Zeynep, “Ben hiç okula gitmedim” diye başlıyor anlatmaya. 5 kız, 4 erkek kardeşin en büyüğü. 18 yaşında isteyerek evlenmiş. Her şey yolunda gidiyormuş aslında, bir oğlu olmuş. Yüksekova’da sokağa çıkma yasağı başladığı sıralar, oğlu kolunu yakmış. Van'da bir yanık merkezine gidip 40 gün orada kalmak zorunda kalmışlar, “Hapishane gibi bir yerdi, biz görümcemde kaldık bir süre, maddi açıdan da zor bir süreçti bizim için. Eşim çalışamıyordu yasaktan kaynaklı. Sosyal yardım için başvuracağımız bir yer de yoktu. Çünkü yasak vardı, herkes canının derdindeydi.”.

Bir süre sonra memleketine dönen Zeynep, yasağın bitip herkesin evini toplama derdine düştüğünü ve hayatının normale döndüğünü düşündüğü sırada, aklına dahi gelmeyecek o şeyin başına geleceğinden bir haberdi.

‘EŞİMİN EMANETLERİ’

Zeynep’in eşi Yüksekova’ da zırhlı araçtan çıkan kurşunla ölen o 4 kişiden biriydi. “İlk başta inanmadım, ‘Yaralıdır siz yanlış anlamışsınızdır.’ dedim. Bana da yaralandı dediler başta. Morg kapısında öğrendim aslında öldürüldüğünü.”. Böylece devlet kurşunuyla hayatının alt üst olduğu bir dönem başlamış Zeynep için.

Mahkeme süreci devam derken bir miktar tazminat almış Zeynep. Bu, onun ve oğlunun yaşam güvencesiymiş aslında. Tabi kendi kullanabilirse... Eşinin kardeşleri el koymuşlar paraya, oyalamışlar uzunca bir süre ev alacağız diye. Ama bir türlü ne geçinebileceği bir para eline geçmiş ne de ev almışlar tahmin edildiği gibi. Bu süreçte kaynanasıyla yaşamış Zeynep, görümcelerine bakmış.

“Onlar bana, ben onlara eşimin emanetleriydik. Onların bir dediğini iki etmezdim ama onlar için durum aynı değildi. Bir süre sonra zorla da olsa bir ev aldılar eşimin kan parasıyla. Kaynanamla ve görümcemle orada yaşamaya başladık. Görümcemden tutun kayınlarıma kadar, herkes benim hakkımda ileri geri konuşup olmayacak dedikodular yapıyorlardı. 2 eşi olan bir adamla ilişkim olduğunu bile söylediler. Sağda solda konuşulanlar hep kulağıma geliyordu. Sesimi çıkarmadım, uzun bir süre bu şekilde yaşadım.”

EVLİLİK BASKISI ŞİDDETLE SONUÇLANDI

Daha sonra babasının yaşadığı zorluklardan dolayı babasının evine gitmiş Zeynep. Kimse de nereye gittin dememiş. Eşi ölmüş bir kadın olmanın zorluğu bitmemiş tabi. Hem çalışıp hem çocuğuna bakmış. Sürekli birilerine yakıştırılmış, herkes evlensin diye birilerini bulmak istemiş. Uzun süre sonra da istenilen olmuş. Bir akrabasının arkadaşıyla, dini nikahla evlendirmişler Zeynep'i ve Van'a taşınmış. Evlendiği adamın boşanmış ve 3 çocuk sahibi olduğunu söylemişler ama işler hiç öyle bildiği gibi değilmiş. Adam resmi olarak boşanmamış ve 4 çocuğu varmış. Evliliğinin ilk haftası hem psikolojik hem de fiziksel şiddeti başlamış, “Asla hiçbir şeyi anlatamazdım, haklısın derdim, daha çok sinirlenirdi. Alttan alırdım daha çok baskı yapardı.”.

