılda izlenecek yol olan OVP’nin kadın emeğini daha ucuz hale getirirken ev içi yükler üzerine dinlenme zamanlarını da ele geçireceği, kadınları toplumsal yaşamdan koparacak bir çalışma düzeni dayatacağı apaçık ortada.

OVP’DE NE VARDI, NE OLMUŞTU?

Bir önceki OVP’yi hatırlayalım; iktidar geçtiğimiz sene 2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makroekonomik hedeflerine ulaşmak için izleyeceği yolu açıklamıştı. Bir önceki OVP’nin de temel hedefi para politikasında sıkılaşma, maliye politikasında tasarruf ve yapısal reformlar yani iş piyasasında esneklik vardı. Bu ne demek oluyordu?

Birincisi yoksullaştıran büyüme, ki dün Yılmaz’ın açıklamalarında büyüme oranının düştüğünü görmüş olduk. Ancak işçi ve emekçileri yoksullaştırma kısmı tam gaz devam etti. Bankalara biriken borçlar arşa vardı, işsizlik oranı arttı. TÜİK'in işsizlik verilerine göre kadınlarda işsizlik oranı arttı, istihdam ve işgücüne katılma oranları düştü. 2024 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 3 milyon 305 bin kişi oldu. İşsizlik oranı kadınlar için ağustos ayında 12,4'e çıktı.

OVP’nin en önemli ayaklarının biri işçi ve emekçiler için vergi yükünün artacağı öngörüsüydü, öyle de oldu. Sermayedarlar sıfır vergiyle servetlerine servet katarken işçi ve emekçilerin aldığı yoksulluk sınırının altındaki ücretlerden vergi alındı. Kamuda tasarruf, özelleştirmelerin artması gibi birçok uygulamanın karşılığını işçi ve emekçiler gördü. OVP’nin kadınlar için en önemli yönü ise esnek ve güvencesiz çalışma zeminini hazırlamaktı.

Fotoğraf: Pexles