“Oku, adam ol baban gibi, eşek olma” demiş bir zaman bir takım insanlar. Bunu ilk okulda virgülün yanlış kullanımını öğrenirken göstermişlerdi bize. Ama kimse kelimelerin yanlış kullanımını öğretmeyi gerekli görmemişti. Dahası bu yanlışlığın farkına bile varmamış olacak ki yıllarca bu eril düzende bizler de eridik, kaybolduk. Baba mı eşekti yoksa okumayan mı? Okumayan eşekti. Okuyan erkek, ‘adam olmuştu.’ ‘Doğru’, ‘olması gerektiği gibi’ olmuştu. Peki bu çocuğun anası neredeydi? Babası okurken o ne yapıyordu?
Muhtemelen bu toplumda o, ‘kız çocuğu okuyup napıcak orospu mu olacak’ ya da ‘yarım aklıyla’ okuyamaz denilerek okula hiç yollanmamış veya ‘kız çocuğu, başına bir iş gelir’ diye başka memlekete gidip eline mesleğini almasına izin verilmemişti. Hatta belki evden kaçarak okumaya gittiği için bir töre cinayetinde öldürülmüş, katili tutuksuz yargılanmıştı. Böyleydi işte, kadın akıllı olmak ‘yarım akıllı’ olmak demekti. Tam olan daima erkekti. Erkek de okumayınca, adamdan sayılmıyordu. Ne de olsa hegemonik erkek sistemde var olabilmek için eli ekmek tutmalıydı. Hiç çalışmayan, evine para getirmeyen ‘adam’ olur muydu? Olsa olsa eşek olurdu.

FARKINDALIK İÇİN KOLLARI SIVADIK

Konu üç aşağı beş yukarı bu şekildeyken geçtiğimiz 8 Mart’ta biz de, bu konuda ufak da olsa bir farkındalık oluşturmaya çalışmak için dilimize yerleşmiş eril kalıplar yerine kadınların varlığını kabul eden anlamdaşlarını listeleyip okulun çeşitli yerlerine asmaya karar verdik. Bu listeyi hazırlarken ODTÜ camiasının 15-20 bin kişilik paylaşım portalı olan 100. Yıl evleri grubuna danıştık. Ama bizim konumuz için çok da yardımcı olabilen çıkmadı. Tersine insanlar köstek olmayı seçti... ‘Bunlara fazla takılmayın’ diyen mi ararsın yoksa ‘adam, insan demektir, yanlışsınız’ diyen mi?

DİL BİLİNCİ, BİLİNÇ DİLİ OLUŞTURUR!

Nedense dilin bilinci, bilincin dili oluşturması bir türlü anlaşılamayan bir konu bazı insanlar için... ‘Onca kadın öldürülüyorken siz bunlarla mı uğraşıyorsunuz’ demekten asla çekinmiyorlar. Biz de ‘bayan’ değil ‘kadın’ falan diyerek ‘vıdı vıdı’ yapıyoruz sadece, sıcak battaniyenin altında kahvemizi yudumlarken. Yoksa biz hiç dolmuşta tek kaldığımızda kaçırılıp tecavüz edildikten sonra yakılarak öldürülmeyiz, çocuk yaşta evlendirilmeyiz, şort giydik diye otobüste tekmelere maruz kalmayız, cezasız kalan kadın katilleri için eylemler yapıp yargıya baskı yapmayız. Biz zaten anca ‘vıdı vıdı’ yaparız! Birkaç büyüklü küçüklü işi aynı anda yapamayız. Hem yapıyorsak da kime ne? Kime, ne zararı var? Atılan postun kime, hangi ırka, etnik-dinsel gruba, cinsiyete zararı vardı ki insanlar neye bu kadar tepki gösterdi?

İNSANLIĞIN HİKAYESİNDE NEDEN SADECE ERKEKLER VAR?

Bu araştırmanın neden yapıldığını bile sormadan herkes bir anda dilbilimci kesiliverdi. Adam insan demekmiş. Dil bu kelimelerle zenginmiş, hatta argolar ve küfürlerle. Dilden bunları atmaya çalışmak dilin zenginliğini tüketirmiş. Ama niyeyse, neden insan olanın adam olan anlamına geldiğini, neden var olanın erkek olduğunu, neden varlığın, insanlığın ve tarihin erkeğin hikayesi başka bir dilde ‘hiStory’ olduğunu sorgulamak kimsenin aklına gelmemiş. Çünkü nereye gidersen git eril toplum böyle bir şeymiş...
Neticede, yapılan 150 küsür yorum arasından sadece 3 farklı öneri geldi listeye... Bunlardan da faydalanıp hazırladığımız yeni listeyi 8 Mart haftası çıkıp astık. Sorgulamayanlara inat, biz bu yapıyı sorgulamaya, eleştirmeye, değiştirmeye devam ettik, ediyoruz. En yakınımızdakinden, sesini hiç duymadıklarımıza, yasalarına boyun eğmediklerimize ve henüz yaşanmamış yarınlarımıza kadar...