Bir süre sonra iş için tekrar Yüksekova’ ya taşınmışlar. Ailesiyle ortak bir dükkan açmışlar. Her yeni adım, hayatını daha da zorlaştırmış Zeynep’in. Hesaplar karıştıkça şiddet artmış. Bu sürede de hamile kalmış, zorla imalathane de çalışmaya götürülüp gebeliğin verdiği zorlukları yaşarken çalışmaya mahkum edilmiş. İşler yolunda gitmeyince de açtıkları dükkanı kapatmak zorunda kalmışlar. Yine suçlu Zeynep olmuş.

“Tüm birikimimi ona vermiştim yeter ki bir gelir kapımız olsun diye. Ama dükkan kapandıktan sonra bana bir kuruş vermedi. Yetmezmiş gibi ailemle beni, dolandırıcı olmakla suçladı. Beni hamile halimle orada bırakıp gitti. Sancım başladı, erken doğuma alacaklardı beni ama yaşadığım yerde küvez olmadığı için tekrar Van'a gitmek zorundaydım. Aradım, anlattım. Umurunda olmadı. Oğlumu annemin yanında bırakıp o halimle düştüm yola.”.

Doğum yaptıktan sonra yaşadığı stresten emzirememiş bir süre çocuğunu. Emziremediği için çocuğunu cumadan cumaya görmesine izin vermişler. Kendini suçlamış bu durumdan da. Bir süre hastanenin anne konuk evinde kalmış ve ısrarla da olsa eşini yanına getirebilmiş. 40 gün sonra çıkmışlar hastaneden. O sırada ailesi, bütün eşyalarını toplayıp kapının önüne koymuş Zeynep’i.

‘TELEFONDA ÜÇ KERE BOŞ OL DEDİ VE BİTTİ EVLİLİĞİM’

Kendi çabasıyla Batman’ da bir ev bulmuş. Oğlunun yetim aylığından biriktirdiği parayla da bütün taşınma masraflarını karşılayıp yerleşmişler Batman’ a. Düzenli çalışmış eşi ama sadece evin zaruri ihtiyaçlarını karşılıyormuş. Bayramda aslen Gaziantepli olan eşinin ailesinin yanına ziyarete gitmişler, “Oradayken eşim hesabından para transferi yapmamı söyledi. Bir sorundan kaynaklı olmayacağını, kendime gönderip oradan yapabileceğimi söyledim. Bana hakaret etmeye başladı. Olayı o kadar büyüttü ki herkes duydu tartıştığımızı. Kaynanamın gözünün önünde dünya kadar dayak yedim, bırakın dur demeyi yoğurduğu çiğ köfteyi bırakma nezaketinde dahi bulunmadı. ‘Niye sesinizi çıkarmadınız, hiç vicdanınız yok mu?’ dediğimde ‘Sus sen kadınsın. Kocandır dövecek tabi’ dedi.”

Eşi sonrasında İstanbul’a gelmiş iş için, çocuklarla Zeynep’i bırakıp. Dönmemiş uzunca bir süre ve sonunda da boşanmışlar. Boşanmışlar dediğimiz, resmi nikah yok zaten, Zeynep şöyle anlatıyor olayı: “Gelmeyeceksen boşa beni dedim. Telefonda 3 kere boş ol dedi ve bir an da bitti evliliğim.”.

Sonra elinde olan biraz parayla eşyalarını toplayıp kardeşlerinin de desteğiyle gelip yerleşiyor Esenyalı’ya . Birlikte yaşıyorlar kardeşleriyle. O kardeşlerine bakıp yemeklerini yapıyor, onlar da çalışıp evi geçindiriyorlar. 2 çocuğuyla mutlu şuan. Derneği nasıl buldun diyoruz, “Ben Yüksekova’dayken de bilirdim kadın derneklerini. Orada bir kadın derneği vardı, sosyal anlamda kafamı dağıtmak için giderdim ara sıra. Bir işin parçası olmak, oturup kadınlarla sohbet etmek bile güç verirdi, iyi hissettirirdi bana. Buraya da bilerek, bu vesileyle geldim. Hem kadınlarla yan yana olmak bana iyi hissettiriyor hem de buranın olanaklarından yararlanıp bilmediğim konularda yol gösterici olmanızı istiyorum.” diye yanıt veriyor.

Fotoğraf: Ekmek ve Gül