Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca “Aile Destek Programı” altında yapılan ödemelerin Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in talimatıyla sonlandırıldığı iddia edildi. Bunun üzerine sosyal medya platformu X üzerinden açıklama yapan Hazine ve Maliye Bakanlığı Şimşek’in böyle bir talimatı olmadığını, program süreli olduğundan Bakan imzasına gerek olmadan programın otomatik bir şekilde sonlandığını ifade etti.

Bu yıl Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının bütçe görüşmelerinde Orta Vadeli Plan (OVP) ve kamuda tasarruf planı çerçevesinde önümüzdeki dönem kamu harcamalarının kısıtlanmasıyla birlikte sosyal yardımların sınırlandırılacağı görülüyordu. 2025 yılı iktidar tarafından “Aile Yılı” olarak ilan edilse de Aile Destek Programının yenilenmeden son bulması, birçok ailenin bağımlı yaşadığı sosyal yardımların kısıtlanması yoksul aileler açısından hayatta kalmayı oldukça zorlaştıracak gibi görünüyor.

PROGRAMA DAHİL OLANLAR AÇLIK SINIRI ALTINDA

Aile Destek Programı, 2022’in Haziran ayında 12 ay sürecek şekilde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hayata geçirildi. Program 2 yıl boyunca yenilenerek devam etti. Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir net asgari ücretin üçte birinden az olan Türkiye vatandaşları programa başvurabiliyordu. Programa dahil olan kişiler; hanede kişi başına düşen gelir 450 lira ve altında ise 1250 lira, hanede kişi başına düşen gelir 450 ve 911 lira arasındaysa 1100 lira, hanede kişi başına düşen gelir 911-1372 lira arasındaysa 950 lira, hanede kişi başına düşen gelir 1372-5 bin 667 lira arasındaysa 850 lira destek alabiliyordu. Bunun yanı sıra Aile Destek Programı kapsamında hanelere çocuk sayısına göre aylık 350 ile 650 lira arasında değişen bir destek de sağlanıyordu.

Yani Aile Destek Programına katılabilen vatandaşların çoğu güvencesiz işlerde çalışan ya da işsiz, açlık sınırında ya da altında bir gelir ile geçimini sağlamaya çalışan kişilerden oluşuyordu.

PROGRAMDAN YARARLANAN HANE SAYISI AZALTILDI

2022 yılında programdan açlık sınırında ya da altında yaşamaya çalışan 3 milyon 99 bin 580 hane yararlandı. Bu rakam 2023 yılında 3 milyon 876 bin 933 haneye çıktı. Aile Bakanlığının verilerine göre 2024 yılında programa dahil olan hane sayısı ve buraya harcanan miktara ay bazlı bakıldığında miktarların gittikçe azaldığı görülüyor. 2024 Mart ayında programdan 3 milyon 305 bin 773 kişi toplam 4 milyar 27 milyon 352 bin 250 lira destek alırken bu rakam 2024 Ekim ayında 3 milyon 68 bin 809 hane ve 3 milyar 705 milyon 649 bin 300 liraya düştü. Program kapsamında hanelere aktarılan toplam miktar 2022 yılında 13 milyar 84 milyon 137 bin 250 lira, 2023 yılında 47 milyar 244 milyon 47 bin 600 lira oldu.

SOSYAL YARDIMDA KISITLAMALARIN HABERİ OVP’DE VERİLDİ
Şimşek Programının bir parçası olan, 2023’te açıklanan yeni Orta Vadeli Plan’da da sosyal yardımlara ilişkin ifadeler bulunuyordu. Planda sosyal yardım sisteminin gözden geçirileceği ve “iş gücüne katılıma mani olmayacak şekilde, aile odaklı” bir düzenlemeye gidileceği ifade edilmişti.

YOKSULLUK ÇÖZÜLMEDEN SOSYAL YARDIM ALAN KİŞİ SAYISI AZALTILACAK
2025 Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bütçe görüşmelerinde hane başı ortalama aylık sosyal yardım tutarının neredeyse yerinde saydığı görülüyor. Sosyal yardımlarda düşüşe gidileceği bütçeden belli oluyor. Örneğin 2023 yılında 2 bin 193 lira olan ortalama sosyal yardım miktarının 2024’te 2 bin 280 lira; 2025’te 2 bin 494 lira; 2026’da 2 bin 873 lira olması hedefleniyor. Bunun yanı sıra eşi öldüğü için yardım alan kadın sayısının, öksüz ve yetim yardımından faydalanan çocuk sayısının, engelli aylığı bağlanan kişi sayısının azaltılması da bütçe hedefleri arasında.

Kolaj: Canva Pro
          Mehmet Şimşek (Patrick Tsui/FCO)
          Mahinur Özdemir Göktaş (DHA)